2024-yilning sentyabr oyida Toshkent viloyatida 1998-yilda tug‘ilgan G‘ulomov A’zam Hasan o‘g‘li mehmonxonaga 17 yoshli qizni olib kelgan. Sud qaroriga ko‘ra, u qizga nisbatan shahvoniy tusdagi xatti-harakatlar sodir etganligi, buning natijasida qizga yengil tan jarohati yetkazilganligi sud-tibbiy ekspertizasi natijalari bilan tasdiqlangan.
Sudda ayblanuvchi qizning voyaga yetmaganligini bilmaganligi (garchi u bilan anchadan beri tanish bo‘lsa-da) va qiz o‘z xohishi bilan mehmonxonaga kelganini aytdi. Shuningdek, materiallarga jinoyat ishi qo‘zg‘atishni rad etish to‘g‘risidagi qaror ilova qilingan. 2025-yil 13-fevralda Jinoyat ishlari bo‘yicha Olmazor tuman sudi G‘ulomovni shahvoniy shilqimlik (Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 41-1-moddasi) va badanga yengil shikast yetkazish (Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 52-moddasi)da aybdor deb topib, unga 5 sutka ma’muriy qamoq jazosi tayinlagan.
Jinoyat kodeksining “Nomusga tegish” 118-moddasida zo‘rlik ishlatib, qo‘rqitib yoki jabrlanuvchining ojizligidan foydalanib, jinsiy aloqa qilish jinoyat sifatida belgilangan. Agar zo‘rlash 18 yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan sodir etilgan bo'lsa (eslaylik, ushbu voqeada jabrlanuvchi 17 yoshda), bu 3-qismga muvofiq o‘ta og‘ir jinoyat hisoblanadi. Jinoyat kodeksining 118-moddasi 10 yildan 15 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazoni nazarda tutadi. Bunda ayblanuvchi jabrlanuvchining yoshini bilish-bilmasligi ahamiyatga ega emas.
Biroq, shilqimlik bilan bir vaqtda qizga nisbatan kuch ishlatilganligini hisobga olsak, bu zo‘rlashga urinish bo‘lishi mumkin va Jinoyat kodeksining Jinoyat kodeksining 25-moddasi (Jinoyatga urinish) orqali 118-moddasi (Nomusga tegish) bilan ko‘rib chiqilishi kerak.
Shahvoniy shilqimlik - bu shaxsning irodasiga qarshi har qanday shahvoniy xususiyatga ega harakatlardir. Zo‘rlash paytidagi zo‘ravonlik deganda jabrlanuvchining qarshiligini yengib o'tishga qaratilgan harakatlarni (zarba berish, nafas yo'llarini siqish, qo‘llarini, oyoqlarini ushlab turish, kiyimlarini yirtib tashlash va hokazo) qilish tushunilishi kerak. Bundan kelib chiqqan holda, jismoniy kuch ishlatish bilan birga sodir etilgan shahvoniy tusdagi xatti-harakatlar ko‘p hollarda zo‘rlashga urinish bo‘lib, Jinoyat kodeksining 118-moddasida (Jinoyat kodeksining 25-moddasi orqali) tegishli jinoyat sifatida baholanishi kerak, deb hisoblashga asos bor.
Afsuski, bu O‘zbekistonda zo‘rlashga urinish va uzoq muddatli qamoq jazosi sifatida baholanadigan harakatlar universal #5sutkani nazarda tutuvchi shahvoniy shilqimlik sifatida tasniflangan birinchi holat emas. So‘nggi yillarda mamlakatimizda nima o‘zgardi? Haqiqatan ham tergovchilar va sudlar jinoiy ish qo‘zg‘atish uchun ayol yoki qiz zo‘rlanishi kerakmi? Jinoyat kodeksining jinoyatga suiqasd uchun 25-moddasi haqiqatan ham bekor qilinganmi?
Biz O‘zbekiston Bosh prokuraturasiga sud qarori ustidan kassatsiya shikoyati berish va ushbu ish materiallari bilan tanishib chiqishini so‘rab qolamiz.
#SukutSaqlama #AdolatTalabQilamiz
Sudda ayblanuvchi qizning voyaga yetmaganligini bilmaganligi (garchi u bilan anchadan beri tanish bo‘lsa-da) va qiz o‘z xohishi bilan mehmonxonaga kelganini aytdi. Shuningdek, materiallarga jinoyat ishi qo‘zg‘atishni rad etish to‘g‘risidagi qaror ilova qilingan. 2025-yil 13-fevralda Jinoyat ishlari bo‘yicha Olmazor tuman sudi G‘ulomovni shahvoniy shilqimlik (Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 41-1-moddasi) va badanga yengil shikast yetkazish (Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 52-moddasi)da aybdor deb topib, unga 5 sutka ma’muriy qamoq jazosi tayinlagan.
Jinoyat kodeksining “Nomusga tegish” 118-moddasida zo‘rlik ishlatib, qo‘rqitib yoki jabrlanuvchining ojizligidan foydalanib, jinsiy aloqa qilish jinoyat sifatida belgilangan. Agar zo‘rlash 18 yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan sodir etilgan bo'lsa (eslaylik, ushbu voqeada jabrlanuvchi 17 yoshda), bu 3-qismga muvofiq o‘ta og‘ir jinoyat hisoblanadi. Jinoyat kodeksining 118-moddasi 10 yildan 15 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazoni nazarda tutadi. Bunda ayblanuvchi jabrlanuvchining yoshini bilish-bilmasligi ahamiyatga ega emas.
Biroq, shilqimlik bilan bir vaqtda qizga nisbatan kuch ishlatilganligini hisobga olsak, bu zo‘rlashga urinish bo‘lishi mumkin va Jinoyat kodeksining Jinoyat kodeksining 25-moddasi (Jinoyatga urinish) orqali 118-moddasi (Nomusga tegish) bilan ko‘rib chiqilishi kerak.
Shahvoniy shilqimlik - bu shaxsning irodasiga qarshi har qanday shahvoniy xususiyatga ega harakatlardir. Zo‘rlash paytidagi zo‘ravonlik deganda jabrlanuvchining qarshiligini yengib o'tishga qaratilgan harakatlarni (zarba berish, nafas yo'llarini siqish, qo‘llarini, oyoqlarini ushlab turish, kiyimlarini yirtib tashlash va hokazo) qilish tushunilishi kerak. Bundan kelib chiqqan holda, jismoniy kuch ishlatish bilan birga sodir etilgan shahvoniy tusdagi xatti-harakatlar ko‘p hollarda zo‘rlashga urinish bo‘lib, Jinoyat kodeksining 118-moddasida (Jinoyat kodeksining 25-moddasi orqali) tegishli jinoyat sifatida baholanishi kerak, deb hisoblashga asos bor.
Afsuski, bu O‘zbekistonda zo‘rlashga urinish va uzoq muddatli qamoq jazosi sifatida baholanadigan harakatlar universal #5sutkani nazarda tutuvchi shahvoniy shilqimlik sifatida tasniflangan birinchi holat emas. So‘nggi yillarda mamlakatimizda nima o‘zgardi? Haqiqatan ham tergovchilar va sudlar jinoiy ish qo‘zg‘atish uchun ayol yoki qiz zo‘rlanishi kerakmi? Jinoyat kodeksining jinoyatga suiqasd uchun 25-moddasi haqiqatan ham bekor qilinganmi?
Biz O‘zbekiston Bosh prokuraturasiga sud qarori ustidan kassatsiya shikoyati berish va ushbu ish materiallari bilan tanishib chiqishini so‘rab qolamiz.
#SukutSaqlama #AdolatTalabQilamiz