җил - ветер
яңгыр - дождь
яшен - молния
кар - снег
боз - град (лёд)
салават күпере - радуга
томан - туман

​​🚂 На вокзале

Где ближайшая железнодорожная станция? — In jakynurnashkan timer iul stancijase kajda? — Ин йакы́н урнашка́н тимэ́р йул станцийэсэ́ ка́йда?
Мне нужен билет (два билета) до Санкт-Петербурга — Mina Sankt-Petepgka kader bilet (ike bilet) kirek — Мина́ Санкт-Петербу́ргка кадэ́р биле́т(ике́ биле́т) кирэ́к
У вас есть билеты на сегодня? — Bugenge biletlar barmy? — Бугенгэ́ билетла́р бармы́?
Сколько стоит билет? — Bilet kupme tora? — Биле́т купме́ тора́?
Я опоздал на поезд — Min poezdga songa kaldym — Мин поездга́ сонга́ калды́м

Когда будет следующий поезд? — Kilese poezd kajchan bula? — Килэсе́ поезд ка́йчан була́?
С какой платформы отправляется поезд? — Poezd nindi platformadan kite? — П́оезд нинди́ платформада́н китэ́?
Через какое время поезд отправляется от платформы? — Benznen poezd nichenche platformadan kitechek? — Бэзнэ́н пойызт нищэ́нще платфо́рмадан китэ́щек?
Ваш билет, пожалуйста — Rehim itep biletygyzny kursetegez — Рэхи́м ите́п билетыгызны́ курсэтеге́з
Вот мой (электронный) билет и паспорт — Mene minem (elektron) bilet hem pasport — Менэ́ мине́м (электро́н) биле́т хэм па́спорт

Как долго продлится путешествие? — Sejahet kupme devam itechek? — Сэяхэ́т күпме́ дэва́м итэчэ́к?
Есть ли в поезде вагон-ресторан? — Poezdda vagon-restoran barmy? — Пойызтта́ ваго́н-рестора́н ба́рмы?
Поезд, отправляющийся в 11:15, уже ушел? — 11:15 poezdy kitteme? — 11:15 поезды киттеме?

Кәеф һәм хисләр - настроение и чувства

күңелле - веселый
шат - радостный
оялчан - застенчивый
арыган - усталый
шаккаткан - шокированный
кәефсез - расстроенный
канәгать - довольный
бәхетле - счастливый
елмаючан - улыбчивый
кызыксынучан - любопытный
гашыйк - влюбленный
моңсу - грустный
төшенке - подавленный
юләр - сумасшедший
борчулы - беспокойный
тыныч - спокойный

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

​​Кошлар — Птицы

чыпчык — воробей
ләк-ләк — аист
карга — ворона
күгәрчен — голубь
бөркет — орёл
тавис — павлин
тутый кош — попугай
ябалак — сова
аккош — лебедь
лачын — сокол
карабүрек — снегирь
сандугач — соловей
тәвә кошы — страус
карчыга — ястреб
тукран — дятел

Татарский алфавит

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

Таможня и паспортный контроль

Какова цель вашей поездки? — Sejahetegeznen maksaty nindi? — Сэяхэтэгэзнэ́н максаты́ ни́нди
Я турист — Min turist — Мин тури́ст
Я в командировке — Min komandirovkada — Мин командиро́фкадаи
Дайте, пожалуйста, бланк на русском (татарском, английском) языке — Rus (tatar, inglez) telende jazylgan ele — Рус (тата́р, ингли́з) телендэ́ язылга́н бланк биреге́з эле́
Где таможенный контроль? — Tomozhn’a kontrole kajda? — Том́ожня контро́ле ка́йда?

Нужно заполнить декларацию? — Deklaracija tutyrga kirek? — Деклара́ция тутырыга́ кирэ́к?
Вот моя декларация — Mene minem declaracija — Менэ́ мине́м деклара́ция
Где ваш багаж? — Senen bagazhyz kajda? — Сене́н багажыгы́з ка́йда?
Вот мой багаж — Mene minem bagazh — Менэ́ мине́м бага́ж
У меня нет вещей, которые нужно декларировать — Minem deklaracija jasyj torgan ejberelerem juk — Мине́м деклара́ция ясы́й торга́н эйберлэре́м юк

Проходите по зеленому (красному) коридору — Jashel (kyzyl) koridor bujencha tegez — Яше́л (кызы́л) коридо́р буенча́ теге́з
Вам нужно задекларировать валюту — Sezge val’utany iglan iterge kirek — Сезгэ валю́таны игъла́н итэргэ́ кирэ́к

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

5 татарских слов "на завтрак"

🍳 йомырка / күкәй – яйцо,
🍞 ипи / икмәк – хлеб,
🍯 май – масло,
🥣 ботка – каша,
☕️ каһвә – кофе

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

Фразеологизмы на татарском для богатой речи:

Бешеные деньги – Җилдән килгән акча.
Бить баклуши – Трай тибәргә.
Браться за ум – Акылга утырырга.
В мгновение ока – Син күр дә, мин күр!
Давным-давно – Хан заманында.
Вооружиться до зубов – Баштанаяк коралланырга.
Вот где собака зарыта – Имәндә икән чикләвек!
Гнаться за двумя зайцами – Ике көймәнең койрыгын тотарга.
Два сапога пара – Чиләгенә күрә капкачы.
Делить шкуру неубитого медведя – Тумаган тайга атланырга.
Держи карман шире! – Тот капчыгыңны!

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

​Несогласие. Отказ

Я с этим не согласен (не согласна) Мин моның белән килешмим (моңа риза түгел)
Я возражаю Мин каршы
Нет, это невозможно Юк, бу мөмкин түгел
Это невероятно Акылга сыймаслык бу
Я не хочу Теләмим

Я не могу Булдыра алмыйм
Нет, так не делайте Юк, алай эшләмәгез
Простите, это не так Гафу итегез, бу алай түгел
Нет, спасибо Юк, рәхмәт
Не разрешается Рөхсәт ителми

Нельзя Ярамый
Очень жаль, но придется отказаться Бик кызганыч, ләкин баш тартырга туры килер
К сожалению, нельзя Кызганычка каршы, ярамый
Никак не могу взять Ничек тә ала алмыйм
К сожалению, я занят(а) Кызганычка каршы, эшем бик тыгыз

Поехать не придется Барырга туры килмәячәк
Вы неправы Сез хаклы түгел
Это исключено Болай булуы мөмкин түгел

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

Гарасатлы ел...

Куян елы гарасатлы булды,
Фаҗигаләр тырный йөрәкне.
Шагыйрь күңелен җәрәһәтләү өчен,
Кайгы-хәсрәт бик күп кирәкме?

Истән чыкмый булган вакыйгалар,
Күзне йомып ятам йокларга.
Анда да бит юләр төшләр кереп,
Батыралар тирән уйларга.

"Локомотив" егетләре вафат,
Тыныч түгел донья, нидер бар.
Җәй аеда баткан теплоходтан,
Ишетелә төрле тавышлар.

Борчыламы әллә сабыйларның,
Бер гонаһсыз, изге җаннары?
Әллә инде газиз кешеләрен,
Сагынамы сөйгән ярлары?

Табигатьнең иксез-чиксез көчен,
Булмый аны язып аңлатып.
Ник сабыйлар туа җир йөзенә,
Китәр булгач яшьли калдырып?

Кайберәүләр саксыз кыланалар,
Кул селтиләр кеше гомренә.
Үлә алар бары акча диеп,
План төзеп килер көненә.

Ришвәтчене таныйм ерактан ук,
Гел кычыта аның куллары.
Чыдый алмый тишеп чыга язган,
Костюмыннан корсак майлары!

Декабрьдә коеп яңгыр ява,
Ахыр заман алды шушымы?
Бармы алда тормыш, яисә бу ай,
Тереклекнең соңгы кышымы?

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

​👍 Популярные разговорные фразы на татарском для самых начинающих.

Привет! — Сәлам!
Добро пожаловать! — Рәхим итегез!
Доброе утро! — Хәерле иртә!
Добрый день! — Хәерле көн!
Добрый вечер! — Хәерле кич!

Познакомьтесь — Таныш булыгыз
Познакомьтесь, это моя семья:.. — Таныш булыгыз, бу минем гаиләм:..
Моя жена, мой муж — Хатыным, ирем
Наши дети — Балаларыбыз

Как ваши дела? — Хәлләрегез ничек?
Спасибо, хорошо — Рәхмәт, яхшы
Я не говорю по-татарски — Мин татарча сөйләшмим.
Вы говорите по-татарски? — Сез татарча сөйләшәсезме?
Вы меня понимаете? — Сез мине аңлыйсызмы?

Я вас понял — Мин сезне аңладым.
Я изучаю татарский язык — Мин татар телен өйрәнәм
Вы говорите слишком быстро — Сез бик тиз сөйлисез
Повторите, пожалуйста, еще раз — Тагын бер тапкыр кабатлагызчы
Извините? — Гафу итегез?

Как это называется по-татарски? — Татарча бу ничек атала?
Правильно ли я говорю? — Мин дөрес сөйлимме?
Как это будет по-татарски? — Бу татарча ничек була?
Как произносится это слово? — Бу сүз ничек әйтелә?
Что означает это слово? — Бу сүз нәрсәне аңлата?

До свидания! — Сау бул! Исән бул!
До новой встречи! — Яңа очрашуларга кадәр!
Спокойной ночи! — Тыныч йокы!
Передайте привет! — Сәлам әйтегез!

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

Авыл тормышы...

Үз көенә яшәп ята авыл,
Тормыш кайный таңнар атуга.
Чал гасырның бөек җырын көйләп,
Ялгыз нарат усә басуда.

Яшьләр бүген китә шәһәрләргә,
Бәхет эзләп килер көненнән.
Капка төбендәге картлар исә
Моңая күк эчке күңеленнән.

Көтү чыга, унлап сыер калган,
Иске йортны баскан чүп-үлән.
Үсеп килгән бәбкәләрне саклап,
Очып йөри күктә бер тилгән.

Мәсҗедтәге азан тавышлары,
Нурга күмә авыл буйларын.
Туган якны сагынып кайткалыйлар,
Искә алып Сабантуйларын.

Тау башыннан челтрәп чишмә ага,
Тик мул түгел инде сулары.
Элеккеге сыман матур итеп,
Ишетелми гармиун моңнары.

Зиратларда яңа чардуганнар,
Тезелеп киткән бергә янәшә.
Үтсәң әгәр таныш сукмаклардан,
-Исәнме дип авыл эндәшә.

Алга таба авыл яшәеше,
Әйтә алмыйм ниләр күрәчәк?
Сабыр итик, еллар үтү белән,
Серен ачар якты киләчәк"

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

Гасыр чире...

Һәр гасырның чире була диеп,
Такташ абый язып калдырды.
Наркотиклар күпме гомерләрне,
Хәсрәт утларында яндырды.

Бу начар чир яп-яшь кешеләрне,
Алып төшә тирән упкынга.
Зинһар дустым андый зәхмәтләргә
Гомереңдә дә син тотынма!

Яз кояшы балкый, хәтерләтеп
Кешелекнең якты тормышын.
Кыек юлга әгәр кереп китсәң,
Авыр диләр табу турысын.

Сүзләремдә туры дөреслекнең
Күреп була асыл мәгънәсен.
Язмыш безне якалардан тотып,
Шул упкынга ташлый күрмәсен!

Доза эзләп, җәфа чигүчеләр,
Больницларда череп үләләр.
Наркотиклар белән сату итеп,
Яшүсмерләр көнен күрәләр.

Төп сатучы тотылмый шул үзе,
Полиция аңа күз йома.
Процентлары килә бара тулып,
Барысы да мәгълум доньяга.

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

Хәерле иртә 😃

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

Кайдан белгәннәр

Хәерче дә, бай да түгел идек,
Үскән чакта үстек уртача,
һәр йорт саен җиде-сигез бала,
Искә төшсә, хәзер кот оча.

Төз үссеннәр дипме, борынгылар
Салмаганнар йомшак мендәргә.
Шулай итеп, тормыш сынауларын
Өйрәткәннәр җиңел үтәргә.

Вегетариан дигән чит-ят сүзне
Белмәгәндер әнкәй белүен.
Тик хәтердә, ит-майны чамалап,
Тигез итеп бүлеп бирүе.

Шулай өйрәткәндер, ахры, әнкәй,
Барын-югын бүлешеп яшәргә.
Кечеләрне кече итә белеп,
Олыларга зурлап дәшәргә.

Җиде көрәк белән җир казыдык,
Печәнен дә чаптык тезелеп.
Көянтәләп су ташыган чакта,
Төшмәгәнбез әле өзелеп.

Хезмәт дигән олуг тәрбияне
Күңелләргә тирән салганбыз.
Яланаяк көтү көткән чакта
Таң атканын күреп калганбыз.
Тулысынча

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

​🚗 Транспорт: такси и автобусы 🚕

Где ближайшая автобусная остановка? — In jakan avtobus tuktalyshy kaida? — Ин йакы́н авто́бус тукталышы́ ка́йда?
Какой автобус идет в аэропорт? — Aeroportka kader kajsy avtobus bara? — Аэропо́ртка кадэ́р ка́йсы афтобус бара́?
Часто ли́ ходят автобусы? — Avtobuslar jysh jori? — Афто́буслар йыш йори́?
Когда будет первый автобус? — Berenche avtobus kajchan bulachak? — Бэренще́ афтобус ка́йщан булача́к?

Когда будет последний автобус? — Songy avtobus kajchan bulachak? — Сонго́ афто́бус ка́йщан булача́к?
Есть ли свободные места? — Momkin urynnar barmy? — Момки́н урынна́р бармы́?
Это место занято? — Bu uryn alynganmy? — Бу уры́н алынганмы́?
Простите, это моя остановка — Gafu itegez, bu minem tuktalyshym — Гафу́ и́тэгэс,бу минэ́м тукталышы́м
Где здесь стоянка такси? — Taxi tuktalyshy kajda? — Такси́ тукталышы́ ка́йда?
Вызовите, пожалуйста, такси — Taxi chakyrygyz ele — Такси́ чакырыгы́з эле́

Сколько стоит проезд? — Jul haky kumpe? — Юл хакы́ купме́?
Такси! Вы свободны? — Taxi! Sez bushmy? — Такси́! Сез бушмы́?
Куда вам надо ехать? — Sezge kaja baryrga kirek? — Сезгэ́ кая́ барырга́ кирэ́к?
Мне нужно … — Mina … baryrga kirek — Мина́ ... барырга́ кирэ́к
в аэропорт — aeroportka — аэропо́ртка
на вокзал — vokzalga — вокзалга́
на улицу … — …uramyna — ... урамына́
в центр города — sheher uzenge — шэхе́р узэгенэ́

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань

Көнчелек

Тормыш иткән илнең кочагында,
Реформалар белән иң элек.
Ирек бирми рәхәт яшәү өчен,
Чәчәк ата ярсып көнчелек.

Дус яшәми инде күршеләр дә,
Читләштеләр дуслар-туганнар.
Бик күпләре кара көнчелекнең
Үзәгенә кереп тулганнар.

Көнләшәләр ирләр хатыныннан,
Хатыннары көнли иреннән.
Ә кемнәрдер туеп, китә чыгып,
Аерылып туган җиреннән.

Берәү әгәр йорт тергезә икән,
Икенчесе биек иттереп.
Төзеп куя калай түбәләрен
Болытларга тикле җиткереп.

Талашлардан, сугышлардан тора
Бу тормышның кайнар асылы.
Әллә инде җәйге корылыктан
Кибеп бара кеше акылы?

Көнләшәләр сабый балалар да,
Көнләшәләр картлар, яшьләр дә.
Йозак куеп эчке күңелләргә,
Өйрәнделәр хәзер яшәргә.

Бездә кеше берсен-берсе һаман,
Узышырга теләп чабыша.
Тик шулай да бераз ярлырагы,
Баерактан артта калыша.

Нишләтәсең, гасыры шул,
Үзгәрде бар кешелек.
Җиңеп чыксын киләчәктә
Бәхетле, ак көнчелек!

#татарский #татарскийязык #татарстан #казань