#ПобытБеларусаў
#БеларускіФальклор

АНЕКДОТЫ

Анекдоты займаюць адметнае месца ў сістэме жанраў беларускай народнай прозы, абумоўленае іх тэкставай спецыфікай. Тэкст анекдота фіксаваны і ў працэсе свайго функцыянавання не ствараецца кожны раз нанова, а ўзнаўляецца.

У анекдоце акцэнт робіцца на сутыкненні розных светаразуменняў герояў або героя і апаведача, моманце неадпаведнасці, які ўскрывае схаваны сэнс і вымушае слухача пераінтэрпрэтаваць змест анекдота.

Своеасаблівы дыялог прынцыпова розных поглядаў на вызначаную сітуацыю або розных адносін да жыцця фарміруе мастацкі свет анекдота і структуру яго тэксту.

Жанравае выказванне анекдота імкнецца да мінімізацыі маўленчых сродкаў і можа быць зведзена да «рытарычнай мяжы», у якасці якой выступае «камічная апафегма, г. зн. дасціпны выраз»: «Кума, як ты думаеш, што раній було – яйко ці курыца?” – “Э, кумэ, раній усё было”».

Крыніца

#НародныАнекдот
#БеларускіФальклор

СВАРА

Ругаюцца мужык і жонка. Жонка крычыць: – Лепш бы я пайшла за чорта, а не за цябе!
А мужык ей: – Жаніцца братам з сестрамі не можна!

Зап. Мазырка Н. В. у 1998 г. ад Крук В. С. (1930 г. н.) у в. Стрыгінь-Засекі Бярозаўскага раёна Брэсцкай вобл.
 
Крыніца

#НародныАнекдот
#БеларускіФальклор

ВЯЧЭРА

Вярнуўся мужык з лесу. Рэзаў дровы. Стаміўся і сеў есці проста з каструлі. Уваходзіць жонка:
– А што я сабаку дам?
– Сабаку свежага зварыш.

Зап. Арэшка І. М. ад Маславай Л. А. (1942 г. н.) у в. Ведрыч Рэчыцкага раёна Гомельскай вобл.

Крыніца

#НародныАнекдот
#БеларускіФальклор

БАЦЬКА І СЫНЫ

Бацька і два сыны ідуць па дарозе пасля дажджу. Калюжына. Бацька першы пераскочыў, сыны стаяць.
– Глядзі, – кажа адзін, – бацька стары, а пераскочыў, што той сабака!
Брат даў кухаля:
– Дурань ты. Нельга так пра бацьку казаць. Ну скочыў сабе, і халера яго бяры!

Зап. Бурак Ю. У. у 1998 г. ад Гуліс В. (1940 г. н.) у в. Чарніцы Лагойскага раёна Мінскай вобл.

Крыніца

#НародныАнекдот
#БеларускіФальклор

ПА ДРОВЫ

Паехалі бацька з сынам сеччы дровы.
Сын і кажа: «Давай, бацька, ты будзеш сеччы, а я буду ланаць». – «Добра, – кажа бацька, – але калі мы прыедзем дахаты, я буду есці, а ты цмакаваць».

Зап. Сянкевіч Т. ад Бузюк Т. Я. (1948 г. н.) у в. Уселюб Навагрудскага раёна Гродзенскай вобл.

Крыніца

#НародныАнекдот
#БеларускіФальклор

НАПАІЎ КАНЯ

– Паіў ты каня?
– Паіў.
– А чаго ў яго пыса сухая?
– Да вады не дастаў.

Зап. Мітраховіч Г. у 1977 г. ад Крук І. (1918 г. н.) у в. Коўчыцы Светлагорскага раёна Гомельскай вобл.

Крыніца

#ПобытБеларусі
#БеларускіФальклор

Крыху раней мы пісалі пра анекдоты. А цяпер пазнаёмім з яшчэ адным відам народнай творчасці

БЫВАЛІЦА – празаічны няказкавы жанр беларускага фальклору; рэалістычнае, сюжэтна аформленае, фабульнае апавяданне пра тое, «што ў жыцці бывае», жыццёвая гісторыя.
У адрозненне ад бывальшчыны ў бываліцы пераважае побытавы матэрыял.

Сюжэт можа быць прыгаданы выканаўцам з любой нагоды, у любым месцы: рыбацкія, паляўнічыя, вайсковыя, любоўныя гісторыі, кур’ёзныя выпадкі і інш.

Бываліцы – жанр надзвычай прадукцыйны і ў цяперашні час.

Крыніца

#БеларускіФальклор
#Бываліца

ПАСЛАНЕЦ З ТАГО СВЕТУ

У бабы умер дзед. Баба гэтая сядзіт у хаце ды й галосіць. А ў яе засталося дзве тысячы грошаў. І вот у гэтую ноч нешта грукае ў дзверы. Яна чуе: «Баба, адчапі!» Яна адчапіла. Стаіць нешта лахматае, белае, у пер’ях. І пытае яна: «Хто гэта?» А сама спужалася-спужалася! А ў атвет: «Гэта я, Смерць! Мне твой дзед, бабка, з таго свету паслаў па грошы!»
Баба аддала грошы Смерці той, яна ўжо і пайшла, толькі тут яе спаймалі, ды як абадралі пер’е, дык аказалася, што гэта яе сусед.

Зап. Норына і Арлова ў 1983 г. ад Жыгаль Н. С. (1914 г. н.) у в. Лясковічы Петрыкаўскага раёна Гомельскай вобл.

Крыніца

#БеларускіФальклор
#Бываліца

ДВА БРАТА
Прыйшоў брат к брату. Сабраўся адзін брат дамоў, просіць другога: «Правядзі троху». А абое былі трусы.
Павёў брат брата да паўдарогі. Нада назад ісці. А страшна. Просіць брат: «Правядзі мяне назад, дужа я далёка цябе правёў». Павёў назад брат брата. А таму назад зноў страшна ісці. Разы тры адзін аднаго праводзілі, пакуль не вярнуліся ў братаву хату і не пераначавалі разам.
Гэты чалавек быў ахотнікам. Бывала ідзець на ахоту і моліцца: «Дай, Гасподзь, каб нікога не ўстрэціць, ніякога ні звера, не птушкі не ўвідзіць».

Зап. Зянькова Т. У. у 1976 г. ад Зянькова У. К. ў в. Шашы Шумілінскага раёна Віцебскай вобл.
 
Крыніца

#Бываліца
#БеларускіФальклор

ЯК ДЗЕД МАКАР ЖАНІЎСЯ

Жыў калісьці дзед Макар. І не было ў яго жонкі, хаця немалады быў, каля шасцідзесяці гадоў яму было. І вырашыў ён пайсці ў сваты да маладой Марусі. Узяў з сабой ў сваты маладога хлопца Івана.

Прыйшлі яны да Марусі і кажуць: «Сваты прыйшлі, запрашай у хату!» Ну, дзеўка запрасіла ў хату, сабрала на стол, а сама ўсё на Івана паглядае, спадабаўся ён ёй. Ды і Іван не спіць у шапку таксама. А што пачалося, калі Маруся даведалася, што яе сватаюць за старога дзеда! Паперла яна дзеда Макара чапялой. А з Іванам скора пажаніліся.

Зап. Саевіч С. І. у 1998 г. ад Слуцкага Я. І. (1942 г. н.) у в. Нянькава Наваградскага раёна Гродзенскай вобл.

Крыніца

#БеларускіФальклор
#Бываліца

ЛІКБЕЗ

Эта была ў 30-я годы. Перыяд лікбеза. Аднаму маладому ўчыцелю паручылі правесці бяседу з жыцелямі аднаго насялёнага пункта. І вот этат маладой чалавек так начал сваю бяседу: «Я чалавек гуманны. Прагрэс – мая ідзея». Адна бабка талкает сваю суседку: «Манька, Манька, што гэта ён сказаў?» – «А гэта ж ён сказаў, што ён сідзеў у гумне, прагрыз крышу і пытаецца: «Дзе я?»

Зап. у 1988 г. ад Лукашонка В. П. (1920 г. н.) у в. Пналіна Верхнядзвінскага раёна Віцебскай вобл.

Крыніца

#БеларускіФальклор

Прыказка на кожны дзень

I Бога не гнявiць, i чорту дагадзiць.😜

#БеларускіФальклор

Беларуская загадка
Хто адгадае, таму.... нічога не будзе 🤪

Ну, ведаеце адказ?

У тыкток @pan_zluktouski

#БеларускіФальклор
Прыказка на кожны дзень

Сам дурнаваты, а пан вінаваты.😒

#БеларускіФальклор
#Прымаўка

Прымаўка на кожны дзень

"Без бульбы ды й мяса куса
Няма яды для беларуса!"

🥔🍖🥔

#БеларускіФальклор

Дзядзіна

Ну і дзядзіна ў мяне была, а багатая дык багатая!

Было ў яе сем моргаў зямлі, адна каза, сем хлявоў, тры гумны, і ўсе поўныя: у адным мак, у другім — так, а ў трэцім цапы віселі.

А як пойдзе, бывала, дзядзіна казу даіць, ды покуль казу найдзе, аж у мазгі зайдзе, а як зачне яе даіць, дык нясуць малако цэбрамі, вёдрамі, кадушкамі…

А масла дык білі на гумнішчы цапамі і маслянку ў застрэшкі змяталі; бедныя людзі дык ішлі з мяшкамі і з гаршкамі, з рэзгінамі: хто з чым прыйшоў, той з тым пайшоў.

А парсюкі кормленыя ў дзядзіны дык такія былі, што праз парог не маглі пралезці; але пад парогам дзірачка была, дык туды лазілі.

А грэчка ў маёй дзядзіны як зарадзіла! Вось дару божага было!
Калі палажылі стог на слупе ля прыпечка, дык вось быў стог!

Але зрабілася няшчасце: дзядзіна хусту вязала, хтосьці дзвярамі стукнуў, стог перавярнуўся ў начоўкі, і ратуначку не было!
Вось тут мая дзядзіна і збяднела. А дзяцей — з асьмін, а карміць няма чым.

Убачыўшы гэта, панскі аліндар як прыстаў да дзядзіны:
— Прадай казу ды прадай!
Ведаў, каб яго немач, што добрая каза.
Дзядзіна думала, думала — глядзіць, што няма чым карміць, і прадала казу.

Аліндар — казу браць, а каза ў лес наўцёкі, а воўк ды з лесу, ды яе за горла.

Покуль мы даляцелі, яна толькі крыкнула: «Мааа-гда!» — і зарэзаў яе воўк. Не так дзядзіне шкада было той казы, як таго, што каза імя яе ведала…

#БеларускіФальклор
#Прыказка

Рука руку мые...

Хто ведае працяг?

Адказ у каментары пад відэа

https://www.tiktok.com/@radio_stolitsa_fm?_t=8qVa1Kcox2E&_r=1

#МоваНашаРодная
#БеларускіФальклор
#Прымаўкі

☝️ Прымаўкі ў тэму папярэдняга паста

Гаспадаром стане тады, як свая вош укусіць.

Усякаму сваё мілей.

Кожны млын на сваё кола ваду цягне.

Кожная сасна свайму бору песню пяе.

Кожныя граблі да сябе грабуць.

Чыя вобласць, таго i вера.

У чужой царкве не папраўляй свечак.

У чужой царкве абедню не служаць.

Уласны хлеб заўсёды саладзейшы за мёд.

Лепш свае лычка, як чужы рамушок.

Свой сухар смачней чужых пірагоў.

Князь да княгіні, а кожнаму міла свая Кацярына.

У сваёй хаце будзь гаспадаром, a ў чужой - ягнём.

У чужым двары ніхто не ўказчык.

Дома ў сябе - як хочаш i як можаш, a ў госцейках - як скажуць.

Хто корміць чужога сабаку, y таго нічога, акрамя павадка, не застанецца.

#БеларускіФальклор

☃️ Прыказкі і прымаўкі пра снежань

❄️ Снежань вока снегам цешыць, а марозам вуха рве.

❄️Звону ў снежні многа — весялейшая дарога.

❄️ Мароз трашчыць — моцны холад кліча.

❄️ У снежні мароз нарастае, затое дзень прыбывае.

❄️ У снежні сем надвор’яў на двары: вее, дзьме, кружыць, ірве і мяце.

❄️ У канцы снежня сонца на лета, а зіма на мароз пачынаецца.

❄️ Год снежнем канчаецца, зіма пачынаецца.

❄️ Снежань — месяц вялікіх ваўчыных зграй.

❄️ Снежань-месяц старое гора канчае, новаму году новым шчасцем дарожку сцеле.