Джэндар Алим, илъ-5 ыныбжъ. Нэхэе Руслъан «Сыадыг зыlорэр адыга зэкlэ»

Ст1ашъу Саид, илъ-8 ыныбжь. Бэрэтэрэ Хьамид «Синыдэлъфыбз»

Хъокlон Джэнтамыр, илъ-6 ыныбжь. Сихъу Сультlан «Адыгагъ»

Непэ адыгабзэм ык1и адыгэ тхыбзэм ямаф. Гъэтхапэм и 14 тиныдэлъфыбзэ имафэу 2000 илъэсым агъэнэфэгъагъ. Мыщ тарихъ лъапсэ и1. 1853 илъэсым гъэтхапэм и 14 Бэрсэй Умар апэрэу адыгабзэм итхыбзэ Тифлис къыщыхиутыгъагъ. Адыгабзэм тхыбзэу и1агъэхэм афэгъэхьыгъэ къэбарыр къыгъэхьазырыгъ Гъук1эл1 Сусанэ.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Bugün Adıgece ve Adıgece yazı dili günü. 2000 yılında 14 Mart ana dil günümüz olarak belirlendi. Bunun tarihsel bir dayanağı var. 1853 yılının 14 Mart’ında Umar Bersey ilk Adıgece yazı dili kitabını Tiflis’te çıkardı. Adıgece’nin yazı dillerini konu alan haberi Susane Ğuçelh hazırladı.

اليوم هو يوم اللغه والكتابه باللغه الشركسيه.واحتفل بهذا اليوم لأول مره في ١٤ من أذار عام ٢٠٠٠.
وفي مثل هذا اليوم عام ١٨٥٣ طبع الكاتب «عمر برساي» أول ابجديه شركسيه .
الصحفيه « سوسانا غوتشل » أجرت الريبورتاج التالي.

"Адыгабзэм нахь фэ1азэхэр" — фэдэ республикэ зэнэкъокъу к1элэегъаджэхэм ясэнэхьат зыщыхагъахъорэ институтым щык1уагъ. Адыгабзэмрэ тхыбзэмрэ ямафэ ехъул1эу ят1онэрэ илъэс хъугъэу гъэсэныгъэмк1э министерствэм ар зэхещэ. Ащ щы1агъ Хьажэкъо Маритэ.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

“En iyi Adıgece bilen” İsmiyle Cumhuriyet kapsamında bir yarışma, öğretmen meslek enstitüsünde yapıldı. Adıgece ve Adıgece yazı dili günü kapsamında eğitim bakanlığı bu yarışmayı organize etti. Marite Hajeko oradaydı.

( من الأشطر باللغه الشركسيه) تحت هذا العنوان وتزامنا مع يوم اللغه والكتابه باللغه الشركسيه أقيمت مسابقة على مستوى الجمهورية وذلك للعام الثاني على التوالي ونظمت المسابقه وزارة التربية والتعليم في الجمهوريه ، تطلعنا على تفاصيل أوسع الصحفيه « مارييت حه جوق »

Афыпсыпэ фэгъэхьыгъэ тхылъэу Шъэумэн Хьазрэт иш1уагъэк1э къыдагъэк1ыгъэмлъэпкъ театрэм лъэтегъэуцо щыфаш1ыгъ. Тхылъыр томи 2 мэхъу ык1и шапсыгъэ къуаджэу Афыпсыпэ икъэбар зэк1э ащ къыщы1отагъ. Илъэси 160-м чылэм къык1угъэгъогур мы тхылъхэм къащатхыжьыгъ, сурэтхэмк1и агъэбаигъ.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Afıpsıpe’yi konu alan ve Hazret Şovmen yardımıyla çıkan kitabın tanıtımı Adıge ulusal tiyatrosunda yapıldı. İki ciltli kitapta Şapsığ köyü Afıpsıpe’yle ilgili tüm bilgiler yer alıyor. Köyün 160 yıllık oluşum tarihi bu kitapta anlatıldı, kitap resimlerle zenginleştirildi. Kitabın hazırlanması 8 yıl kadar sürdü. Sadece eski resimlerin toplanması değil aynı zamanda sözlü tarih çalışmaları da uzun zaman aldı.

صدر كتاب عن قرية « أفابسب» ، أقيم توقيع الكتاب الذي يتحدث عن قرية أفابسب في المسرح القومي و مول المشروع حظرت شومن .
ويتألف الكتاب من مجلدين ويتحدث عن تاريخ القريه خلال ١٦٠ عاماً.ويحتوي على صور تاريخيه .

Адыгэ телевидением проектык1э непэ еублэ. Ащ ц1эу и1эр "Адыгабзэр зэтэгъаш1э". Хъурэнэ Русетэ адыгэбзэ десэхэр ащ къыщитыщтых. Телеканалэу «Россия 1» пчыхьашъхьэ 17.30 ар къыщыдэк1ыщт.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Adıge televizyonunun yeni projesi bugün başlıyor. Bu programın adı “Adıgece öğreniyoruz” Rusyeta Hurene Adıgece dersleri hazırladı. Rusya birinci kanalında akşam saat 17:30’da programı izleyebilirsiniz.

الحلقه الأولى من البرنامج الجديد الذي يعده تلفزيون الأديغي بعنوان ( نتعلم اللغه الشركسيه) مع مدرسة اللغه الشركسيه « روسيت خوره نه» .
ستعرض الحلقه الأولى اليوم على قناة « روسيا ١» في الساعه الخامسه والنصف مساءا.

Урысыем ил1ыхъужъэу, лъэпкъым итхэк1ошхоу Мэщбэш1э Исхьакъ ыныбжь жъоныгъуак1эм и 28-м илъэс 95-рэ хъущт. Ащ ихэгъэунэфык1ын тегъэпсыхьэгъэ зэхэщэк1о купым зэхэсыгъо и1агъ. Республикэм ил1ышъхьэу Къумп1ыл Мурат ащ хэлэжьагъ.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Rusya kahramanı, halk yazarı İshâk Meşbeşe mayıs ayının 28’inde 95 yaşına girecek. Bu nedenle kutlama organize edecek grup bir toplantı gerçekleştirdi. Adıgeya cumhuriyeti başkanı Murat Kumpıl bu toplantıda yer aldı.

كاتب الشعب وبطل روسيا إسحاق ماشباج سيبلغ في ٢٨ من أيار ٩٥ عاماً.وإجتمعت لجنة تحضير الاحتفال بهذه المناسبة برئاسة مراد قمبل رئيس الجمهورية.

Тхьэц Щэнэсэр. Кавказ хасэхэм яфедерациеу Тыркуем щы1эм ихэсашъхьэ хэт.

Дунэе абхъаз-абазин конгрессым ык1и мысатыу зэхахьэу "Алашара" зыфи1орэм ял1ык1охэр Адыгеим къеблэгъагъэх. Л1ышъхьэу Къумп1ыл Мурат ахэм зэ1ук1эгъу адыри1агъ. Лъэпкъ бзэхэм, культурэм яухъумэн, тарихъым изэгъэш1эн тегущы1агъэх.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Dünya Abhaz - Abazin kongresi ve “Alaşara” toplantısına katılmak için temsilciler Adıgeya’ya geldiler. Başkan Murat Kumpıl önderliğinde bir toplantı gerçekleştirdiler. Ulusal dil, kültürün korunması, tarihin öğrenilmesi konularını konuştular.

زار جمهورية الأديغي وفد من البرلمان الأبخازي - الأبازيني ومن جمعية ألاشارا .
وإستقبل الضيوف رئيس الجمهورية مراد قمبل ودار الحديث عن الحفاظ على العادات والتقاليد والثقافة ومعرفة التاريخ .

Адыгабзэм ык1и адыгэ тхыбзэм ямафэ хэдгъунэфык1ыгъ. Ащ тефэу хабзэ хъугъэ «Адыгэ 1орытхыр» атхыгъ. Адыгэ хасэм ык1и адыгэ филологиемрэ культурэмрэ яфакультет мы дунэе ш1эныгъэ 1офтхьабзэр зэхащагъ. Дунаим тет адыгэхэр ныдэлъфыбзэк1э тхэным къызэлъиубытыгъэх.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Adıgece ve Adıgece yazı dili günü kutlandı. Bugüne denk getirilerek gelenek olduğu üzere diktant yazıldı. Adıge hase ve Adıge dili kültürü fakültesi bu dünya genelindeki etkinliği gerçekleştirdi. Dünyanın her yerindeki Adıgeler kendi ana dillerinde yazmaya çalıştılar.

كما جرت العادة تمت كتابة إملاء باللغه الشركسيه تزامنا مع يوم اللغه والكتابه الشركسيه.
ونظم هذه الفعالية الجمعيه الشركسيه بالتعاون مع كلية الثقافه و اللغه الشركسيه في جامعة الأديغي الحكوميه.وشارك في الإملاء الشراكسه من كل أنحاء العالم.

Мыекъуапэ щыпсэурэ унэгъо ныбжьык1эхэм псэуп1эхэр ащэфынхэм, е аш1ыным ателъытэгъэ тхылъхэр аратыжьыгъэх. "УФ-м щыпсэухэрэм псэуп1эхэр ягъэгъотыгъэнхэр" зыфи1орэ къэралыгъо программэм иш1уагъэк1э унэгъо 14-мэ фэдэ тхылъхэр я1э хъугъэ.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Maykop‘ta yaşayan genç ailelere ev almaları veya yapmaları için yardım içeren sertifikaları verildi. Rusya federasyonu’nda yaşayanların barınma ihtiyacının karşılanması isimli devlet programından faydalanarak 14 aileye bu sertifikalar verildi.

وزعت سرتفيكات على العوائل الشابه لشراء المساكن .وبفضل البرنامج الحكومي ( ايجاد السكن لمواطني روسيا الاتحادية) تم مساعدة ١٤ عائله شابه على إيجاد سكن مناسب.

Экономикэ бзэджэш1агъэхэм ык1и коррупцием апэш1уек1огъэнымк1э къулыкъум и1офыш1эхэм ясэнэхьат мэфэк1 хагъэунэфык1ыгъ. НКВД-м иунашъок1э 1937-рэ илъэсым ар Урысыем щагъэпсыгъагъ. Ц1эу и1эр бэрэ зэблахъугъэми, къулыкъум ипшъэрылъ зэхъок1ыгъэп.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Finansal suçlar ve yolsuzlukları önleme kurumu çalışanları meslek günü kutlandı. Bu kurum Rusya’da Halk içişleri Komiserliği kararıyla 1937 yılında kuruldu. İsmi bir çok kez değiştirildi ama kurumun görevi hiç değişmedi.

احتفل موظفو مكتب الأمن الاقتصادي ومكافحة الفساد باليوم المهني .
وتأسسس مكتب المكافحه التابع لقوى الأمن الداخلي عام ١٩٣٧.

Сурэтыш1э ц1эры1оу Пэт1ыощэ Феликс дунаим ехыжьыгъ.
Ар сурэтыш1э 1эпэ1эсагъ, Урысыеми, 1эк1ыб хэгъэгухэми ыц1э, и1офш1агъэхэр ащаш1эщтыцгъэх. Феликс 1948 илъэсым Мыекъуапэ къыщыхъугъ. Москва исэнэхьат
тегъэпсыхьагъэу щеджагъ ык1и икъалэ къыгъэзэжьыгъ. Лъэныкъо зэфэшъхьафхэмк1эПэт1ыощэ Феликс сурэт ыш1ыщтыгъ. 1979 илъэсым Адыгеим исурэтыш1эхэм ясоюз
зэхищагъагъ ык1и ащ ипэщагъ. Мыекъуапэ сурэт гъэлъэгъуап1эм изэхэщэн ик1эщэк1уагъэхэм ащыщ. Пэт1ыощэ Феликс и1офш1агъэхэр адыгэ лъэпкъым, ащ
итарихъ, ищы1эк1э-псэук1э, идунэететык1э афэгъэхьыгъэх. Урысыем изаслуженнэ сурэтыш1, Адыгэ Республикэм инароднэ сурэтыш1 – фэдэ ц1э лъап1эхэр ащ
къылэжьыгъэх. Илъэс 77 итэу Пэт1ощэ Феликс идунай ыхъожьыгъ.

انتقل الى رحمته تعالى الرسام المشهور « فيليكس بطوشه» .

وهو رسام مشهور وأعماله مشهوره على صعيد روسيا والعالم ،
ولد فيليكس في مايكوب عام ١٩٤٨.درس الفن في موسكو ثم عاد إلى مدينته .وكانت لوحاته متنوعه فشملت كل نواحي الحياة.في العام ١٩٧٩ أسس نقابة الرسامين بمايكوب وكان رئيسها .وهو أحد مؤسسي دار العرض في مايكوب .لوحات فيليكس تروي تاريخ وحياة الأديغي . حائز على لقب رسام مكرم من روسيا الاتحادية ،حاصل على لقب رسام الشعب من جمهورية الأديغي.توفي فيليكس بطوشه عن عمر يناهز ٧٧ عاماً.

Ünlü ressam Felix Fetıvoşe vefat etti.

O usta bir ressamdı. Rusya’da ve diğer ülkelerde adı çalışmalarıyla alınıyordu. 1948 yılında Maykop’ta doğdu. Moskova’da mesleğinin eğitimini layıkıyla tamamladıktan sonra memleketine geri döndü. Farklı alanlarda resim çalışmalarını devam ettiriyordu. 1979 Adıgeya ressamlar Birliği’ni kurdu ve başına geçti. Maykop resim galerisinin de kurucuları arasında yer aldı. Felix Fetıvoşe ‘ın çalışmaları Adıge halkı, tarihi, yaşam tarzı, dünya görüşü üzerine kurulu. Rusya ulusal ressamı ve Adıgeya cumhuriyeti ulusal ressamı gibi değerli ünvanları sahip ressam 77 yaşında yaşama veda etti.

Хэгъэгу зэошхом илъэхъан Адыгеир шъхьафит зэраш1ыжьыгъэм фэгъэхьыгъэ тхылъ къыдэк1ыгъ. Тарихълэжьхэу Ацумыжъ Казбекрэ Иван Бормотовымрэ ар зэдатхыгъ. Тек1оныгъэшхор мыгъэ илъэс 80 зэрэхъурэм фагъэхьыгъ.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Büyük vatan Savaşı zamanında Adıgeya‘nın özgürlüğüne kavuşmasını konu alan kitap çıktı. Tarih bilimci Kazbek Açmız ve İvan Bormotov bu kitabı beraber yazdı. Bu yıl büyük zaferin 80. yıldönümüne ithafen bu kitap çıkarıldı.

صدر كتاب جديد عن تحرير الأديغي في الحرب الوطنيه العظمى.
مؤلفا الكتاب : ( كازبيك أچموج) و ( ايفان بورموتوف) . ويتزامن الصادر الكتاب مع الذكرى الثمانون للنصر الكبير هذا العام.

АР-м инароднэ сурэтыш1эу Гъук1э Замудин зичэзыу тхылъык1э п1уаблэм фэгъэхьыгъэу ыгъэхьазырыгъ. "Адыгэ п1уаблэхэр-арджэнхэр" — мыщ фэдэу итхылъык1э еджагъ. Ар зэхэгъэуцогъах, къыдагъэк1ыным джы фагъэхьазыры.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

Adıgeya cumhuriyeti ulusal ressamı Zamudin Ğuçe’nin sıradaki kitabı hasır‘ı konu alıyor. Kitabına “Adıge hasırı ve iklimleri ismini verdi. Bu kitabın devamı için hazırlıklar sürüyor.

الفنان ( زام الدين غوچه) الحاصل على لقب رسام الشعب من جمهورية الأديغي وضع اللمسات الأخيرة على كتابه الجديد ( الحصير الشركسي) الذي يتحدث عن طريقه نسج الحصير الشركسي وفي القريب العاجل سيتم طباعة الكتاب .

Зэнэкъокъоу «Сыбзэ - сидунай» зыфи1орэм зэфэхьысыжьхэр фаш1ыгъэх ык1и тек1оныгъэ зыхьыгъэхэр агъэш1уагъэх. Мыгъэ ащ к1элэц1ык1у нэбгыри 168 хэлэжьагъ ык1и адыгабзэр дэгъу дэдэу зэраш1эрэр къагъэлъэгъуагъ.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

“Benim dilim benim dünyam”isimli yarışmanın elemeleri yapıldı ve başarılı olanlara ödülleri verildi. Bu yıl bu yarışmada 168 çocuk mücadele etti. Adıgeceyi çok iyi bildiklerini gösterdiler.

تم تكريم الفائزين في مسابقة اللغه الشركسيه للأطفال ( لغتي حياتي) .
وشارك هذا العام ١٦٨ طفلا وطفله أظهروا براعتهم في إجادة اللغه الشركسيه.

"Адыгабзэр зэтэгъаш1э". Апэрэ десэр.

"Джэрпэджэжьым" шъукlэтхэным пай.
RUTUBE шъукъытэплъыным пай.

“Adıgece öğreniyoruz” İlk ders.

«نتعلم اللغه الشركسيه »
الدرس الاول.