Лёгкая Мова
4.38K subscribers
1.1K photos
50 videos
1 file
33 links
Створана зь любоўю да беларускае мовы і беларусаў 🩵

Тэрыторыя клясычнага правапісу 😌
加入频道
ЗАВАДА́ТАР (zavadatar)
(назоўнік | мужчынскі род)

Той, хто пачынае, арганізоўвае што-н.; верхавод, зачыншчык.

🔸Была .. [Майка] ў школе верхаводам, завадатарам усякіх гульняў. (Лынькоў).
🔸Заўсёды і ўсюды знойдзецца свой завадатар, нехта такі, хто становіцца над астатнімі. (Васілёнак).
#словы_З
АХА́ЙНЫ (achajny)
(прыметнік | мужчынскі род)

Старанна прыбраны; чысты, акуратны.

🔸Алесь і Зіна — самі сіроты — кожны па-свойму адчулі ў гэтым ахайным прыемным чалавеку [Нікіфаровічу] нешта бацькоўскае. (Броўка). 
🔸За.. [Міколам Лазьнюком] крочыў майстар Красовіч — пажылы каржакаваты мужчына ў ахайным форменным гарнітуры. (Васілёнак).
#словы_А
Запомнім, сябры! 😌

🔸КРЭСЛА = рас. СТУЛ,
🔸ФАТЭЛЬ = рас. КРЕСЛО.
#словы_К #словы_Ф
БЯНТЭ́ЖЫЦЦА (biantežycca)
(дзеяслоў | незакончанае трываньне)

Хвалявацца, непакоіцца, губляцца.

🔸Калі .. [Кастусь] называў яе не «Волька», а «Волечка», яна чырванела і бянтэжылася. (Чорны).
🔸Жора не бянтэжыўся ў гэтым шумлівым акружэньні, — аглядваючы дзяўчат чорнымі цікаўнымі вачамі, малы адказваў спакойна. (Мележ).

Назоўнік: БЯНТЭ́ЖЛІВАСЬЦЬ
#словы_Б
НЕПЯРЭ́ЛІЎКІ (niepiareliŭki)
(назоўнік)

Размоўнае слова: кепскія справы; нявыкрутка.

🔸— Падмацуемся... і пададзімся адсюль далей, — так раіў сябрам Клышэўскі. — На вясну вернемся, а пакуль непярэліўкі, пойдзем у лясы, туды, пад Клайпеду. (Броўка).
Дзед шапнуў унуку:
🔸— Бяжы, ратуй свайго дружбака! Відаць, у яго нейкія непярэліўкі. (Рылько).
#словы_Н
КРЫВАДУ́ШНІЧАЦЬ
(дзеяслоў | незакончанае трываньне)

Паступаць няшчыра, праяўляць у паводзінах ілжывасьць.

Назоўнік: КРЫВАДУШНАСЬЦЬ, КРЫВАДУШША
Прыметнік: КРЫВАДУШНЫ

[Генрых] разумеў усё, і яго чыстая дзіцячая душа не магла крывадушнічаць. (Ракітны).
#словы_К
ПЛЁТКА (plotka)
(назоўнік | жаночы род)

1. Неправераная або ілжывая чутка (рас. ''слух''), якая перадаецца з вуснаў у вусны і звычайна шкодзіць чыёй-н. рэпутацыі.

🔸Той такую плётку прынёс, той гэткую. Так і малолі языкамі да самага полудня. (Карпюк).
🔸Пушчаная злым языком плётка, што хадакоў затрымалі за зладзейства і пасадзілі ў астрог, хутка разьвеялася. (Пальчэўскі).

2.    Раменны, вяровачны і пад. бізун.

🔸Плёткамі пасечанае цела, Да плячэй кашуля прыкіпела, Ды жывы Данілка. (Бялевіч).

Дзеяслоў: ПЛЯТКАРЫЦЬ
#словы_П
✏️Як сказаць па-беларуску ''РАСПУСКАТЬ НЮНИ''?

✏️Вось так:

🔸Румы папускаць
🔸Кізі (кізікі) распускаць (папускаць)
🔸Сьліну папускаць
🔸Плакаць, як дзіця
🔸Вочы (вочкі) на кулак праціраць
🔸Румзаць
#фразэалягізмы
ВАЛО́ШКА (vałoška)
(назоўнік | жаночы род)

Травяністая расьліна сямейства складанакветных, якая расьце звычайна ў азімых пасевах і цьвіце сінімі кветкамі; васілёк.

🔸З густога лесу жыта.. вытыркалі ўперад сінія галоўкі цыбатае валошкі. (Гартны).
#словы_В
✏️Як ''ДАВАТЬ НА ЧАЙ'' ці ''ОСТАВЛЯТЬ ЧАЕВЫЕ'' па-беларуску?

Напрыклад: ''ДАВАЦЬ ГАСЬЦІНЦА''.

А як вы звычайна дзякуеце афіцыянтам?
#словы_Г
МІНА́К (minak)
(назоўнік | мужчынскі род)

Тое, што і прахожы.

🔸Мінак паглядзеў на Мірона, як на пустое месца і пашыбаваў сабе далей. (Аўласенка).

Дык МІНАК ці ПРАХОЖЫ? Што вам больш па душы?
#словы_М
Пару дзён таму мы ладзілі апытанку наконт вашых улюбёных словаў — гэтае адно з самых частых, што вы дасылалі! 🥰

МАТУ́ЛЯ (matula)
(назоўнік | жаночы род)

Размоўнае слова, ласкальная форма: тое, што і мама. Гэтаксама перакладаецца на рас. як "мамаша", "маманя".

🔸Бацька не матуля: не пацалуе і не прытуле (прыказка).
#словы_М
АКСАМÍТ (aksamit)
(назоўнік | мужчынскі род)

Шаўковая тканіна з кароткім густым ворсам.

🔸Аксеня была ў новай сукенцы зь вішнёвага аксаміту. (Чорны).

Прыметнік: АКСАМІТАВЫ, АКСАМІТНЫ

📍Кветкі ''бархатцы'', адпаведна, называюцца ''АКСАМІТКАМІ''.
#словы_А
НАВАЛЬНÍЦА (navalnica)
(назоўнік | жаночы род)

1. Атмасфэрная зьява — непагода з маланкай, громам, дажджом або градам і моцным ветрам.

🔸Закружыўся віхор, узьнімаючы пыл. Насоўвалася вялізная чорная хмара, яе разрэзала маланка, потым ударыў раскацісты гром. Пачыналася навальніца. (Гурскі).

2. Пераноснае значэньне: бурныя, грозныя падзеі.

🔸Адшумелі гарачыя дні Баявых, агнявых навальніц. (Хведаровіч).

3. Пераноснае значэньне: бурнае праяўленьне якіх-н. пачуцьцяў.

🔸І расла навальніца нянавісьці дзікай і злосьці. (Глебка).

4. Пераноснае значэньне: бяда, небясьпека.

🔸Няхай цябе мінуць усе навалы, каб ты ня ведала ніякіх навальніц! (Дубоўка).

А вы любіце навальніцы? ⛈️
#словы_Н
Яшчэ адно слова, якое вы дасылалі нам часьцей за астатнія 💕

ПЯШЧО́ТА (piaščota)
(назоўнік | жаночы род)

1. Поўнае задавальненьне чыіх-н. жаданьняў, капрызаў.

🔸Руды ў пяшчоце дый у ласцы: Штодзень тры разы бульбы ў ражцы Даюць яму, ды шчэ й з мукою. (Крапіва).

2. Пачуцьцё ласкі, замілаваньня, мяккасьці ў адносінах да каго-, чаго-н.

🔸[Кіру] ахапіла такая пяшчота, што, убачыўшы бацьку.., яна абвіла яго шыю і пачала цалаваць у шчокі, у нос, у лоб. (Карпаў).

3. Толькі множны лік (пяшчоты, -чот): учынкі, словы, якімі выказваюцца пачуцьці ласкі, замілаваньня.

🔸Карызна ў бурныя пяшчоты пераліваў сваё, прывезенае з раёна, узрушэньне. (Зарэцкі).
#словы_П
АЖЫ́НА (ažyna)
(назоўнік | жаночы род)

1. Кустовая ягадная расьліна сямейства ружакветных з калючымі сьцябламі.

🔸Масюк і Сушыцкі ў гэты час сядзелі ў канцы вёскі пад кустом ажыны. (Пальчэўскі).

2. Часьцей множны лік (ажыны, ажын): чорна-шызыя ядомыя ягады гэтай расьліны, з выгляду падобныя на маліны.

🔸[Каза:] — Але я ўсю пушчу гэту Абягаю зь лета ў лета. Пакажу, дзе шмат чарніц, Шмат малін, ажын, суніц. (Муравейка).
#словы_А