#МоваНашаРодная
#ЛістЗаМову

"Беларускую мову можна пачуць у тэатрах і па радыё. Але што гэта за мова? Гэта непрыхаваны здзек над ёю.

Артысты і дыктары парушаюць элементарныя правілы вымаўлення, пастаноўкі націскаў, мова засмечана мноствам скажоных слоў-калек, няўдала запазычаных з  рускай мовы.

Адбываецца гэта таму, што артысты, работнікі радыё, журналісты, газетчыкі не карыстаюцца мовай у побыце.

Пераклады газетных артыкулаў і матэрыялаў радыё даручаюцца машыністкам і малаграматным людзям. Адкуль жа тут узяцца добрай мове? Вось і пішуць нашы газеты і часопісы: “прадстаячы”, “маючыйся”, “кіруемы” і іншыя страхападобныя словы.

Тэатры, ставячы перакладныя п’есы, па-свойму, няграматна папраўляюць перакладчыкаў, змяняюць сказы і словы, бачыце, беларускае слова “не гучыць”, але яны не ведаюць яго і не імкнуцца зразумець сэнс, данесці яго да гледача.
Назвы п’ес тэатры стараюцца даць так, каб яны былі не перакладзены, а толькі напісаны беларускімі літарамі.

Дарэчы, тэатр оперы і балету ніяк не можа ўзбіцца на арыгінальны рэпертуар, пераклады лібрэта класічных опер не робяцца. Спевакі і артысты філармоніі, чытальнікі занядбалі беларускі рэпертуар.

Можна пачуць, што такого рэпертуару няма. Няпраўда, ёсць і песні, ёсць і танцы, ёсць і творы для чытання. Трэба працягнуць руку і ўзяць. А пачні шырэй выконваць, дык і рэпертуар пашырыцца, будзе больш ахвоты працаваць у стваральнікаў яго.

Студыя “Беларусьфільм” здымае фільмы на рускай мове, а потым дубліруе іх на беларускую. Такім шляхам нацыянальную кінематаграфію не створыш. Дарэчы, дубліраваныя фільмы не з’яўляюцца на экранах сталіцы, дзе і як яны ідуць невядома."

Я.Колас
25.05.1956

Сухараўскі сёгун, хлопец, які прыехаў з Японіі, пра беларускую мову

У тыкток https://www.tiktok.com/@sucharauskishogun?_t=8rCLMZq0zI8&_r=1

Унучык Рыгор сёння на колцы дроў з дзяўчатамі фоткаўся, гарэза такі!

Прывітанне яму ад бабінай Зоінай сястры!)))

Дарэчы, казалі, што дровы ён коле так сабе. Не вясковы хлопец. Языком лапоча лепш, чым дровы сячэ 😁

#ДзеткамБеларусікам

Цікавыя факты пра жывёл

Хамелеон

Крыніца відэа тут

#МіфыЛегендыБеларусі

Пестунь

...Знайшлі аднойчы парабкі на ўзлеску логавішча з трыма малымі ваўчанятамі. Толькі чапаць іх не сталі, бо ведалі, што раззлуюць дарослых ваўкоў — наклічуць бяду на скаціну. Ваўкі-бацькі счулі людзей, але логавішча не пакінулі. Мірнае суседства працягвалася, авечкі і гусі па-ранейшаму пасвіліся на выгане.

Аднак у хуткім часе самі ж парабкі і распудзілі драпежнікаў. Пачалі яны, ды яшчэ з сабакамі, ледзь не кожны дзень хадзіць да тых ваўчанят. Ваўкі нарэшце не вытрымалі і аднойчы ноччу сышлі з двума ваўчанятамі невядома куды. Аднаго малога бацькі пакінулі, відаць, не змаглі, а мо і не паспелі забраць з сабой.
Засталося малое ваўчанё ў старым логавішчы сіратой. Два дні, забіўшыся ў кут, моўчкі трывала, а на трэці, калі зусім прагаладалася, завыла на ўвесь лес.

Сабраліся парабкі каля логавішча, не ведаючы, што рабіць. Забіць ваўчанё — бацькі абавязкова пачнуць помсціць. Забраць у вёску таксама небяспечна, бацькі зноў-такі ўзлуюцца. Так, пад галодны енк малога, і вярнуліся хлопцы дадому. А неўзабаве сціхла тое ваўчанё. Як толькі ўзышло сонца, пайшлі парабкі да логавішча, каб даведацца, што з малым. Спыніліся ў кустах і бачаць: на вытаптанай каля логавішча прагаліне ляжаць кавалкі перажованага мяса, а побач, соладка пасопваючы, спіць ваўчанё. Спачатку падумалі, што гэта маці-ваўчыца не вытрымала і прынесла галоднаму дзіцяці паесці. Але раптам адзін з іх убачыў за густой ялінай вялізнага мацёрага ваўка, што не зводзіў з людзей пільнага вока. Прыгледзеліся, ажно гэта зусім стары воўк, сівая поўсць касмыкамі тырчыць, рэбры вытыркаюцца, вочы слязяцца... І зразумелі хлопцы, што прыцёгся сюды стары на покліч малога, пакарміў згаладалае, перапалоханае ваўчанё.

Усё лета ахоўваў ён падкідыша, карміў, пеставаў малога, а неўзабаве і забраў яго з сабой. Ну, а калі людзі, якія добра памяталі, як стары воўк пеставаў кінутае ваўчанё, пачалі будавацца непадалёку ад былога логавішча, то і парашылі назваць вёску Пестунь...

Ну што, з пятніцай вас!
Добрага дня ўсім!

#КухняБеларусі

Кулага

Прадукты
Парэчка чорная-1 арт. (200 мл)
Вада – 1 ст. (200 мл)
Цукар-па смаку
Мука жытняя-1 арт. л.
Размарын-1 галінка

Кулага - ўніверсальная страва, летам можна зрабіць са свежых ягад, а зімой выкарыстоўваць замарожаныя.

У першую чаргу трэба падрыхтаваць ягады - перабраць іх і вымыць. Замарожаныя ягады можна не размарожваць.

Духоўку разагрэць да 200 градусаў. У гаршчочак высыпаць ягады, заліць іх вадой. Дачакацца, калі вада закіпіць, затым тэмпературу знізіць да 160 градусаў, варыць ягады 30-40 хвілін.

Калі ягады разварятся, дадаць цукар па смаку (цукар можна замяніць мёдам), размяшаць да растварэння цукру.
Затым дадаць жытнюю муку, усё змяшаць, пакласці галінку размарына, накрыць вечкам і зноў адправіць у духоўку на хвілін 15-20.

Дадаванне размарына вядома не абавязкова, але з ім страва зайграе інакш, набудзе больш цікавы і багаты пах і смак.

Даць кулаге трохі астыць, дастаць размарын, разліць па місачках.

Кулага смачная як у цёплым выглядзе, так і ў халодным.

#ЛюдзіБеларусі

8 лістапада 1784 года нарадзіўся Тэадор Нарбут (Фёдар Яўхімавіч Нарбут), гісторык, археолаг, інжынер.

Скончыў Віленскі ўніверсітэт. Служыў ваенным інжынерам у Пецярбургу, быў у складзе камісіі, якая займалася рэгуляцыяй рэчышча Нёмана.

У 1806–1809 гадах удзельнічаў у войнах з Францыяй і Швецыяй.

Аўтар праекта і кіраўнік будаўніцтва Бабруйскай крэпасці.

У 1810 годзе праводзіў археалагічныя даследаванні курганоў каля Рагачова.

Пасля 1812 г. пасяліўся ў Шаўрах, займаўся гістарычнымі даследаваннямі.

Аўтар 9-томнай «Старажытнай гісторыі літоўскага народа», якая ахоплівае час да Люблінскай уніі 1569 г. Выкарыстоўваў кнігі і рукапісы бібліятэк Храптовічаў у Шчорсах.

Меў сваю багатую бібліятэку, у якой знаходзіліся старажытныя рукапісы, выпіскі з Тайнага архіва ў Кёнігсбергу, Метрыкі ВКЛ.

У 1856 годзе выдаў «Малыя гістарычныя творы па гісторыі Літвы», у 1846-м апублікаваў «Хроніку Быхаўца».

#ГісторыяБеларусі
#Год1917
#СтварэннеБеларускайДзяржаўнасці

Белнацкам і яго роля ў стварэнні ССРБ
(Пачатак тут)

Разлік бальшавікоў на тое, што польская нацыянальная буржуазія не зможа пратрымацца пасля адыходу нямецкіх акупацыйных войскаў, не апраўдаўся. Сталі вядомыя прэтэнзіі польскага боку на частку этнічна беларускіх зямель.
Было вырашана стварыць уздоўж заходняй мяжы Расіі своеасаблівы "санітарны кардон" з ліку прыбалтыйскіх рэспублік, Украінскай рэспублікі, а таксама Беларускай савецкай рэспублікі.

Далей падзеі разгортваліся даволі імкліва.
25 снежня, спасылаючыся на рашэнне ЦК, І.Сталін па асабістым указанні Леніна меў размову па тэлефоне з А.Мясніковым па беларускім пытанні.

У той жа дзень І.Сталін выклікаў да сябе адказных супрацоўнікаў Белнацкама і беларускіх секцый РКП(б) і ў ходзе нарады з імі прапанаваў скласці спіс кандыдатаў на замяшчэнне пасад у Часовым рабоча-сянскім урадзе Беларусі.

Праз два дні, 27 снежня 1918 года, на нарадзе работнікаў Цэнтральнага бюро беларускіх секцый РКП(б) і прадстаўніка Паўночна-Заходняга абкама РКП(б) такія прапановы былі выпрацаваны.
А.Чарвякову было даручана падрыхтаваць праект Маніфеста Часовага рэвалюцыйнага рабоча-сялянскага ўрада.

У той жа дзень, 27 снежня, І.Сталін правёў нараду ў Маскве з кіраўнікамі паўночна-заходняга абкама РКП(б) і Аблвыканкамзаха А.Мясніковым і М.Калмановічам, на якой была акрэслена тэрыторыя Беларускай рэспублікі з пяці губерняў: Гродзенскай, Мінскай, Магілёўскай, Віцебскай і Смаленскай, а таксама вызначаны склад новага ўрада (старшыня і 15 членаў) і паўнамоцтвы рэспублікі.

30 снежня 1918 года ў Смаленску пачала працу VI Паўночна-Заходняя абласная канферэнцыя РКП(б). У даклад старшыні Паўночна-Заходняга абкама РКП(б) А.Мясніковіча па пытанні "Бягучы момант" быў уключаны пункт "Беларуская Савецкая Рэспубліка".
Ён змяшчаў прапанову "абвясціць Заходнюю Камуну самастойнай Савецкай Сацыялістычнай Беларускай Рэспублікай".
Дэлегаты пагадзіліся з такой прапановай і без абмеркавання амаль аднагалосна прынялі яе.

У пастанове аб тэрыторыі рэспублікі асноўным яе ядром лічылася Мінская, Смаленская, Магілёўская, Віцебская і Гродзенская губерні з прылеглымі да іх мясцовасцямі суседніх губерняў, населеных пераважна беларусамі.

У якасці аргумента вылучаўся міжнародны фактар: "замкнуць ланцуг самавызначыўшыхся утварэнняў".

Канферэнцыя аб'явіла сябе І з'ездам Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Беларусі - КП(б)Б.

1 студзеня 1919 года быў абнародаваны Маніфест Часовага рабоча-сялянскага ўрада Беларусі, які быў напісаны З.Жылуновічам

5 студзеня 1919 года Часовы ўрад ССРБ пераехаў у Мінск.

Для канчатковага завяршэння працэсу дзяржаўнага будаўніцтва было вырашана склікаць Усебеларускі з'езд Саветаў.

Абвяшчэнне савецкай беларускай дзяржаўнасці мела выключнае значэнне.
З'явілася жыццяздольная аснова пабудовы нацыянальнай дзяржавы.

#МоваНашаРодная
#ЛістЗаМову

"Што ж мы маем у галіне народнай асветы?

У вузах, тэхнікумах, школах выкладанне не вядзецца па-беларуску, наша мова выкладаецца кепска, так што робіцца нялюбым прадметам.

Беларускіх школ мала, яны размешчаны на ўскраінах у горшых будынках, у горшых умовах, як бы сумысля, каб малыя дзеці насельніцтва не маглі дабрацца туды. Нават у многіх школах вясковых мясцовасцей беларускага толькі і засталося, што паржавелыя шыльды над ганкам.

Кажуць, што супраць беларускай школы з’яўляюцца пратэсты насельніцтва. Я і мае таварышы літаратары атрымліваем таксама абразлівыя пісьмы за абарону мовы, за работу на ёй.

Трэба добра разабрацца, хто гэта піша. Праўда, разбірацца цяжка, бо пішуць ананімы.
Ці выражаюць гэтыя пісьмы сапраўдную волю і жаданне народа? Можа, сапраўды наш народ перастаў любіць сваю мову? Не, гэтага не было і не можа быць.

Прыслухайцеся да жыхароў гарадскіх ускраін і рабочых пасёлкаў, да калгаснікаў: у іх вуснах гучыць чыстая, прыгожая беларуская мова. Нікому з іх ні ў думку не ўпадзе пратэставаць супраць той мовы, на якой ён гаворыць з маленства.

Але ёсць мяшчанская праслойка, якая грэбліва адносіцца да нашай мовы; яна мае ўплыў на недастаткова развітых асоб. На жаль, прыслухоўваючыся да голасу гэтага мяшчанства, і некаторыя людзі з органаў народнай асветы пачынаюць імкнуцца ліквідаваць і беларускую школу і наогул выкладанне мовы ў ёй.
Але не волю народа выконваюць яны, блізарукія.

Пратэставаць супраць роднай мовы, з аднаго боку, могуць людзі па неразуменню, а з другога – нашы ворагі, ворагі нашай савецкай рэчаіснасці, ворагі дружбы народаў.

Наогул, недастатковая ўвага да мовы дае матэрыял для плётак і інсінуацый нашым замежным ворагам і іх паслугачам – беларускім нацыяналістам."

Я.Колас
25.05.1956

Як англічанін Уіл беларускую мову вучыў 😁

У тыкток https://www.tiktok.com/@willeggerton_new?_t=8rCPqGngMuF&_r=1