Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак 🗝 - #чытаем_вершы_разам

Анатоль Грачанікаў «Свяці, кахання чыстая зара!…»

Свяці, кахання чыстая зара!
Свяці - пачуццяў сэрцаў не азмрочвай -
Над доляй плугара і песняра
І над высокай доляю жаночай.
Усіх людзей пара табе, пара,
З'яднаць чароўнай сілаю прарочай.
Бо, сапраўды, на свеце без кахання
Жыцця няма - ёсць толькі існаванне.

Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак ✨ - #чытаем_вершы_разам

Ніл Гілевіч «Родная мова»

Мова родная мая ты,
Што і дзедавай была!
Мова  мамы, мова таты,
Мова нашага сяла!

Ты звініш, калі я ўранку
Чую песні за акном,
I журчыш, як бае байку
Мне бабуля перад сном.

Разгарну буквар вясёлы –
Зноў са мной гаворыш ты,
Мілагучная заўсёды,
Як званочак залаты.

Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак 🗝 #чытаем_вершы_разам

Анатоль Вярцінскі «Было ў салдата два полі»

Было ў салдата два полі,
поле, дзе кветкі ірваў,
бегаў з сябрамі на волі,
і поле, дзе ён ваяваў.

Ціха было і чыста
У полі яго дзяцінства,
былі агонь і дым
на полі ратным тым.

Два полі было ў салдата.
Адно зелянела травой,
другое было ўзарата
вайной і паліта крывёй.

Было ў салдата два полі,
поле, дзе кветкі збіраў,
бегаў з сябрамі на волі,
і поле, дзе ён паміраў.

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак 💬 - #чытаем_вершы_разам

I ўсе былі табой і не табой.
Адна ты разумела адмыслова,
Што цяжка паўтарыцца слова ў слова
I нельга цень свой засланіць сабой.

Я чуў твой голас цёмнаю парой,
Я сустракаў твой позірк выпадкова.
I ў кожнай не табе абавязкова
Шукаў не абяцаны мне спакой.

Мне б толькі ў поўні выпытаць сакрэты.
Мне б ведаць, што мой сон не існаваў,
Не верыць, што чакаеш не мяне ты,
Пакуль марудна ліставей гартаю.
Цябе, што сам сабе наканаваў,
Ужо, напэўна, так і не спаткаю.

Рыгор Барадулін.

Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак 🗝 - #чытаем_вершы_разам

Анатоль Вярцінскі. Рэквіем па кожным чацвёртым.
(Эпілог. Урок спражэння)

Не забываецца той урон,
не зарастаюць прагалы...
«Дзеці, вы вывучылі урок?
Дзеці, вы праспрагалі?
Я іду,
ты ідзеш,
а ён не ідзе,
ён мёртвы.
Я пяю,
ты пяеш,
маўчыць кожны чацвёрты.
Мы ідзём,
ідзеце вы.
Грунт пад нагамі цвёрды.
Яны не ходзяць — не жывы
кожны чацвёрты.
Любім мы,
любіце вы.
Колькі травы,
    ліствы,
        сінявы! —
Хоць сэрца насцеж разгортвай.
А каб яшчэ ды быў жывы
кожны чацвёрты!

Рубрыка «Смак роднай мовы» ❤️

Аўторак 🗝- #чытаем_вершы_разам

Янка Купала. Вясна

Згінулі сцюжы, марозы, мяцеліцы, Болей не мерзне душа ні адна, Сонейкам цёпленькім, зеленню вабнаю Абдаравала зямельку вясна.

Рэчкі бурлівыя, ўчора санлівыя, Сёння усталі, плывуць і бурляць; Рыбкі шмыглівыя скачуць, купаюцца, К небу прыветна з вадзіцы глядзяць.

Пушчы паважныя, зімку праспаўшыя, Радасна песні зайгралі свае; Лісці зашасталі, птушкі зачыркалі, Свішча салоўка, і дзяцел клюе.

Поле травіцаю сочнай адзелася, Выйшла скацінка і дружна скубе, Каля скацінкі падпасвіч з жалейкаю Хадзіць навокал ды йграе сабе.

Грай, грай, жалеечка! Грай, грай, вясёлая! Выйграй з вясною і долечку мне; З пушчаю, з птушкамі, з вольнымі ветрамі Грай мне аб шчасці, грай аб вясне!

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак 💬 - #чытаем_вершы_разам

Данута Бічэль. Роднае слова

Пад казачным дубам
над Нёманам сiнiм
хлапец прызнаваўся ў каханi
дзяўчыне.

I рэхам той шэпт
адгукаўся мiж гаю:
...Кахаю, кахаю...

Я чула пяшчотнае,
шчырасцi поўнае,
маё, беларускае, роднае, кроўнае,
такое раптоўнае,
такое чароўнае.

Такое ласкавае, цёплае, чыстае,
як сонца, агнiстае,
як Нёман празрыстае,
як казка, былiна, як песня,
жаданае,
дагэтуль зусiм у жыццi не пазнанае,
вясновае слова ад шчырага сэрца.

Яно празвiнела над хвалямi ў рэчцы.
вятрыска шаптаў яго
з лiсцем мiж гаю:
...Кахаю, кахаю...

Шапталi яго сенажаць i дуброва,
людзьмi перачутае,
некаму новае,
адзiнае, дзiўнае, светлае слова -
кахаю... кахаю...

Кахаю...
Люблю...
Беларускаму краю
бясконца я слова "люблю" паўтараю.

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак 💬 - #чытаем_вершы_разам

Якуб Колас. Не дай Божа сэрцам знікнуць.

Не дай Божа сэрцам знікнуць
І душой апасці,
Страціць веру і надзею
На жыццё і шчасце:
Бо без веры і надзеі
Ў свеце ўсё пастыла,
Бо згубіўшы сэрца крэпасць,
Чалавек — магіла.

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак 🌜 - #чытаем_вершы_разам

Янка Купала. Вы кажаце.


Вы кажаце: надта пяю я нявесела,
Пацехаў нiякiх не бачу ў людзей...
Пакiньце смяяцца! Вас праўда не ўсцешыла,
Няпраўды ж не знаю ў душы я сваей.
 
Як пеў я дагэтуль, так пець не сцураюся,
Жальбою маркоцячы песню сваю;
Я ў долю народа свайго узiраюся
I толькi аб гэтым для вас тут пяю.
 
Няхай свет пазнае ўсе песнi бяздольнiка,
Хай вораг-мучыцель дрыжыць з праўды слоў,
Быць вольным хай родзяцца думкi ў нявольнiка,
Хай быць чалавекам захоча брат мой.

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак 💬 - #чытаем_вершы_разам

Кандрат Крапіва. Плеткары.

Знае ён усё на свеце,
Вестак больш, як у газеце,—
Чуў — не чуў, а навіну
Скажа вам, ды не адну;
Што і чуў, дык пераверне,
І пайшла пісаць губерня,
Бо даўгі яго язык
Да спакою не прывык.
«Вой, сястрыца! Чула дзіва?
Кажуць, сёння нарадзіла
Жонка Сцёпкі Карася
Не дзіця, а парася».
«А я чула ад Аўдолі,
Што папы дзесь раскалолі
Ўсю царкву напапалам —
Частка тут, а частка там».
«На Германію ж, казалі,
Рэпарацыі напалі,
Многа знішчылі дабра...
Гэта, кажуць, машкара.
Так жарэ, што не дай божа:
Есць траву, жывёлу, збожжа,
Лес паела дзе-нідзе,
Пераходзіць на людзей».
Вы, зязюлькі мае, цёткі,
Што за смак вам плесці плёткі?!
І мазоліць языкі
Вам, саколікі-дзядзькі?
Час і сілу дарма траціць?
Плеткарам жа мо не плацяць?
Толькі й платы бедаку,
Што мазоль на языку.

 
1922

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак 🌜 - #чытаем_вершы_разам

Максім Танк. Мы вернемся

Клубамі чорнымі дым віўся,
ўгрызаўся ў вочы і ў раллю.
Мы адступалі, падпаліўшы
свае сядзібы і зямлю.

Каб там, дзе завітае вораг
або яго заблудзіць конь, —
бурлілі рэкі і азёры,
і помсты палымнеў агонь.

I ўсюды ў полі і ў акопах
фашысцкіх гадаў і іх зрок
душыў, сляпіў гарачы попел,
магільны замятаў пясок.

Настане дзень баёў апошніх.
Мы адступілі, каб было
дзе легчы ворагу на пожнях,
паросшых сіняй гавылой.

А мы шляхі вярнуцца знойдзем,
Як вырай іх знаходзіць век,
па сонцу, што над намі ўзойдзе,
па звону беларускіх рэк.

Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак✨ - #чытаем_вершы_разам

Кандрат Крапіва. Дзед і Баба.

Ехаў Дзедка на кірмаш,
З ім на возе — Баба.
Конік з выгляду — дарма,
Ды цягнуў ён слаба:
 
Меў не болей двух гадоў,
Як суседзі кажуць.
Баба ж тая — сем пудоў,
Сама меней, важыць.
 
Пад узгорак або ў гразь —
Конь насілу возьме.
Стала Баба памагаць...
Седзячы на возе.
 
Што ж, каню другі гадок.
Дык яна — за білы
Ды нагамі ў перадок
Пхне, як мае сілы.
 
— Кінь, дурная, бо зганю! —
Дзед тут Бабе кажа.—
Ты паможаш так каню,
Як хваробе кашаль.
 
— Ах ты, ёлупень стары! —
Баба Дзеда лае.—
Стой жа тут, хоць ты згары!
Мне бяда малая.
 
Потым — гоп яна з калёс,
Села ля дарогі,
А каня як чорт панёс,—
Дзе ўзяліся й ногі!
 
Ва ўстановах часам ёсць
Вось такія ж «бабы»:
Здэцца, й робяць яны штось,
Але справы — слабы.
 
Ды такая не ўцячэ!
Скажам ёй нарэшце:
— Мо без вас было б лягчэй?
Паспрабуйце злезці!
 
1925

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак 🌜 - #чытаем_вершы_разам

Максім Танк. Дрэвы паміраюць...

Дрэвы паміраюць,

Калі перастаюць пазнаваць

Змены года

I не адгукаюцца рэхам;



Вада – калі забывае,

Куды ёй плыць,

I нікому не спатольвае смагі;



Зямля – калі перастае

Радзіць хлеб

I быць калыскай песняў;



Чалавек – калі страчвае здольнасць

Здзіўляцца і захапляцца

Жыццём.

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак 💬 - #чытаем_вершы_разам

Максім Багдановіч. Па-над белым пухам вішняў...

De la musique avant toute chose.
P. Verlaine*

* Музыка перш за ўсё.
П. Вэрлен (фр.)

 
Па-над белым пухам вішняў,
Быццам сіні аганёк,
Б’ецца, ўецца шпаркі, лёгкі
Сінякрылы матылёк.

Навакол усё паветра
Ў струнах сонца залатых, –
Ён дрыжачымі крыламі
Звоніць ледзьве чутна ў іх.

І ліецца хваляй песня, –
Ціхі, ясны гімн вясне.
Ці ня сэрца напявае,
Навявае яго мне?

Ці ня вецер гэта звонкі
Ў тонкіх зёлках шапаціць?
Або мо сухі, высокі
Ля ракі чарот шуміць?

Не паняць таго ніколі,
Не разведаць, не спазнаць:
Не даюць мне думаць зыкі,
Што ляцяць, дрыжаць, звіняць.

Песня рвецца і ліецца
На раздольны, вольны свет.
Але хто яе пачуе?
Можа, толькі сам паэт.

Рубрыка "Смак роднай мовы" ❤️

Аўторак🌜 - #чытаем_вершы_разам

Анатоль Грачанікаў. Свяці, кахання чыстая зара...

Свяці, кахання чыстая зара!
Свяці - пачуццяў сэрцаў не азмрочвай -
Над доляй плугара і песняра
І над высокай доляю жаночай.
Усіх людзей пара табе, пара,
З'яднаць чароўнай сілаю прарочай.
Бо, сапраўды, на свеце без кахання
Жыцця няма - ёсць толькі існаванне.

Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак🌖 - #чытаем_вершы_разам

Якуб Колас. Першы гром

Голасам моцы, ціха і важна Гром пракаціўся ўгары. Луг адазваўся грому працяжна, Лес адгукнуўся стары.
Гай страсянуўся, дрогнула поле, Долы той гук паняслі. У гэтым раскаце чуецца воля, Чуецца радасць зямлі.
Ў грукаце гэтым многа ёсць сілы, Чуецца моц і прастор... Першыя громы! Сэрцу вы мілы, Люб мне ваш смех паміж гор.
Міл майму сэрцу гоман далёкі, Водгук вясёлы і шум. Гром ты магутны, гром адзінокі! Колькі ўскатурхаў ты дум!
Моцна мяне ты клічаш на волю — Цяжка без волі мне тут. Кланяйся, громе, роднаму полю, Родны вітай ты мой кут!

Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак🌛 - #чытаем_вершы_разам

Пачакай - Сяргей Грахоўскі

Пачакай, маё сэрца, спыняцца.
Я ў дарогу яшчэ не гатоў:
Толькі часам трывожаць і сняцца
Мне завеі наступных гадоў.

Пачакай, маё сэрца, не трэба
Караціць укарочаны шлях.
Прыйдзе час, — перавернецца неба,
Згасне сонца ў асенніх палях,

Змрок на ўсё непражытае ляжа,
Змоўкнуць гром, галашэнне і спеў,
I ніхто за мяне не раскажа,
Чаго я расказаць не паспеў.

Пачакай, каб знянацку не ўпасці,
Пачакай, каб душу наталіць,
Каб убачыць сапраўднае шчасце
I з другімі яго падзяліць.

[1993—1994]

Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак🍁 - #чытаем_вершы_разам

Рыгор Барадулін

Трэба дома бываць часцей,
Трэба дома бываць не госцем,
Каб душою не ачарсцвець,
Каб не страціць святое штосьці.
 
Не забыць, як падвялы аер
На памытай падлозе пахне,
Як у студню цыбаты асвер
Запускае руку да пахі.
 
Не забыць сцежкі той, што цябе
На дарогу выводзіла з дому,
Што у хаце там быў рубель
У цане і па курсу старому.
 
Не забыць, як марозам злым
Клямка пальцы пячэ балюча
І адкуль на стале тваім
Бохан свежага хлеба пахучы.
 
Помніць свой на іржышчы цень,
Не забыць, як завуць суседа,
Не забыць, як пяе пад дзень
За вясёлым сталом бяседа.
 
Трэба дома бываць часцей,
Трэба дома бываць не госцем,
Каб душою ты стаў чысцей
І не страціў святое штосьці.

Рубрыка «Смак роднай мовы»❤️

Аўторак📚 - #чытаем_вершы_разам

Кандарт Крапіва. Дыпламаваны баран.

Ў адным сяле(не важна -дзе)
Хадзіў Баран у чарадзе.
Разумных бараноў наогул жа нямнога,
А гэты дык дурней дурнога
Не пазнае сваіх варот:
Відаць, што галава слабая.
А лоб дык вось наадварот-
Такога не страчаў ніколі лба я:
Калі няма разумніка другога,
Пабіцца каб удвух,
Дык ён разгоніцца ды ў сцену—бух!
У іншага дык выскачыў бы й дух,
А ён—нічога.
I вось за дурасць гэту
Яго вучоным раз празвалі нейк насмех,
А каб двара не перабег,
На шыю прывязалі мету.
—Вось,—кажуць,—і дыплом табе.
Што гэта за дыплом,Баран—ні «мя», ні «бэ»,
Аднак жа перад Кошкаю пачаў ён ганарыцца:
—А што ж ты думала, сястрыца!
Хіба мне пахваліцца няма чым?
Дыплом я заслужыў, здаецца ж, галавою,
I не раўнуйся ты са мною.
—Аб гэтым лепей памаўчы,
Каб ты быў разумнейшы трошка
Ды розумам раскінуць мог авечым,
То ўбачыў бы, што ганарыцца нечым,
Бо заслужыў ты свой дыплом
Не галавой, а лбом.

Другі баран — ні «бэ», ні «мя»,
А любіць гучнае імя.

Рубрыка «Смак роднай мовы»

Аўторак 🍁 - #чытаем_вершы_разам

Спадчына. Янка Купала

Ад прадзедаў спакон вякоў
Мне засталася спадчына;
Паміж сваіх і чужакоў
Яна мне ласкай матчынай.

Аб ёй мне баюць казкі-сны
Вясеннія праталіны,
І лесу шэлест верасны,
І ў полі дуб апалены.

Аб ёй мне будзіць успамін
На ліпе бусел клёкатам
І той стары амшалы тын,
Што лёг ля вёсак покатам;

І тое нуднае ягнят
Бляянне-зоў на пасьбішчы,
І крык вароніных грамад
На могілкавым кладзьбішчы.

І ў белы дзень, і ў чорну ноч
Я ўсцяж раблю агледзіны,
Ці гэты скарб не збрыў дзе проч,
Ці трутнем ён не з’едзены.

Нашу яго ў жывой душы,
Як вечны светач-полымя,
Што сярод цемры і глушы
Мне свеціць між вандоламі.

Жыве з ім дум маіх сям’я
І сніць з ім сны нязводныя...
Завецца ж спадчына мая
Ўсяго Старонкай Роднаю.

1918

https://youtu.be/VZZ2J4j2-PU

#ПАРТИЗАНСКИЙ