#МоваНашаРодная
#АсаблівасціБеларускайМовы
Цікавы факт
Нягледзячы на даследванні лінгвістаў, паходжанне некаторых слоў, якія ўжываюцца ва ўсходнеславянскіх мовах, дасюль застаецца нявысветленным.
Такімі з'яўляюцца, напрыклад, адзначаныя ў беларускіх нарматыўных слоўніках дыялектныя гАматны ’залішне прасторны, вялікі’, калакалУша ’чаромха’, агульнавядомыя карОмысел і скІвіца.
Сапраўдныя словы-загадкі, да таго ж яўна старажытныя
* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.
#АсаблівасціБеларускайМовы
Цікавы факт
Нягледзячы на даследванні лінгвістаў, паходжанне некаторых слоў, якія ўжываюцца ва ўсходнеславянскіх мовах, дасюль застаецца нявысветленным.
Такімі з'яўляюцца, напрыклад, адзначаныя ў беларускіх нарматыўных слоўніках дыялектныя гАматны ’залішне прасторны, вялікі’, калакалУша ’чаромха’, агульнавядомыя карОмысел і скІвіца.
Сапраўдныя словы-загадкі, да таго ж яўна старажытныя
* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.
#МоваНашаРодная
#АсаблівасціБеларускайМовы
Дыялектная аснова беларускай мовы
Своеасаблівасць беларускай мовы забяспечваецца якраз яе дыялектнай асновай, прычым моўнымі стандартамі былі прызнаны ў тым ліку з'явы, пашыраныя толькі ў некаторых гаворках краіны.
Так, нормай стала вымаўленне і напісанне "а" на месцы ненаціскных "о" і "э" незалежна ад складу - так званае поўнае аканне (гара, малако, неба; цана, мора)
Гэта з'ява ўласціва гаворкам у межах адносна нешырокай паласы, праведзенай умоўна праз цэнтр Беларусі з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход.
У пісьмовых помніках розныя віды акання пачынаюць адлюстроўвацца ўжо з XV стагоддзя.
Фіксуецца з тых часоў і яканне (вымаўленне "я" на месцы ненаціскных "е" і "ё"), аднак у сучаснай беларускай літаратурнай мове яно замацавалася толькі для першага складу перад націскам (зямля, але сенажаць, возера), што таксама характэрна не для ўсіх гаворак краіны.
#АсаблівасціБеларускайМовы
Дыялектная аснова беларускай мовы
Своеасаблівасць беларускай мовы забяспечваецца якраз яе дыялектнай асновай, прычым моўнымі стандартамі былі прызнаны ў тым ліку з'явы, пашыраныя толькі ў некаторых гаворках краіны.
Так, нормай стала вымаўленне і напісанне "а" на месцы ненаціскных "о" і "э" незалежна ад складу - так званае поўнае аканне (гара, малако, неба; цана, мора)
Гэта з'ява ўласціва гаворкам у межах адносна нешырокай паласы, праведзенай умоўна праз цэнтр Беларусі з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход.
У пісьмовых помніках розныя віды акання пачынаюць адлюстроўвацца ўжо з XV стагоддзя.
Фіксуецца з тых часоў і яканне (вымаўленне "я" на месцы ненаціскных "е" і "ё"), аднак у сучаснай беларускай літаратурнай мове яно замацавалася толькі для першага складу перад націскам (зямля, але сенажаць, возера), што таксама характэрна не для ўсіх гаворак краіны.
#МоваНашаРодная
#АсаблівасціБеларускайМовы
Цікавы факт
Прынята лічыць, што ў аснову беларускай літаратурнай мовы ляглі гаворкі цэнтральнай часткі Беларусі. Але размова тут не пра нейкія тэрытарыяльна абмежаваныя асаблівасці, а пра пашыраныя ў розных рэгіёнах моўныя рысы, якія ў цэнтры краіны суіснуюць.
Праз гэта некаторыя нормы сучаснай беларускай літаратурнай мовы маюць дваісты характар, таму выбар адзіна правільнага варыянта непазбежна выклікае ваганні.
* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.
#АсаблівасціБеларускайМовы
Цікавы факт
Прынята лічыць, што ў аснову беларускай літаратурнай мовы ляглі гаворкі цэнтральнай часткі Беларусі. Але размова тут не пра нейкія тэрытарыяльна абмежаваныя асаблівасці, а пра пашыраныя ў розных рэгіёнах моўныя рысы, якія ў цэнтры краіны суіснуюць.
Праз гэта некаторыя нормы сучаснай беларускай літаратурнай мовы маюць дваісты характар, таму выбар адзіна правільнага варыянта непазбежна выклікае ваганні.
* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.
#МоваНашаРодная
#АсаблівасціБеларускайМовы
Дыялектная аснова беларускай мовы
Цікава, што не мае пераважнай падтрымкі на дыялектным узроўні нарматыўны мужчынскі род слова яблык - так гаворыць толькі чацвёртая частка Беларусі.
Пашыраны ў большасці гаворак ніякі род гэтага слова (яблыка) не стаў у свой час важкім аргументам, што забяспечыла сучасную беларускую літаратурную мову яшчэ адной важкай рысай, бо ў літаратурных рускай і ўкраінскай мовах назва сакавітага плода яблыні якраз ніякага роду (яблоко, яблуко).
Цікавы факт
Замацаванне формы мужчынскага роду назоўніка яблык у якасці адзінай нарматыўнай адбылося адносна нядаўна.
Напрыклад, вялікі паводле аб'ёму і ў пэўнай ступені нарматыўны для свайго часу "Расійска-беларускі слоўнік" Сцяпана Некрашэвіча і Міколы Байкова, выдадзены ў 1928 годзе, прапануе для рускага яблоко два беларускія адпаведнікі - яблыка і яблык.
* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.
#АсаблівасціБеларускайМовы
Дыялектная аснова беларускай мовы
Цікава, што не мае пераважнай падтрымкі на дыялектным узроўні нарматыўны мужчынскі род слова яблык - так гаворыць толькі чацвёртая частка Беларусі.
Пашыраны ў большасці гаворак ніякі род гэтага слова (яблыка) не стаў у свой час важкім аргументам, што забяспечыла сучасную беларускую літаратурную мову яшчэ адной важкай рысай, бо ў літаратурных рускай і ўкраінскай мовах назва сакавітага плода яблыні якраз ніякага роду (яблоко, яблуко).
Цікавы факт
Замацаванне формы мужчынскага роду назоўніка яблык у якасці адзінай нарматыўнай адбылося адносна нядаўна.
Напрыклад, вялікі паводле аб'ёму і ў пэўнай ступені нарматыўны для свайго часу "Расійска-беларускі слоўнік" Сцяпана Некрашэвіча і Міколы Байкова, выдадзены ў 1928 годзе, прапануе для рускага яблоко два беларускія адпаведнікі - яблыка і яблык.
* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.
#МоваНашаРодная
#АсаблівасціБеларускайМовы
Дыялектная аснова беларускай мовы
Тэрыторыя распаўсюджання формаў ніякага роду назваў дзіцянят жывёл пераўзыходзіць арэал формаў мужчынскага роду.
Іншым словам, у гэтым выпадку, у сучаснай беларускай літаратурнай мове замацаваліся найбольш пашыраныя формы. Цяля, парася, ягня і цялё, парасё, ягнё лічацца нарматыўнымі (і больш старажытнымі), чым цялёнак, парасёнак, ягнёнак, якія характэрныя выключна для поўначы і ўсходу Беларусі.
* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.
#АсаблівасціБеларускайМовы
Дыялектная аснова беларускай мовы
Тэрыторыя распаўсюджання формаў ніякага роду назваў дзіцянят жывёл пераўзыходзіць арэал формаў мужчынскага роду.
Іншым словам, у гэтым выпадку, у сучаснай беларускай літаратурнай мове замацаваліся найбольш пашыраныя формы. Цяля, парася, ягня і цялё, парасё, ягнё лічацца нарматыўнымі (і больш старажытнымі), чым цялёнак, парасёнак, ягнёнак, якія характэрныя выключна для поўначы і ўсходу Беларусі.
* В.Шклярык : Як гавораць беларусы. - "Тэхналогія", 2024 г.
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
#МоваНашаРодная
#ДумкіЎслых
Сёння ў тыктоку мяне падзаманалі!
Да дзяўчыны прыпёрлася нейкае цуда і пачало патрабаваць рускай мовы. Гэта яшчэ ладна, да гэтага прывыклі. Але само гэта цуда ледзь не ў кожным слове робіць памылкі, бязграматнае абсалютна!
І такая сітуацыя пастаянна! Людзі самі ні адной мовы не ведаюць, а ходзяць і нешта ад іншых патрабуюць! Хочацца пакусаць каго!!!
#ДумкіЎслых
Сёння ў тыктоку мяне падзаманалі!
Да дзяўчыны прыпёрлася нейкае цуда і пачало патрабаваць рускай мовы. Гэта яшчэ ладна, да гэтага прывыклі. Але само гэта цуда ледзь не ў кожным слове робіць памылкі, бязграматнае абсалютна!
І такая сітуацыя пастаянна! Людзі самі ні адной мовы не ведаюць, а ходзяць і нешта ад іншых патрабуюць! Хочацца пакусаць каго!!!
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#МоваНашаРодная
Закранула мяне гэта відэа сваёй шчырасцю і адкрытасцю.
І ведаеце што, гэта як прыклад узроўню ўнутранай культуры простага сельскага чалавека і "высокальтурнага гарадскога" з "правильной речью"
Ну, карацей, слухайце самі.
Відэа адсюль https://www.tiktok.com/@t.eventa?_t=ZS-8u07A8clcdM&_r=1
Закранула мяне гэта відэа сваёй шчырасцю і адкрытасцю.
І ведаеце што, гэта як прыклад узроўню ўнутранай культуры простага сельскага чалавека і "высокальтурнага гарадскога" з "правильной речью"
Ну, карацей, слухайце самі.
Відэа адсюль https://www.tiktok.com/@t.eventa?_t=ZS-8u07A8clcdM&_r=1
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
#МоваНашаРодная
🔥 Гэта стыль, гэта клас!
Беларуская мова для нас!
Такой моладдзю можна ганарыцца!
Відэа адсюль https://www.tiktok.com/@katsiaryna_bel?_t=ZS-8u1kspzYW70&_r=1
🔥 Гэта стыль, гэта клас!
Беларуская мова для нас!
Такой моладдзю можна ганарыцца!
Відэа адсюль https://www.tiktok.com/@katsiaryna_bel?_t=ZS-8u1kspzYW70&_r=1