#ЛюдзіБеларусі

8 лістапада 1784 года нарадзіўся Тэадор Нарбут (Фёдар Яўхімавіч Нарбут), гісторык, археолаг, інжынер.

Скончыў Віленскі ўніверсітэт. Служыў ваенным інжынерам у Пецярбургу, быў у складзе камісіі, якая займалася рэгуляцыяй рэчышча Нёмана.

У 1806–1809 гадах удзельнічаў у войнах з Францыяй і Швецыяй.

Аўтар праекта і кіраўнік будаўніцтва Бабруйскай крэпасці.

У 1810 годзе праводзіў археалагічныя даследаванні курганоў каля Рагачова.

Пасля 1812 г. пасяліўся ў Шаўрах, займаўся гістарычнымі даследаваннямі.

Аўтар 9-томнай «Старажытнай гісторыі літоўскага народа», якая ахоплівае час да Люблінскай уніі 1569 г. Выкарыстоўваў кнігі і рукапісы бібліятэк Храптовічаў у Шчорсах.

Меў сваю багатую бібліятэку, у якой знаходзіліся старажытныя рукапісы, выпіскі з Тайнага архіва ў Кёнігсбергу, Метрыкі ВКЛ.

У 1856 годзе выдаў «Малыя гістарычныя творы па гісторыі Літвы», у 1846-м апублікаваў «Хроніку Быхаўца».

#ГісторыяБеларусі
#Год1917
#СтварэннеБеларускайДзяржаўнасці

Белнацкам і яго роля ў стварэнні ССРБ
(Пачатак тут)

Разлік бальшавікоў на тое, што польская нацыянальная буржуазія не зможа пратрымацца пасля адыходу нямецкіх акупацыйных войскаў, не апраўдаўся. Сталі вядомыя прэтэнзіі польскага боку на частку этнічна беларускіх зямель.
Было вырашана стварыць уздоўж заходняй мяжы Расіі своеасаблівы "санітарны кардон" з ліку прыбалтыйскіх рэспублік, Украінскай рэспублікі, а таксама Беларускай савецкай рэспублікі.

Далей падзеі разгортваліся даволі імкліва.
25 снежня, спасылаючыся на рашэнне ЦК, І.Сталін па асабістым указанні Леніна меў размову па тэлефоне з А.Мясніковым па беларускім пытанні.

У той жа дзень І.Сталін выклікаў да сябе адказных супрацоўнікаў Белнацкама і беларускіх секцый РКП(б) і ў ходзе нарады з імі прапанаваў скласці спіс кандыдатаў на замяшчэнне пасад у Часовым рабоча-сянскім урадзе Беларусі.

Праз два дні, 27 снежня 1918 года, на нарадзе работнікаў Цэнтральнага бюро беларускіх секцый РКП(б) і прадстаўніка Паўночна-Заходняга абкама РКП(б) такія прапановы былі выпрацаваны.
А.Чарвякову было даручана падрыхтаваць праект Маніфеста Часовага рэвалюцыйнага рабоча-сялянскага ўрада.

У той жа дзень, 27 снежня, І.Сталін правёў нараду ў Маскве з кіраўнікамі паўночна-заходняга абкама РКП(б) і Аблвыканкамзаха А.Мясніковым і М.Калмановічам, на якой была акрэслена тэрыторыя Беларускай рэспублікі з пяці губерняў: Гродзенскай, Мінскай, Магілёўскай, Віцебскай і Смаленскай, а таксама вызначаны склад новага ўрада (старшыня і 15 членаў) і паўнамоцтвы рэспублікі.

30 снежня 1918 года ў Смаленску пачала працу VI Паўночна-Заходняя абласная канферэнцыя РКП(б). У даклад старшыні Паўночна-Заходняга абкама РКП(б) А.Мясніковіча па пытанні "Бягучы момант" быў уключаны пункт "Беларуская Савецкая Рэспубліка".
Ён змяшчаў прапанову "абвясціць Заходнюю Камуну самастойнай Савецкай Сацыялістычнай Беларускай Рэспублікай".
Дэлегаты пагадзіліся з такой прапановай і без абмеркавання амаль аднагалосна прынялі яе.

У пастанове аб тэрыторыі рэспублікі асноўным яе ядром лічылася Мінская, Смаленская, Магілёўская, Віцебская і Гродзенская губерні з прылеглымі да іх мясцовасцямі суседніх губерняў, населеных пераважна беларусамі.

У якасці аргумента вылучаўся міжнародны фактар: "замкнуць ланцуг самавызначыўшыхся утварэнняў".

Канферэнцыя аб'явіла сябе І з'ездам Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Беларусі - КП(б)Б.

1 студзеня 1919 года быў абнародаваны Маніфест Часовага рабоча-сялянскага ўрада Беларусі, які быў напісаны З.Жылуновічам

5 студзеня 1919 года Часовы ўрад ССРБ пераехаў у Мінск.

Для канчатковага завяршэння працэсу дзяржаўнага будаўніцтва было вырашана склікаць Усебеларускі з'езд Саветаў.

Абвяшчэнне савецкай беларускай дзяржаўнасці мела выключнае значэнне.
З'явілася жыццяздольная аснова пабудовы нацыянальнай дзяржавы.

#МоваНашаРодная
#ЛістЗаМову

"Што ж мы маем у галіне народнай асветы?

У вузах, тэхнікумах, школах выкладанне не вядзецца па-беларуску, наша мова выкладаецца кепска, так што робіцца нялюбым прадметам.

Беларускіх школ мала, яны размешчаны на ўскраінах у горшых будынках, у горшых умовах, як бы сумысля, каб малыя дзеці насельніцтва не маглі дабрацца туды. Нават у многіх школах вясковых мясцовасцей беларускага толькі і засталося, што паржавелыя шыльды над ганкам.

Кажуць, што супраць беларускай школы з’яўляюцца пратэсты насельніцтва. Я і мае таварышы літаратары атрымліваем таксама абразлівыя пісьмы за абарону мовы, за работу на ёй.

Трэба добра разабрацца, хто гэта піша. Праўда, разбірацца цяжка, бо пішуць ананімы.
Ці выражаюць гэтыя пісьмы сапраўдную волю і жаданне народа? Можа, сапраўды наш народ перастаў любіць сваю мову? Не, гэтага не было і не можа быць.

Прыслухайцеся да жыхароў гарадскіх ускраін і рабочых пасёлкаў, да калгаснікаў: у іх вуснах гучыць чыстая, прыгожая беларуская мова. Нікому з іх ні ў думку не ўпадзе пратэставаць супраць той мовы, на якой ён гаворыць з маленства.

Але ёсць мяшчанская праслойка, якая грэбліва адносіцца да нашай мовы; яна мае ўплыў на недастаткова развітых асоб. На жаль, прыслухоўваючыся да голасу гэтага мяшчанства, і некаторыя людзі з органаў народнай асветы пачынаюць імкнуцца ліквідаваць і беларускую школу і наогул выкладанне мовы ў ёй.
Але не волю народа выконваюць яны, блізарукія.

Пратэставаць супраць роднай мовы, з аднаго боку, могуць людзі па неразуменню, а з другога – нашы ворагі, ворагі нашай савецкай рэчаіснасці, ворагі дружбы народаў.

Наогул, недастатковая ўвага да мовы дае матэрыял для плётак і інсінуацый нашым замежным ворагам і іх паслугачам – беларускім нацыяналістам."

Я.Колас
25.05.1956

Як англічанін Уіл беларускую мову вучыў 😁

У тыкток https://www.tiktok.com/@willeggerton_new?_t=8rCPqGngMuF&_r=1

Міф: гілі (снегири) прылятаюць да нас толькі ўзімку з поўначы.

Факт: гілі жывуць у Беларусі круглы год, а ў халодны сезон, калі кармавая база ў лесе скарачаецца, пералятаюць бліжэй да чалавека.

🐦 Гілі – птушкі даволі скрытныя. Ты сотні разоў зімой можаш праходзіць каля гілей і не заўважыць іх, нават яркіх самцоў. Як жа знайсці гіля?

🎶 Даем падказку: спярша яго трэба пачуць. Паслухай уважліва пазыўку гіля, пастарайся яе запомніць, знайсці нейкую аналогію: цю...цю… На вуліцы прыслухоўвайся да падобных гукаў і шукай птушак, калі ўпэўнішся, што крычыць гіль.

Звяртай увагу на наступныя кусты і дрэвы – каліну, абляпіху, бэз, рабіну, ясені, клёны, іх насеннем харчуюцца гілі.

Падзяліся гэтым допісам, каб іншыя таксама даведаліся як знайсці гілей узімку! 🤗

📷 Дзякуем за фота Іне Шкурко.

#галасыптушак

#ДзеткамБеларусікам

Правілы паводзін на пляцоўцы

Крыніца відэа тут

#МіфыЛегендыБеларусі

Прыбарская крыніца

Жыў калісьці ў гэтай мясцовасці (паміж Цяхціном і Прыбарам) пан. І была ў таго пана дачка. Прыгожая і адзіная ў панскай сям’і. Ведама, бацька яе вельмі шкадаваў і шанаваў.

Усяму прыходзіць свой час. Пакахала панская дачка маладога хлопца. Бацьку дзяўчыны ён вельмі не спадабаўся. Забараніў пан строга ім сустракацца.
Але што для закаханых забарона? Калі кахаеш, усе перашкоды адолееш.
Вось і вырашылі яны ўцячы, каб жыць-пажываць разам.

Калі пан даведаўся пра іх змову, дачка ўжо ехала ў карэце са сваім каханым.
Бацька пракляў сваю дачку. І ў гэты самы момант, калі ён прамаўляў апошнія словы праклёну, зямля расступілася, і карэта пайшла пад зямлю.

На тым месцы ўтварылася крыніца: паміж вёскамі Цяхцін і Прыбар, каля лесу на лузе. І колькі было непагадзі, засухі, але тая крыніца, як жывая, заўсёды б’е ключом.

#ДумкіЎслых

Рыгору мусіць крыўдна стала ад напісанага.  Толькі гэта праўда і за свае словы я гатова адказаць.
А вось ці гатовы Рыгор у вочы людзям сказаць тое, што піша? Хаця на прыкладзе з Сабчак мы ўсё бачылі.

А пытанне застаецца адкрытым: "Чаму нашы журналісты і палітолагі ніяк не перашкаджаюць суполцы актывістак разнасіць па расійскіх рэсурсах фэйкі пра дэрусіфікацыю Беларусі?"

Расіяне гэта бачаць, падалякі ўсялякія бачаць, а нашым усё добра. Супадзенне ці можа не? 🤔

Зоя С

https://yangx.top/AzarenokCTV/39170