#МоваНашаРодная
#АсаблівасціБеларускайМовы

Дыялектная аснова беларускай мовы

Складальнікі беларускіх нарматыўных слоўнікаў сутыкаюцца з праблемай выбару. Як вызначыць, якому сіноніму даць зялёнае святло, а якому, умоўна кажучы, адмовіць у выкарыстанні! Асабліва калі і першае, і другое слова сустракаецца ў друку і пашырана ў гаворках краіны.
Варыянт тут адзін - уключыць у слоўнікі абодва, а час пакажа, якое з іх больш вывучае.

Якраз так паступілі, напрыклад, з парамі валошка/васілёк, ровар/веласіпед, шашок/тхор, замацаваўшы за кожным з гэтых слоў нарматыўны статус. Бо, як паказваюць даследаванні, палова Беларусі гаворыць так, а палова гэдак - як тут выбераш?

Тое ж датычыцца і некаторых варыянтаў адных і тых жа слоў, але з розным націскам: формы асенні/восеньскі, доўгі/даўгі, цЯжкі/цяжкІ нарматыўныя, падтрыманыя вялікімі масівамі гаворак Беларусі

* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.

#МоваНашаРодная
#АсаблівасціБеларускайМовы

Дыялектная аснова беларускай мовы

Далёка не заўсёды ў сучасную беларускую літаратурную мову трапляюць пары слоў з аднолькавым значэннем і даволі вялікай тэрыторыяй распаўсюджвання ў межах краіны. Нават не зазіраючы ў слоўнікі, кожны, хто вывучаў беларускую мову толькі ў школе, адразу ж вызначыць, што ў парах зязюля/кукушка, качка/вутка, певень/пятух другія кампаненты не з'яўляюцца нарматыўнымі. Але яны шырока ўжываюцца ў гаворках Беларусі, то-бок, не ўзяты наўпрост з рускай мовы.

Вось толькі выбар на карысць першага кампанента ў гэтых парах ўжо зроблены (беларускімі пісьменнікамі, журналістамі, навукоўцамі) і падтрыманы моўнай практыкай (карыстальнікамі літаратурнага варыянта беларускай мовы).

Тым не менш кожная жывая мова адкрытая да інавацый, таму пашырэнне сферы ўжывання слоў кукушка, вутка і пятух тэарэтычна яшчэ можа прывесці да змены іх статусу з даялектнага да нарматыўнага.

#МоваНашаРодная

Як пачаць гаварыць па-беларуску ў грамадстве калі вы ніколі раней гэтага не рабілі?

Як і ў любой справе, пачынаць заўсёды складана.
Па-першае, калі вы не размаўлялі, то натуральна што ў вас вельмі абмежаваны актыўны слоўнікавы запас
Па-другое, вы будзеце адчуваць псіхалагічны бар'ер, з'явіцца адчуванне, што на вас усе звяртаюць увагу, глядзяць неяк не так.

Рухайцеся з малога. Пачніце вымаўляць ветлівыя словы і фразы. Дзякуй! Калі ласка! Дзень добры! Да пабачэння! Прабачце!

Як толькі адчуеце, што комплексы наконт беларускіх слоў у вас знікаюць, рухайцеся далей, паступова ўводзьце новыя фразы ў сваю гаворку.

❗А самае галоўнае, адразу прыміце тое, што там-сям вам будуць рабіць заўвагі нейкія хейтары, або проста аматары выправіць чужыя памылкі. Не звяртайце ўвагі! Без памылак і перашкод не бывае вынікаў.

Жадаем поспехаў вам у авалоданні беларускім маўленнем! Бярыце прыклад з Ільі Шынкарэнка!

https://www.tiktok.com/@shynkarenka?_t=ZS-8uIRcUp01Em&_r=1

#НамПішуць
#МоваНашаРодная

Раней у Маскве друкавалі падручнікі на беларускай мове... Быў жа час

#МоваНашаРодная

Асаблівасці гаворак Беларусі

У беларускай мове існуюць універсальныя лексічныя маркеры - свае дыялектныя назвы пэўнай рэчы, з'явы, расліны ці жывой істоты для кожнага рэгіёна Беларусі.

Скажам, губаты чалавека з вялікімі губамі называюць у паўднёвай частцы краіны (што замацавалася ў сучаснай беларускай літаратурнай мове), на поўначы ў гэтым значэнні ўжываюць слова лупаты, а на ўсходзе - грыбаты.

Кустовую нізкарослую расліну з цёмна-сінімі ягадамі, вядомую па ўсёй Беларусі як дурніцы (голубика па-руску, лохина па-ўкраінску), на паўночным захадзе называюць п'янІцы або п'Яніцы, на паўднёвым захадзе - лахманы або лахачы, на паўднёвым усходзе - буякі (разам з дурніцамі трапілі ў нарматыўны слоўнік), у цэнтральнай частцы - бугаі.