От Вильгельмины:

Завтра была война...

Я сегодня думаю о моих родителях...Они были совсем маленькими в эту ночь, рассвет после которой все изменил в их жизни. Папе было 6 лет, маме 3 года. Мне думается, что они спали крепким сном, набегавшись по просторам сельского хутора ,мирно посапывали ...и видели свои счастливые детские сны...Вряд ли они поняли все и осознали, когда проснулись утром, что детство их безвозвратно украдено войной...

Завтра была война...

Послушайте...

Мы весной поднимаемся в полный рост,
Головами касаясь горячих звёзд.
И сражаемся снова с кромешной тьмой,
Чтобы птицы вернулись сквозь нас домой.

Чтобы солнце вставало в заветный час,
Чтоб вращалась, потомки, земля для вас.
Чтобы траву обдували ветров винты,
Чтоб из наших шинелей росли цветы.

Мы теперь - земляника на тех холмах,
Мы - косые дожди и ручьи во рвах.
Наших писем обрывки, как те скворцы.
Мы - медовые травы в следах пыльцы.

Нас, в болотах небес не один миллион.
И в кармане у каждого медальон.
Это зерна весны.
Это горя край.
Сорок пятый
настырный пасхальный май.

НАША ГІСТОРЫЯ.
БЫЛА ВАЙНА.
1⃣У гады Вялікай Айчыннай вайны Беларусь страціла кожнага трэцяга жыхара, але нават залітая крывёй мільёнаў людзей, разрабаваная і напаўразбураная, краіна не здавалася. Праз многія дзесяцігоддзі памяць пра подзвіг народа, які ўнёс вялікі ўклад у Перамогу над фашызмам – свяшчэнная.

Сярод 34,4 мільёна савецкіх воінаў, якія ўдзельнічалі ў баявых дзеяннях на франтах Вялікай Айчыннай вайны, больш за 1,3 мільёна – беларусы і ўраджэнцы Беларусі.

На беларускай зямлі Вялікая Айчынная вайна (22 чэрвеня 1941 г. – 9 мая 1945 г.) доўжылася 3 гады 1 месяц і 6 дзён – з 22 чэрвеня 1941-га па 28 ліпеня 1944 года. Тут праходзілі маштабныя баі і ваенныя аперацыі, сярод іх:
- гераічная абарона Брэсцкай крэпасці;
- абарона Магілёва, які не здаваўся 23 дні і ночы;
- "Баграціён" – адна з найвялікшых наступальных аперацый у гісторыі.
Акупіраваная Беларусь стала краінай, дзе разгарнуўся буйнейшы ў Еўропе партызанскі і падпольны рух. Змагаліся больш за 374 тысячы партызан, каля 70 тысяч антыфашыстаў .

НАША ГІСТОРЫЯ.
БЫЛА ВАЙНА.
2⃣Першы партызанскі бой Другой сусветнай вайны правёў 28 чэрвеня 1941 года ў наваколлі Пінска атрад легендарнага камандзіра Васіля Каржа.

Першымі партызанамі-героямі СССР у 1941 годзе сталі беларусы Ціхан Бумажкоў і Фёдар Паўлоўскі.

У ліпені 1943 года на чыгуначнай станцыі ў Асіповічах партызаны ажыццявілі буйнейшую дыверсію, узарваўшы 4 нямецкія эшалоны з боепрыпасамі і танкамі "Тыгр". А адным з самых вялікіх партызанскіх баёў у гісторыі вайны стала Полацка-Лепельская бітва 1944 года.

Да канца 1943 года пад кантролем партызан знаходзілася 108 тысяч км² – амаль 60% акупіраванай праціўнікам тэрыторыі. Сярод самых вялікіх партызанскіх зон былі Клічаўская, Полацка-Лепельская, Суражскія (Віцебскія) "вароты"…

НАША ГІСТОРЫЯ.
БЫЛА ВАЙНА.
3⃣У час Вялікай Айчыннай вайны менавіта ў беларускім Мінску дзейнічала самае вялікае гарадское антыфашысцкае падполле ў Еўропе.

Адной з самых памятных старонак гісторыі мінскага супраціўлення стала аперацыя па ліквідацыі стаўленіка Гітлера ў Беларусі – гаўляйтара Вільгельма Кубэ. У ноч на 22 верасня 1943 года ў пасцелі ката, які знішчыў сотні тысяч жыццяў, узарвалася смяротная міна.

Праз гады гэта гісторыя была пакладзена ў аснову сюжэту вядомага савецкага фільма "Гадзіннік спыніўся апоўначы" – першай кінастужкі аб героях мінскага падполля…

Аднак нягледзячы на гераічнае супраціўленне народа, Беларусь, якая стаяла на шляху нацысцкай арміі Германіі, несла ў гады вайны незаменныя страты…

На беларускай зямлі былі разрабаваны і разбураны 209 з 270 гарадоў. Фашысты правялі ў Беларусі больш за 140 карных аперацый, поўнасцю або часткова знішчыўшы 5454 вёскі.
Сумна вядомым сімвалам бязлітаснай расправы стала спаленая разам з людзьмі Хатынь, лёс якой падзялілі яшчэ сотні вёсак Беларусі.

З КАЛЕКЦЫІ БЕЛАРУСКАГА САЮЗА МАСТАКОЎ

Да Дня ўсенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа

Уладзімір Цітавіч Гардзеенка (1936-2023), заслужаны дзеяч Рэспублікі Беларусь.
"Дзед Талаш". 1985

Уладзіміру Гардзеенку было 5 гадоў, калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, якую ён сустрэў на мяжы з Польшчай. Яго бацька, як афіцэр быў накіраваны ў памежнае мястэчка на Брэстчыне камандзірам батарэі.

“Першы ўдар немцы скіравалі на вайсковыя гарадкі, – прыгадваў Уладзімір Цітавіч. – І вайна для нас пачалася не а чацвёртай раніцы, а раней. Быў страшэнны грукат. У што маці паспела нас, дзяцей, апрануць, у тым і выбеглі з памяшкання. Помню адно: бацька нас абдымае, а я прыціснуўся да маці, якая малодшага брата трымала на руках. Бацька мне падаўся ўжо зусім іншым: цалуе то маці, то майго малодшага брата, то мяне. А для мяне, як ні дзіўна, усё гэта было нецікава, бо маю ўвагу прыцягнулі немцы на матацыклах. Бацька пабег і больш мы яго не бачылі. Ён, як і ўсе гарнізонныя вайскоўцы, загінуў ”...

Акция "Свеча памяти"- одна из самых красивых и торжественных в московском Музее Победы. Здесь всегда вспоминают Брестскую крепость: первые дни войны, лишений и жажды. Кроваво-красные фонтаны "Годы войны"- это и о нашем Мухавце. О жажде Брестской крепости, жажде большой страны, жажде Победы . Помни!

Пожалуй, сегодня, 22 июня стоит напомнить о Михаиле Савицком, одном из любимых моих - и величайших, по моему мнению, - художников ХХ века. Очерк о нем я писала мучительно и с огромной любовью. Два имени с детства всегда со мной, два художника войны - Савицкий и Евсей Моисеенко. Оба белорусы, оба прошли через ад.

https://www.sb.by/articles/pepel-stuchashchiy-v-serdtse.html

Страшный день, изменивший судьбу молодой страны, полной надежд, сил и стремлений, изменивший навсегда судьбу каждого ее гражданина и даже тех, кто тогда не родился...

Только сейчас наша страна вернулась к довоенному количеству жителей... Но это сухая статистика. Фраза "каждый третий" настолько стала привычной, что почти не цепляет, а за каждой такой изувеченной судьбой человека, оборвавшейся судьбой семьи - весь наш народ, по пояс в крови тех, кто мог жить, любить, и делать наш мир лучше. Тех, кто был повешен, сожжён заживо, расстрелян или живым закопан... Наша земля стонала, и дышала эти долгие бесчеловечные четыре года...

Пусть вечно горит в аду каждый, кто принес на эту землю смерть, кто искалечил ее будущее, кто причинил так много боли нашим предкам

Очень хочется, чтобы глубоко в сердце минута молчания превратилась в жизнь благодарности. Всем бесстрашным и доблестным нашим Героям! Тогда всё будет правильно и у каждого из нас и в стране.

Вечная память и бесконечное единственно важное слово: "Спасибо"...