СУНТААРДАА5Ы В.Г.ПАВЛОВ ААТЫНАН АЛЫН СҮҺҮӨХ ОСКУОЛАНЫ 160-ТАН ТАХСА ҮӨРЭНЭЭЧЧИ БҮТЭРДЭ 

Бүгүн кырачаан дьон алын сүһүөх оскуола боруогун атыллыыр эппиэтинэстээх, долгутуулаах түгэннэрэ үүннэ. Оскуола бары үлэһиттэрэ, төрөппүттэр, выпускниктар үөрүүлээх линейкаҕа тоҕуоруһа муһуннулар. Кинилэри улуус баһылыгын 1-кы солбуйааччыта Николай Александров эҕэрдэлээтэ уонна 4 сыл устата кырачааннары үөрэтэн-такайан таһаарбыт Мария Ивановна Авакумоваҕа бочуоттаах наҕарааданы туттарда.

Бу күн оскуолаҕа үөрэнэллэрин устата үөрэхтэригэр, спорка, култуураҕа о.д.а.эйгэлэргэ ситиһиилээх оҕолору чиэстээтилэр. Манна араас олимпиадалар, НПКлар, күрэхтэр кыайыылаахтара бааллар. Барыта 162 оҕо үөрэнэн бүтэрдэ, маныаха Сунтаардааҕы политехническай лицейгэ 9 оҕо олимпиадалар түмүктэринэн экзамена суох уонна 24 оҕо бастакы экзаменнары ситиһиилээхтик туттаран киирбиттэр.

Кырачааннар олох биир кэрдиис кэмин атыллыыр үөрүүлээх, долгутуулаах түгэннэринэн эҕэрдэлиибит, үрдүктэн үрдүк ситиһиилэри баҕарабыт!

@suntaar_ulus 

СУНТААР УЛУУҺУГАР БЫЙЫЛГЫ ОЙУУР БАҺААРЫН СЕЗОНУГАР КҮҮСТЭЭХ БЭЛЭМНЭНИИ ҮЛЭТЭ БАРБЫТА КӨҺҮННЭ 

Быйыл ыам ыйын 23 күнүгэр Сунтаар улууһугар бастакы ойуур баһаара турбута бэлиэтэннэ. 

Устье нэһилиэгиттэн 3.5 килэмиэтир тэйиччи сиргэ буруо көстүбүтүн, тута хамсанан, кэтээн көрөр көтөр аал үлэлээтэ. Маны тэҥэ үрэхтээх, уулаах сир буолан миэстэтигэр парашютист десантниктары түһэртээн, кинилэр түүн устата үлэлээннэр билигин уоту толору умуллардылар.

Авиалесохрана, якутлесресурс тэрилтэлэриттэн уонна нэһилиэктэн хомуллубут дьон, барыта 30тан тахса киһи үлэлээтэ. 

Бу баһаар түмүгүнэн, быйылгы ойуур баһаарын сезонугар республика уонна улуус күүстээх бэлэмнэнии үлэтин ыыппыттара көһүннэ. 

@suntaar_ulus

СУНТААРГА ФЕДЕРАЛЬНАЙ СУОЛ КЭРЧИГЭР ТУРАР ОСКУОЛА ТЕРРИТОРИЯТЫГАР ТЕХНИКА ТОХТУУР АНАЛ МИЭСТЭТЭ ОҤОҺУЛЛУОҔА 

Сунтаардар мэлдьи туруорсар, билиҥҥитэ нэһилиэнньэҕэ кыһалҕанан турар массыына парковката баар буолуоҕа. Ол курдук, В.Г.Павлов аатынан алын сүһүөх оскуола аттыгар массыына тохтуур анал сирэ суох, суола-ииһэ кыараҕас буолан саахал тахсар кутталлаах. Мэлдьи ГАИ сулууспатын кэтэбилигэр турар сиргэ улуус дьаһалтата ылсан, күүтүүлээх парковканы оҥоруохтара👍

@suntaar_ulus 

‼️ Аварийное отключение фидера правый. Перекос фаз в с.Сунтар. Причина выявляется, работают аварийно восстановительные бригады СРЭС.

#СУРУЙАЛЛАР

Ыһыах диэн саха алгыс ылар күнэ, Үрдүк айыыларга сүгүрүйэр, көрдөһөр күнэ, Аҕа дойду сэриитин саҕана сахалар ыһыахтыыллар этэ, Үрдүк Айыылартан Күнү көрсө, барыта этэҥҥэ буолууну, быйаҥы көрдөһүү күнэ. Күөххэ үктэнии, Алгыс ылыы саха төрүкү тутуһар церемонията. Уолаттарбыт этэҥҥэ сылдьалларын туһугар саха итэҕэлинэн ыһыах ыһан, Үрдүк Айыыларга сүгүрүйэн, Алгыс ылыналлар🙏🙏🙏 Аҕа дойду сэриитигэр сылдьар дьоннорун былыр сахалар дьуохардаан атаараллар, көрсөллөр этэ, ыһыахтаан Алгыс ылаллар этэ.

#СУРУЙАЛЛАР

Ковид саҕана буолбатаҕа диэн ол ыарыы боо, дьон сутуллубатын туһугар ыһыаҕы бобуу болта.

Ыһыах диэн шоу буотах боо өбүгэлэрбит уһун ыарахан кыһыны кыстаан саҥа сылга күөххэ үктэнэр аныгыс сылга бэлэмнэниигэ айылхаттан көрдөһөр үҥэр сүктэр сомоҕолоһор кэмнэрэ ону биһи эмиэ салгыах тустаахпыт боо кэлэр көлүөнэ уммнубатын курдук оннук сыл аайы ол - бу буолаҕын аайы бобон - хаайан олох да умнуллан барыа дии.

Убаастабыллаах Сунтаар нэһилиэгин олохтоохторо!

Уот бэҕэһээҥҥи күнтэн аварийнай биричиинэннэн арахсан, бүгүн ыам ыйын 25 чыыһылатыгар түүн 22:44ч төрутэ биллэн трансформатардары холботолоон саҕалаатылар. Туохтан арахсыбытын уонна хайдах улэ бара турарын туһунан Сунтаар улууһун Аҕа Баһылыгын бастакы солбуйааччыта Александров Николай Павлович билигин РЭС главнай инженерыттан Возненко Юрий Васильевичтан информациятын официально иһитиннэрэрин курдук дьоҥҥо видео ыҥырыы таһаарда.

@suntaar_ulus

Ыам ыйын 26 күнэ-Арассыыйаҕа Урбаан күнэ!

Убаастабыллаах Сунтаар улууһун урбаанньыттара, бу үлэҕэ үлэлии сылдьар үлэһиттэр, бэтэрээннэр!

"Сунтаар улууһа (оройуона)» муниципальнай оройуон дьаһалтатын уонна улуустааҕы дьокутааттар Сэбиэттэрин ааттарыттан эһигини идэлээх бырааһынньыккытынан итиитик-истинник эҕэрдэлиибит!
Улууспут социальнай уонна экономическэй сайдыытыгар эһиги, хас биирдии урбаанньыт өйүнэн-санаатынан, билиитин көрүүтүн күүһүнэн, улууспут туһугар, дьон олоҕо тупсарыгар бэйэҕит кылааккытын киллэрэн, үлэ миэстэтин таһааран үлэлэһэ сылдьаргыт улахан махталлаах суол буолар.
Инникитин даҕаны улууспут сайдыыта туруктаах буоларын туһугар биир санааннан түмсэн, сомоҕолоһон үгүһү ситиһиэхпит диэн бигэ эрэллээхпит.
Ытыктабыллаах урбааньыттар! Эһиги саҥа сүүрээннэргит, кэскиллээх бырайыактаргыт олоххо киирэн иһэллэригэр, үлэҕит-хамнаскыт ситиһиилээх-тахсыылаах буола туралларын баҕарабыт. Барыгытыгар кытаанах доруобуйаны, тус олоххутугар этэҥҥэ буолууну баҕарабыт.


«Сунтаар улууһа (оройуона)» муниципальнай оройуон баһылыга А.В.Григорьев

Сунтаар улууһун депутаттарын Сэбиэтин бэрэссээдэтэлэ У.Д.Попова

О профилактике клещевого вирусного энцефалита
 
 
Клещи являются опасными переносчиками возбудителей многих инфекционных заболеваний. И самым опасным из них является – клещевой энцефалит! Клещевой энцефалит – острое инфекционное вирусное заболевание, с преимущественным поражением центральной нервной системы. Последствия заболевания: от полного выздоровления до нарушений здоровья, приводящих к инвалидности и смерти.
К заражению клещевым энцефалитом восприимчивы все люди, независимо от возраста и пола.
Как можно заразиться?
Возбудитель болезни (арбовирус) передается человеку в первые минуты присасывания зараженного вирусом клеща вместе с обезболивающей слюной
- при посещении эндемичных по клещевому энцефалиту территорий в лесах, лесопарках, на индивидуальных садово-огородных участках,
- при заносе клещей животными (собаками, кошками) или людьми – на одежде, с цветами, ветками и т. д. (заражение людей, не посещающих лес),
а также, при употреблении в пищу сырого молока коз (чаще всего), овец, коров, у которых в период массового нападения клещей вирус может находиться в молоке. Поэтому в неблагополучных территориях по клещевому энцефалиту необходимо употреблять этот продукт только после кипячения. Следует подчеркнуть, что заразным является не только сырое молоко, но и продукты, приготовленные из него: творог, сметана и т.д.,
при втирании в кожу вируса при раздавливании клеща или расчесывании места укуса.
Укус клеща обычно не вызывает болевых ощущений и происходит незаметно для человека. В ряде случаев клещ просто насыщается кровью и спустя 2 - 4 дня отпадает.
В Сунтарском районе укусов клещей за 2022 г. зарегистрировано 37 случаев, в 2021 г. зарегистрировано 15 случаев укусов клещей. Наблюдается рост нападений клеща.
 
Кто подвержен заражению?
К заражению клещевым энцефалитом восприимчивы все люди, независимо от возраста и пола.
Наибольшему риску подвержены лица, деятельность которых связана с пребыванием в лесу – работники леспромхозов, геологоразведочных партий, строители автомобильных и железных дорог, нефте- и газопроводов, линий электропередач, топографы, охотники, туристы.
Как можно защититься от клещевого энцефалита?
Заболевание клещевым энцефалитом можно предупредить с помощью неспецифической и специфической профилактики.
Простейшими приемами личной неспецифической профилактики являются:
- само- и взаимоосмотры 1-2 раза в час при посещении леса
- помните, что излюбленными местами клещей являются тропы в лесу и пойменные растительные группировки по берегам рек и ручьев, поэтому по возможности избегайте посещать их;
- правильный выбор одежды - лучше одеться в светлую однотонную, чтобы клещи были хорошо заметны; при этом брюки надо заправить в сапоги или кроссовки, а рубашку в брюки; на голову лучше одеть капюшон или косынку;
- хорошо осмотрите себя и детей, если вы брали их с собой, сразу после выхода из леса, тщательно проверьте одежду, обращая особое внимание на карманы, швы и другие детали;
- если вы брали с собой в лес собаку, не забудьте тщательно ее осмотреть, особенно уши, шею, грудь и брюхо.
- использование репеллентов, которые можно купить в аптеке или хозяйственном магазине, перед использованием которых следует ознакомиться с инструкцией;
- на дачных и садовых участках не допускайте травостоя, кустарник должен быть подстрижен, старые кусты своевременно удалены.
Меры специфической профилактики клещевого энцефалита включают:
- профилактические прививки против клещевого энцефалита проводятся лицам отдельных профессий, работающим в эндемичных очагах или выезжающих в них (командированные, студенты строительных отрядов, туристы, лица, выезжающие на отдых, на садово-огородные участки);
- серопрофилактику (непривитым лицам, обратившимся в связи с присасыванием клеща на эндемичной по клещевому вирусному энцефалиту территории, проводится только в лечебно – профилактических учреждениях) - введение человеческого иммуноглобулина против клещевого энцефалита в течение 96 часов после присасывания клещей и обращения в медицинские организации.

Все люди, выезжающие на работу или отдых в неблагополучные территории, должны быть обязательно привиты.
Где и как можно сделать прививку от клещевого энцефалита?
В Российской Федерации зарегистрированы несколько вакцин против клещевого вирусного энцефалита. Прививку от клещевого энцефалита можно сделать в прививочных кабинетах поликлиник после консультации врача.
Следует запомнить, что завершить весь прививочный курс против клещевого энцефалита необходимо за 2 недели до выезда в неблагополучную территорию.
Как снять клеща?
Лучше это сделать у врача в травматологическом пункте в поликлинике по месту жительства или любом травматологическом пункте. Если нет такой возможности, удалить клеща самостоятельно.
Удаление клещей следует производить сразу при обнаружении присосавшегося клеща. Снимать его следует очень осторожно, чтобы не оборвать хоботок, который глубоко и сильно укрепляется на весь период присасывания. Удаленного клеща ни в коем случае нельзя давить пальцами на себе и расчесывать место укуса. Вирус энцефалита может попасть в кровь через трещинки на коже.
При удалении клеща необходимо соблюдать следующие рекомендации:
- захватить клеща пинцетом или обернутыми чистой марлей пальцами как можно ближе к его ротовому аппарату и держа строго перпендикулярно поверхности укуса повернуть тело клеща вокруг оси, извлечь его из кожных покровов,
- место укуса продезинфицировать любым пригодным для этих целей средством (70% спирт, 5% йод, одеколон),
- после извлечения клеща необходимо тщательно вымыть руки с мылом,
- если осталась черная точка (отрыв головки или хоботка) обработать 5% йодом и оставить до естественной элиминации.
Снятого клеща нужно доставить на исследование в лабораторию особо опасных инфекций ФБУЗ «Центр гигиены и эпидемиологии в Республике Саха (Якутия)».
 
Если вас укусил клещ не надо сразу впадать в панику, вирусом клещевого энцефалита заражена лишь часть клещей (от 3 до 6 %). Но все же следует к этому отнестись внимательно и в первые дни обратиться в лечебное учреждение за консультацией. Затем, в течение 2-3 недель после укуса клеща проследить за своим самочувствием, не перегреваться, не переохлаждаться, не выполнять тяжелую физическую работу, не принимать спиртные напитки.
Наступает пора отпусков, массового выезда за пределы республики. Прежде чем выехать на отдых, отправиться на природу, поинтересуйтесь о клещевой ситуации в выбранном Вами месте отдыха. Соблюдение всех вышеуказанных мер предотвратит заболевание! Запомните! Заболевание легче предупредить, чем лечить.
         Будьте здоровы, берегите себя.
 
 
ТО Роспотребнадзора в Нюрбинском (Сунтарском) районе.
 

СУНТААР УЛУУҺУН УРБААННЬЫТТАРА ТҮМСЭЛЛЭР 

Урбаанньыт күнэ Саха сиригэр быйыл 22-с төгүлүн бэлиэтэнэр. Сунтаар улууһугар дьоҕус уонна орто бизнеһинэн дьарыктанар 600 кэриҥэ тэрилтэ баар. Кинилэр улуус социальнай-экономическай сайдыытыгар сүҥкэн кылааттарын киллэрэллэр. 

Улуус экономическай сайдыытын управлениета урбаанньыттары түмэ тардар, кинилэри көҕүлүүр сыалтан, сыл ахсын предпринимателлэр слеттарын тэрийэн ыытар. Манна сыл устата бастыҥнарын көрдөрбүт дьоҥҥо министиэристибэ, улуус наҕараадаларын туттардылар. Маны тэҥэ, консультациялыыр семинар, спортивнай күрэстэр ыытылыннылар. 

Предпринимателлэр бэрт үчүгэйдик тэринэн кэлэн, палаточнай городок туруордулар, араас спортивнай күрэхтэргэ көхтөөхтүк кытыннылар, кулуһуҥҥа буспут ис, эт миининэн күндүлэннилэр, ирэ-хоро кэпсэтэн, сынньалаҥы атаардылар. 

@suntaar_ulus 

СУНТААРГА ГРАЖДАНСКАЙ ОБОРОНА ДИЭН ЫРААСТАНЫЫ, ХОМУНУУ КҮНЭ ЫЫТЫЛЛЫБЫТА ИННЬЭ ҮЙЭ АҤАРА БУОЛЛА. БУ КҮН УЛУУС БАРЫ ТЭРИЛТЭЛЭРЭ, ОЛОХТООХТОРО БАЙЫАННАЙ БЭЛЭМИНЭН ҮЛЭҔЭ ТУРУНАЛЛАР.

Бүттүүн ыраастаныы, тупсарыы күннэрэ Гражданскай оборона үөрэҕин быһыытынан сыл ахсын ыытыллар. Бу күн тэрилтэлэр үлэһиттэрэ, улахан техникалар тахсан мунньуллубут бөҕү-саҕы хомуйууга, суолу оҥорууга үлэлииллэр. Бу сырыыга Ленина уулуссаҕа гравий кутан тэҥнээтилэр.

Быйылгы тэрээһин сүрүн уратытынан, этэргэ дылы пааматынньык буолан турбут тимирдэри, маллары хомуйдулар. Көҥүлэ суох сиргэ быраҕыллан турбут тимир сыбаалката элбэх. Итилэри барытын тиэйэн анал сиргэ илтилэр.

Ыраастаныы, хомунуу үлэтэ икки күн устата ыытылынна. Ыраас, чэбэр буолуоҕуҥ!

@suntaar_ulus

Сунтаар улууһун эпиэкэ салаата иһитиннэрэр : Сокуоннай саастарын  ситэ илик оҕолор Саха сиригэр тутуһуллуохтаах бириэмэ кэрчигэ:
18 саастарыгар диэри оҕолорго - 22 чаастан сарсыарда 6 чааска диэри оҕо төрөппуттэринээн дьиэтигэр баар буолуохтаах (от ыйын 1 күнүттэн  атырдьах ыйын 31 күнүгэр диэри  - 23 чаастан  6 чааска диэри уһатыллар).
 Өрөспүүбүлүкэ иһинэн сокуону кэһии утары туһуламмыт 2020-2024 сылларга болдьохтоох  анал судаарыстыбаннай бырагыраама үлэлиир. Бырагыраама иһинэн сокуоннай саастарын туола илик оҕолор быраабы кэһиилэрин уонна көрүүтэ-истиитэ суох сылдьалларын сэрэтии хайысхатыгар о5о быраабын комускуур уорганнар салаалар үлэлэьэллэр. Үлэ түмүктэрэ биллэрдик тупсубуттар.Саха Ороспуубулукэтин урдунэн  2019 сыллаахха 14-тэн 17 саастарыгар диэри оҕо уопсай ахсаана — 50 826, оттон 2021 сылга – 53270, 2022 сыл 9 ый түмүгүнэн — 54962 улааппыт оҕолор бааллара биллэр. Бу  оҕолор истэриттэн  буруйу оҥоруулара 2019 сыллаахха 437 эбит буоллаҕына, 2021 сылга – 240 көрдөрүүгэ тэҥнэспит, оттон 2022 сыл 9 ыйын түмүгүнэн - 172. Оҕо ахсаанынан ылан көрдөххө, 2019 сылга 418 оҕо буруйу кэспит буоллаҕына, 2021 сыл түмүгүнэн — 247, оттон 2022 сыл 9 ыйынан – 116.
Билигин халлаан сылыйан иһирдьэнэн-таһырдьанан  сылдьыы элбээтэ. Ону сэргэ, бэрээдэги кэһии эмиэ үксүүр.  Нэһилиэнньэ өттүттэн уопсай бэрээдэги кэһиилэр бэлиэтэнэллэр, ол курдук, уопсай дьиэҕэ, общественнай миэстэҕэ дьон тус олоҕун аймыыр тыас-уус 23.00 ч. сарсыарда 06.00 ч. дылы тутуһуллуохтааҕын бары билиэхтээхпит уонна тутуһуохтаахпыт.
Сокуоннай сааһын ситэ илик о5о бэрээдэги кэһиитигэр төрөппүт административнай эппиэтинэскэ тардылларын туһунан сэрэтэбит.
            Түүҥҥү өттүгэр уопсастыбаннай сирдэргэ, уулуссаларга төрөппүт арыала суох сылдьар     оҕолору көрдөххүтүнэ 102 нуомэргэ полиция отделыгар биллэрэргитигэр санатабыт.


 

СИЭЙЭ УОЛА АЛГЫСТААХ ЫҺЫАХХА ЫҤЫРЫЫТА

Биһиги биир дойдулаахпыт Виктор Иванов - Сиэйэ Уола Приморскай кыраайга буолар Сахалар түмсүүлэрин Алгыстаах Ыһыаҕар ыҥырыыта эһиги болҕомтоҕутугар.

@suntaar_ulus

‼️БОЛҔОЙУҤ‼️

Ойууру кытта сыста сытар сир учаастактаах, бааһыналаах дьоннор, отчуттар, масчыттар, булчуттар, балыксыттар, ойуурга сынньанааччылар:

🌲🌳🌿Ойуур сүрүн өстөөҕүнэн 🔥УОТ буолар. 🔥Баһаар тахсыытын сүрүн биричиинэлэринэн буолаллар:

- Сиргэ, ойуурга аһаҕас уоту туттуу, 🔥уоту ситэри умулларбакка барыы;

- Испиискэ, табах, өстүөкүлэ быраҕыы;

- Хаппыт оту уматыы, өртөөһүн, бөх уматыы.

- Ойуурга баһаартан сэрэхтээх буолуу быраабылатын кэһии.

Үөһээ ааттаммыт быраабылалары кэһии сокуонунан эппиэтнэскэ тардыллааһыҥҥа тириэрдэр!

Административнай кодекс 8.32, 20.4КоАП РФ ыстатыйаларыгар олоҕуран, административнай эппиэккэ тардыы буолар, ыстарааба 1 млн. солк. тиийэ диэри, ойуур пуондатыгар хоромньу 10 тыһ.солк. таҕыстаҕына 261 ыст. Холуобунай кодексаҕа олоҕуран - холуобунай эппиэт 10 сылга диэри хаайыыллыан сөп, ыстарааба 500 тыһ.солк. диэри. Ону тэҥэ, буруйдаах ойуур пуондатыгар хоромньуну төлүүр, баһаар умулларыытын ороскуотун төлүүр.

Ойуурбутун уоттан харыстыаҕыҥ! Бары сэрэхтээх эппиэтинэстээх буолуоҕуҥ!

Сунтаар улууһун ыксаллаах быһыыга-майгыга хамыыһыйата