Токаев также высказался о провокаторах и проявлениях сепаратизма.

"Необходимо решительно пресекать любые провокации, нацеленные на подрыв нашего единства и согласия. Мы видим, как в публичном поле заметно увеличилось количество разного рода фальсификаций или фейков и деструктивных публикаций.

В подавляющем большинстве их авторы не имеют ничего общего с Казахстаном, пытаясь посеять семена раздора в нашем обществе, действуя при этом из-за рубежа. Их риторика и действия направлены на создание атмосферы недоверия, разжигание розни между людьми, на подрыв государственной безопасности.

С учетом таких тенденций любой инцидент, имевший криминальный или бытовой характер, усилиями недоброжелателей может быть перенесен в межэтническую плоскость и привести к тяжелым последствиям. Поэтому мы, будучи ответственными гражданами, должны противостоять любым проявлениям радикализма, экстремизма и сепаратизма, быть деликатными и в то же время жесткими, быть, в конечном счете, справедливыми"

t.me/tengrinews

«Мы с тобой одной крови»
- это не название поста. Эти слова из детства вспомнились, когда я слушал выступление президента  на сегодняшней сессии Ассамблеи народа. И не просто вспомнились, а прямо-таки напрашивались, как некое резюме, после серии его цитат о том, что «Наших прославленных соотечественников, независимо от их этнической принадлежности, всегда называют казахами», или – «Все наши граждане ощущают себя членами одной большой и единой казахской семьи, нации», и – «Мы все – одна семья, и это наша привычная реальность».
Добавьте сюда – «Мы с тобой одной крови» - и у официальной речи появится некий оттенок, уходящий корнями куда глубже, чем в мультик «Маугли» из советского прошлого. Не случайно в казахской традиции – «обновлять» кровь: брать невест из дальних мест, знать родословную как минимум от семи предков, есть даже такое понятие: «қыз алыспайтың ағайын» (когда общие предки ближе семи поколений, а значит из этого рода нельзя брать невесту).
Это я к тому, что за века все этносы Казахстана действительно перероднились друг с другом. И роль казахов, как государствообразующего этноса – признать это родство, признать всех граждан нашей Республики казахами – как давно признали казахами зарубежные болельщики Головкина или Тена, Ильина или Рыбакину. С такого признания Мустафой Кемалем (Ататюрком) всех граждан турками началась Турецкая Республика; на тот же принцип идентификации по гражданству опираются все успешные демократии.
И сегодня Касым-Жомарт Токаев ненавязчиво, но ясно ввёл этот принцип для нашей страны. А значит, придёт время и для Казахской Республики – когда наименование государства опирается не на название территории, а на древнее имя его народа. Во всяком случае, Демпартия «Ак жол» видит такую необходимость и почти десятилетие настаивает на ней.
Но это в перспективе. Из крайне злободневного, сказанного главой государства сегодня, считаю нужным отметить его слова о том, что «Независимость и территориальная целостность нашей страны превыше всего». Президент назвал их «непреходящими ценностями», гарантией которых выступают мир и согласие в обществе. Поэтому для каждого, кто считает себя гражданином Республики (читай: казахом)  так понятно требование К.Токаева: пресекать провокаторов, твёрдо противостоять любым проявлениям экстремизма и сепаратизма, - «деликатно, жёстко и справедливо». Последняя формулировка очень интересна, но речь здесь скорее не о противоречивых подходах, а о соответствии ситуации, или - «справедливости», как сказал президент.
Очень показательна и оценка, которую Касым-Жомарт Кемелевич дал причинам конфликтов и войн – все они происходят от национального высокомерия, нежелания и неумения слышать представителей другого этноса, другой национальности. Лучше не скажешь, особенно учитывая некоторые события вокруг.
Ну и ещё один центральный тезис речи президента – стратегическое (!) значение вопроса владения казахским языком всеми гражданами страны. Если прежде он подчёркивал роль государственного языка, как средства общения граждан разных этносов (а с ростом удельного веса казахоязычных граждан этот процесс становится необратимым), то сегодня К.Токаев подчеркнул задачу казахского языка как проводника научного прогресса и образования. Это уже новая планка, настоящий вызов для нашей нации – сделать казахский язык не только достоянием писателей или гуманитариев, но и востребованным в фундаментальных и точных науках, технике и технологиях, финансах и инвестициях. Относительно последних,  Демпартия «Ак жол» ещё в 2012 году разработала законопроект о расширении сферы применения государственного языка. Мы актуализируем то начинание и продолжим работу в этом направлении, как впрочем, и по всем другим тезисам сегодняшнего, очень важного, я бы сказал «нацие-формулирующего» и позитивного спича главы государства.  

“Ақ жол” фракциясының Қызылжардағы сепаратизм әрекеті жөнінде депутаттық сауалына Бас прокурор Б.Асыловтың жауабы

Ответ Генерального прокурора РК Б.Асылова на депутатский запрос фракции «Ак жол» по поводу попытки сепаратизма в СКО

Жер қойнауы туралы кодекс бойынша жұмыс тобы "Ақ жол” фракциясының ұсыныстарын талқылады

Былтырғы конституциялық реформаның аясында ҚР Конституциясының 6-бабына «Жер жəне оның қойнауы ... басқа да табиғи ресурстар халыққа тиесілі» деген норма енгізілген болатын.
 
Конституция туралы референдумнан кейін бірден, 2022 жылғы 15 маусымда осы норманы орындау мақсатында "Ақ жол" фракциясы ӨБК (ірі мұнай-газ кен орындары бойынша «Өнімді бөлу туралы келісімдер» деп аталатын) қоса алғанда, Қазақстанның табиғи байлығын пайдалануға шетелдік инвесторлармен жасалған барлық келісімшарттардың талаптарын ашуды талап етіп, Үкіметке сауал жолдады.
 
Үкімет 2022 жылғы 15 тамыздағы жауабында инвесторлардың келіспейтіндігін сылтау етіп, ӨБК келісімшарттарын жария етуден бас тартты. 
«Ақ жол» демпартиясы осы ұстаныммен келіспей, биылғы жылдың 12 сәуірінде Конституцияны орындауды, еліміздің табиғи байлығын меншік иесінен, яғни, Қазақстан халқынан жасырын пайдалануға жол бермеуді, сондай-ақ, өз аумағындағы мұнай-газ және өзге де жобалардағы Қазақстанның үлесін ұлғайтуды талап ете отырып, Үкіметке қайтадан сауал жолдады.
 
Одан бөлек, кезекті сауалға Үкіметтің жауабын күтпестен, біз «жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» ҚР кодексіне тиісті түзетулер енгізуге бастамашылық жасадық.
 
● Атап айтқанда, «Мемлекеттік жер қойнауы қорын ұтымды басқару» атты 5-бапқа «Ақ жол» демпартиясы: «Келісімшарттарда, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдерде мемлекет пайдасына тиетін үлес көлемі 51 пайыздан аз болмауы тиіс» деген абзацты қосуды ұсынады.
 
● «Жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпаратқа қолжетімділік» атты 7-баптың 2-тармағын «Ақ жол» фракциясының атынан «Мемлекет келісімшарттардың талаптарына толық көлемде, оның ішінде «азаматтарға арналған үкімет» e.gov ресурсында ашық қолжетімділікте орналастырылатын өнімді бөлу туралы келісімдерге ашық қолжетімділікті қамтамасыз етеді" деп толықтыруды ұсындым;
 
- сондай-ақ, 7-бапты «Келісімшарттардың, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдердің талаптарында қоғамнан жасырын нормаларды пайдалануға жол берілмейді» деген жаңа 56-тармақпен толықтыру.
 
● «Жер қойнауына меншік» атты 11-баптың 2-тармағын «Бұл ретте мемлекет пайдасына тиесілі үлес көлемі 51% аз болмауы керек», - деген жаңа абзацпен толықтыру.
 
● 28-баптан кейін келесі мазмұндағы жаңа 28-2-бап енгізу:
«28-2-бап. Пайдалы қазбаларды барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде ұлттық экономиканың дамуына жәрдемдесу.
Жер қойнауын пайдаланушылар өз жұмысында қолданатын жабдықтар мен өзге де өнімдерді шығаруға техникалық құжаттаманы қазақстандық компанияларға беру және осы және өзге де өнімді отандық өндірушілерден сатып алу арқылы ұлттық экономиканың дамуына жәрдемдесуге міндетті».
 
● «Ақ жол» фракциясы «Көмірсутектерді барлаудың және өндірудің жалпы шарттары» атты 121-баптың 16-тармағын мынадай жаңа редакцияда жазуды ұсынады:
«16. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның міндетті үлестік қатысуы бар келісімшарттарда ұлттық компанияның оператордың жарғылық капиталындағы қатысу үлесі кемінде 51% құрауға тиіс».
 
Бұл ретте Кодекстен «Кейіннен ұлттық компанияның оператордың жарғылық капиталына қатысу үлесінің көрсетілген мөлшері кейіннен жер қойнауын пайдаланушылар келісім-шарт бойынша қабылдайтын шешімдерге ұлттық компания өз бақылауын сақтаған жағдайда төмендетілуі мүмкін», сонымен қатар,
«Осы тармақтың ережелері күрделі жобалар бойынша барлауға және өндіруге немесе көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарттарға қолданылмайды» деген қолданыстағы нормаларды алып Республика Конституциясының жаңа редакциясына сәйкес емес деп танып, алып тастауды ұсынамыз.
 
Жер қойнауы туралы кодекс бойынша жұмыс тобының бүгінгі отырысы барысында осы ұсыныстар талқыланды. Күткендей, біздің бастамаларымызға Энергетика министрлігі қарсылық танытты. Вице-министр А.Хасеновтың уәждері мына жайттарға негізделді: 1) келісім-шарттар ең алдымен инвесторлар үшін тиімді болуы керек, 2) қолданыстағы келісімшарттардың шарттарын қайта қарауды ешкімнің талап етуге құқығы жоқ, 3) егер инвесторларға тиімсіз болса ресурстар игерілмей қалады-мыс.
 

Әріптестеріме мынаны еске салуға тура келді:
1) Конституцияның аталған нормасы (жер қойнауы халық меншігі екендігі туралы) жалпыхалықтық референдумда қабылданды. Оны айналып өтуді депутаттардың да, үкіметтің де талқылауға құқығы жоқ; бірақ оны орындау міндеті бар. «Ақ жол» демпартиясының түзетулері де осыған бағытталған. Әйтпесе, Конституция мен заңдарымыз екі бөлек болып тұр.
 
2) Осыны негізге ала отырып, келісімшарттар ең алдымен жер қойнауының иесі ретіндегі Қазақстан халқына тиімді болуы керек. Ал, шетелдік сарапшылар бүгінде Қазақстан ең ірі мұнай-газ кен орны Қашағаннан небәрі 2 пайыз пайда тауып, қалған 98 пайызы министрлік қамын жеп отырған инвесторларға тиесілі екендігін жазуда. Осының аясында Үкіметтің мұндай ақпаратқа әлі түсініктеме бермегені күдік туғызады.
 
3) Өткен жылдың 15 маусымынан бастап «Ақ жол» фракциясы барлық мұнай-газ және кен орындары келісімшарттарын халыққа жария етуді талап етіп келеді. Егер олардың шарттары Қазақстанның ұлттық мүдделеріне сәйкес келмесе, біз (парламент пен үкімет) мұндай шарттарды қашан жасалғанына қарамастан қайта қарауға міндеттіміз. Конституцияның ең жоғары заңдық күші бар, ал Конституцияға сәйкес халықаралық шарттар оларды Парламент ратификациялаған жағдайда ғана басымдылыққа ие болады (ҚР Конституциясының 4-бабы). Бірақ, менің білуімше, бірде-бір мұнай-газ келісімшартын, оның ішінде ӨБК-ны парламент ратификациялаған жоқ, яғни олар Конституция мен біздің заңдарға бағынуы керек.
 
4) Шенеуніктердің неліктен барлық табиғи ресурстарды тез арада өндіріп, сатып жіберуге ұмтылатындығы да түсініксіз. Бұл байлықтар бізге бағзыдан ата-бабадан қалған. Нақтысын айтқанда, бұл байлық біздің емес, болашақ ұрпақтардың еншісі. Шенеуніктер неге бір күнмен өмір сүреді, ертеңін ойламай, тез арада бәрін сатып, талан-таражға салуға сіздерді кім асықтырып отыр?
Инвесторлар біздің ұлттық мүддемізді ескергісі келмесе, ештеңе етпес. Жер қойнауы жоғалып кетпейді, келер ұрпаққа аманат боп қалады. Немесе бір жақты достықтың (мысалы, 2% бен 98% секілді) болмайтынын түсінетін инвесторлар үшін сақталады. Біз жер қойнауын мемлекеттің лайықты табысы, экономиканың технологиялық дамуы үшін пайдалануымыз керек.
 
Бір қызығы, жұмыс тобындағы бұл талқылауда «Ақ жол» фракциясының ұстанымын ешкім қолдамады. Энергетика министрлігі «қайта қарауға» уақыт сұраса, басқа депутаттар біздің түзетулерімізді Үкіметтің қорытындысына жіберу туралы ұсыныс айтты. Осы тақырыптағы бұрынғы депутаттық сауалдарымызды ескерсек, үкімет қорытындысының қандай болатынын түсінікті.
Ештеңе етпес, ары қарай күресеміз.

Рабочая группа Мажилиса обсудила предложения фракции «Ак жол» о раскрытии контрактов с инвесторами, инициированные нами в Кодекс о недрах

Как известно, в рамках конституционной реформы прошлого года, в статью 6 Конституции РК была введена норма, что «Земля и ее недра … другие природные ресурсы принадлежат народу».
 
Сразу же после референдума по Конституции, 15 июня 2022 г., во исполнение данной нормы  фракция «Ак жол» направила запрос правительству с требованием раскрыть условия всех контрактов с иностранными инвесторами на использование природных богатств Казахстана, включая СРП (так называемые «Соглашения о разделе продукции» по крупнейшим нефтегазовым месторождениям).
 
В ответе от 15 августа 2022 г., Правительство отказалось раскрывать контракты СРП, ссылаясь на возможные возражения инвесторов.
Не согласившись с такой позицией, 12 апреля т.г., Демпартия «Ак жол» направила повторный запрос правительству, настаивая на выполнении Конституции, недопустимости использования природных богатств нашей страны втайне от их собственника в лице народа Казахстана, а также на увеличении доли Казахстана в нефтегазовых и иных проектах на своей территории.
 
Кроме того, не дожидаясь ответа Правительства на повторный запрос, нами инициированы соответствующие поправки в Кодекс РК «О недрах и недропользовании».
 
● В частности, в ст.5 «Рациональное управление государственным фондом недр», Демпартия «Ак жол» предлагает включить абзац: «В условиях контрактов, в том числе соглашений о разделе продукции, доля от прибыли в пользу государства должна составлять не менее 51%».
 
● В п.2 ст.7 «Доступность информации в сфере недропользования» мной от имени фракции «Ак жол» предложено установить, что «Государство обеспечивает открытый доступ к условиям контрактов в полном объёме, в том числе соглашениям о разделе продукции, которые размещаются в открытом доступе на ресурсе e.gov “правительства для граждан»;
 
- а также дополнить ст.7 новым п.56 «В условиях контрактов, в том числе соглашений о разделе продукции, использование закрытых от общества норм не допускается.»
 
● П.2 ст.11 «Собственность на недра» - дополнить новым абзацем: «При этом доля прибыли в пользу государства должна составлять не менее 51%».
 
● после ст.28 ввести новую статью 28-2 следующего содержания:
«Статья 28-2. Содействие развитию национальной экономики при проведении операций по разведке и(или) добыче полезных ископаемых.
Недропользователи обязаны содействовать развитию национальной экономики, путём передачи казахстанским компаниям технической документации на выпуск оборудования и иной продукции, которые они применяют в своей работе, и приобретения этой и иной продукции у отечественных производителей».
 
● п.16 ст.121 «Общие условия разведки и добычи углеводородов» фракция «Ак жол» предлагает изложить в новой редакции:
«16. В контрактах с обязательным долевым участием национальной компании в области углеводородов доля участия национальной компании в уставном капитале оператора должна составлять не менее 51%».
 
При этом, мы предлагаем исключить из этой же статьи Кодекса действующие нормы о том, что «В последующем указанный размер доли участия национальной компании в уставном капитале оператора может быть снижен при условии, что национальная компания сохранит контроль за принятием недропользователем решений по контракту», а также, что
«Положения настоящего пункта не распространяются на контракты на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам.» - как не соответствующие новой редакции Конституции Республики.
 
В ходе сегодняшнего заседания рабочей группы по Кодексу о недрах были обсуждены эти предложения. Как и ожидалось, против наших инициатив выступило Министерство энергетики. Аргументы вице-министра А.Хасенова свелись к тому, что: 1) контракты должны быть выгодны прежде всего инвесторам, 2) никто не вправе требовать пересмотра уже действующих условий контрактов, 3) если инвесторам будет невыгодно, ресурсы останутся лежать в земле невостребованными.
 
Мне пришлось напомнить коллегам, что:

1) Указанная норма Конституции (о принадлежности недр народу) была принята на всенародном референдуме. И у депутатов, и у правительства нет даже права обсуждать, как её обойти; но есть обязанность её выполнять. Именно на это направлены поправки Демпартии «Ак жол». Иначе получается, что в Конституции написано одно, а законы говорят другое.
 
2) Исходя из этого, контракты должны быть выгодны прежде всего народу Казахстана, как собственнику недр. А пока зарубежные аналитики сообщают, что от крупнейшего нефтегазового месторождения Кашаган, Казахстан сегодня получает всего лишь 2%, а 98% - те самые инвесторы, о которых так печётся министерство. На этом фоне подозрительно, что правительство до сих пор никак не прокомментировало такую информацию.
 
3) Фракция «Ак жол» с 15 июня прошлого года требует раскрыть для общества все нефтегазовые и рудные контракты. И если их условия не соответствуют национальным интересам Казахстана – мы (парламент и правительство) обязаны пересмотреть такие контракты, независимо от того, когда они были заключены. Конституция имеет высшую юридическую силу, а согласно Конституции, международные договоры могут иметь приоритет только в том случае, если они ратифицированы Парламентом (ст.4 Конституции РК). Но, насколько мне известно, ни один нефтегазовый контракт, включая СРП, не был ратифицирован парламентом, а значит, они должны подчиняться Конституции и нашим законам.
 
4) Также непонятно, почему чиновники так стремятся срочно выкачать и распродать все природные ресурсы. Эти богатства перешли к нам от многих поколений предков. По-хорошему, они принадлежат и не нашему поколению, а будущим потомкам. Почему чиновники живут одним днём,  не думают о будущем, кто вас торопит немедленно всё продать и проесть?  
Если инвесторы не хотят учитывать наши национальные интересы – ничего страшного. Недра никуда не убегут, сохраним их для потомков. Или для тех инвесторов, которые понимают, что дружбы в одну сторону (как 2% на 98%) – такой дружбы не бывает. Это называется по-другому. А мы должны использовать недра и для достойных доходов государства, и для технологического развития экономики.
 
Интересно, что в этой дискуссии на рабочей группе позицию фракции «Ак жол» не поддержал никто. Минэнергетики попросил время «на доработку», от других депутатов вообще прозвучало предложение отправить наши поправки на заключение правительства. Хотя заранее понятно, каким оно будет, учитывая наши предыдущие депутатские запросы на эту тему.
Ничего, поборемся. Надо быть спокойным и упрямым.

О рисках вторичных санкций для Казахстана

Депутатский запрос фракции «Ак жол» Премьер-Министру РК
А.Смаилову
 
На прошлой неделе ряд СМИ сообщил, что делегация Министерств финансов и торговли США и Управления по санкциям Великобритании заявила о возрастании риска применения к казахстанским компаниям вторичных санкций за содействие в обходе антироссийских мер, введённых международным сообществом с начала войны в Украине.
 
В частности, у международных партнёров вызывают сомнения резко возросшие в 22 раза объёмы экспорта электроники из Казахстана в Россию, что они связывают с практикой скрытого ре-экспорта подсанкционной продукции из третьих стран через схемы т.н. «параллельного импорта» и ложного транзита, когда товар из Европы даже не доезжает до нашей страны, на полпути «перепродаётся» конечным заказчикам в лице российских компаний.
 
Между тем, казахстанский МИД неоднократно подтверждал нашу приверженность международному праву и соблюдение вводимых мировым сообществом торговых ограничений.
 
В связи с тем, что высказывания указанной делегации, и в частности, помощника министра финансов США Элизабет Розенберг и помощника министра торговли США Мэттью Аксельрода получили разное освещение в СМИ, а также учитывая огромный экономический ущерб, который могут понести наша экономика, бизнес и уровень жизни населения в целом, в случае вторичных санкций, депутатская фракция ДПК «Ак жол», просит неукоснительно соблюдать международные санкции, а также сообщить:
1) Предъявлялись ли указанной делегацией какие-либо практические претензии нашей стране, в частности – указывались ли ими конкретные казахстанские компании или банки, нарушающие международные ограничения?
Если да – то какие именно компании замечены в подобных нарушениях, и будет ли в отношении них назначено соответствующее расследование?
 
2) Какие конкретные меры предпринимаются Правительством для соблюдения международных санкций в торговле с РФ? В том числе, – в части разъяснительной работы среди предпринимателей, касательно перечня подсанкционных товаров, что крайне важно, учитывая объёмы взаимной торговли и масштабы экономических связей Казахстана с Россией как на уровне крупного бизнеса, так и МСБ.

3)Также учитывая масштабы торгово-экономических связей, подсчитывался ли правительством потенциальный ущерб экономике Казахстана от указанных ограничений торговли с Россией и если да, то ведутся ли переговоры с третьими странами о компенсации такого ущерба нашей экономике.
 
С уважением,
Депутаты фракции ДПК «Ак жол»

Қазақстан Ресейге салынған халықаралық сауда санкцияларын орындауы керек

«Ақ жол” фракциясының ҚР
Премьер-Министрі
Ә.Смайыловқа
ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ

Өткен аптада бірқатар бұқаралық ақпарат құралдары АҚШ-тың Қаржы және сауда министрліктері мен Ұлыбританияның Санкциялар басқармасы делегациясының Ресейге қарсы шараларды айналып өтуге көмектескені үшін қазақстандық компанияларға Украинада соғыс басталғалы бері халықаралық қауымдастық енгізген қайталама санкциялар қолдану қаупі артқанын мәлімдегені туралы хабарлады.

Атап айтқанда, халықаралық серіктестер Қазақстаннан Ресейге электроника экспорты көлемінің 22 есеге күрт ұлғайғанына күмән келтіреді, мұны олар үшінші елдерден санкцияланған өнімдерді «параллельді импорт» және жалған транзит жолымен жасырын ре-экспорттау, яғни, Еуропадан келетін тауарлар біздің елге жетпестен, ресейлік компаниялар түріндегі түпкі тұтынушыларға жарты жолда «қайта сатылу» тәжірибесімен байланыстырады.

Сонымен қатар, Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі халықаралық құқық пен әлемдік қауымдастық енгізген сауда шектеулерін сақтауды жақтайтынымызды бірнеше рет растады.

Аталған делегацияның, атап айтқанда, АҚШ Қаржы министрінің көмекшісі Элизабет Розенберг пен АҚШ Сауда министрінің көмекшісі Мэттью Аксельродтың мәлімдемелері БАҚ-та екіұдай мағынада таралғанына байланысты және қайталама санкциялар салынған жағдайда экономикамызға, бизнесімізге және жалпы өмір сүру деңгейіне үлкен экономикалық зиян келетінін ескере отырып, «Ақ жол» ҚДП депутаттық фракциясы халықаралық санкцияларды мүлтіксіз орындап, сонымен қатар, келесіні хабарлауды сұраймыз:
1) Аталған делегация біздің елге қандай да бір практикалық талаптар қойды ма, атап айтқанда, халықаралық шектеулерді бұзған нақты қазақстандық компанияларды немесе банктерді атап өтті ме?
Аталған болса, мұндай заңбұзушылықтарға қандай компаниялар жол берген және оларға қатысты тергеу жүргізіле ме?

2) Ресей Федерациясымен саудада халықаралық санкцияларды сақтау бойынша Үкімет тарапынан қандай нақты шаралар қабылдануда? Соның ішінде, Қазақстан мен Ресей арасындағы өзара сауда көлемі мен экономикалық байланыстардың ауқымын ескере отырып, ірі бизнес пен ШОБ деңгейінде санкцияланған тауарлардың тізбесіне қатысты түсіндіру жұмыстарын жүргізуге байланысты.

3) Сондай-ақ, сауда-экономикалық қарым-қатынастардың ауқымын ескере отырып, үкімет Ресеймен саудада көрсетілген шектеулерден Қазақстан экономикасына келетін потенциалды шығынды есептеді ме, есептелсе, үшінші елдермен мұндай шығынды өтеу бойынша келіссөздер жүргізіліп жатыр ма?

Құрметпен,
«Ақ жол» ҚДП фракция депутаттары

 "Ақ жол": Қазақ мемлекеттігін дәлелдейтін ежелгі Еуропадағы көне карталар жинағының толық томдығын басып шығаруға не кедергі?


ҚР Премьер-Министрі
Ә. А. Смаиловқа
 
ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ

Автор - Мәжіліс депутаты Ержан Бейсенбаев
 
«Ақ жол» партиясына Алаш зерттеу институты мынадай мәселемен шығып отыр.
Есіңізге сала кетейін, Гумилев атындағы Еуразия университетінің профессоры Мұхит-Ардагер Сыдықназаровтың «Қазақстанның тарих толқынындағы үздіксіз мемлекеттілігі. XVI-XIX ғасырлардағы еуропалық және американдық карталардағы Қазақ мемлекеті» атаулы ортағасырлық географиялық Атлас карталарының тұңғыш жинағы 2021 жылы Брюссель қаласында жарық көрді.
Ежелгі заманнан бастап қазақ елінің жерлері және қазақ мемлекеттігінің яғни Қазақ хандығының атауы Батыс елдерінің озық картографиялық баспаларынан шыққан атлас карталарында Қазақи Орда, Қазсакия, Қазақия деп белгіленген. Аталған еңбекте ежелгі мемлекеттігіміз және жерлеріміз анық көрсетілген, бүгінгі геосаяси жағдайда бұл көне атластағы тарихи мәліметтер еліміз үшін өте маңызды.
Осы еңбекті қоғамға кең тарату мақсатында, «Ақ жол» парламенттік фракциясы, өткен жылы, бюджеттен қажетті қаражат бөліп, жинақты сапалы түрде басып шығаруда қолдау көрсету жөнінде Үкіметке депутаттық сауал жолдаған болатын (26.10.2022 ж. №ДС-300).
Алынған жауапта, 2023 жылы басып шығарылатын әдебиеттер тізімі толығымен жасақталған, Мәдениет министрлігіне қажетті қосымша қаражат бөлу туралы тиісті бюджеттік өтінім әзірлеу тапсырылды және бұл мәселе Үкіметтің бақылауына алынды делінген.
Алайда, осы уәделер бүгінгі күнге өз шешімін таба алмай отыр.
Қазіргі қалыптасып отырған жағдайда, атластың басылымы 3000 данадан 1000 данаға дейін қысқартылған. Сонымен қатар, басылымға тапсырысты Қазақстанда беру жоспарланып отыр екен.
Тәуелсіздік алған күннен бастап 33 жыл өтсе де, сапалы түрде басып шығара алатын Қазақстанның бірде-бір заманауи баспаханасы, тиісті жабдықтары мен материалдары жоқ екені белгілі болып отыр.
Табылған карталар ескі, яғни XV-XVII ғасырларға жатады, сондықтан тиісті сапада басып шығару үшін өте жоғары ажыратымдылық болуы тиіс. Ал, жинақтаушылардың тұжырымы бойынша, еліміздегі ешбір баспахана қажетті сапа бере алмайды.
Мәдениет министрлігінің Архив істері комитетінің А2 форматындағы 7 томдық атлас жинағын басып шығаруға жасалған сметаларында жинақтаушылардың есебінше, бұл қаражат 7 томның тек үшеуін ғана басып шығаруға жетеді екен.
Яғни, тарихымыз жүйелі, шынайы, ең бастысы, тәуелсіз елдің көзқарасымен жазылуына ықпал жасауға арналған атластың басылымы толыққанды жарық көрмейтін сияқты.
Президент Қ. Тоқаев 2023 жылғы 6 наурызда атластың авторымен кездесу барысында, бұл ғылыми еңбекпен танысып, оған өзінің жоғары бағасын бергендігі және оны басып шығаруға толығымен қолдау көрсеткендігі баршаға мәлім.
Бүгінде, дүниежүзінде геосаясаттың дүлей дауылы соғып тұр. Ал, қалыптасқан шекараларды қайта қарау тенденциясы орын алып келе жатқандығын, халықаралық құқық жүйесінің құлдырауын байқап отырмыз. Қазақта шекара, мемлекеттiлiк болмаған немесе посткеңестік елдердің халықаралық құқықтағы мәртебесі белгісіз деген тұжырымдар батыл айтылып жатқанда, тарихи тұрғыда қазақ жерінің елімізге тиесі екендігін дәлелдейтін ғылыми еңбектердің жарияланауына кедергі жасайтын кез емес.
Осыған байланысты «Ақ жол» фракциясы жоғарыда айтылған ортағасырлық географиялық Атлас карталарының жинағын басып шығаруда туындаған кедергілерден өтуде қолдау көрсетуіңізді сұраймыз.
 
Құрметпен,
«Ақ жол» ҚДП фракциясының депутаттары

О поддержке отечественных производителей социально-значимых товаров для населения

Депутатский запрос фракции «Ак жол»
Премьер-Министру РК
А.Смаилову
 
Озвучил депутат Мажилиса Аскар Садыков
 
В Казахстане продолжают сохраняться высокие темпы инфляции, которая больно бьёт по уровню жизни населения, и прежде всего – по  малообеспеченным семьям.
В тоже время, меры, принимаемые Нацбанком и Правительством по сдерживанию цен сводятся лишь к сдерживанию отечественных производителей, а акиматы требуют от предпринимателей не повышать цены на свои товары вопреки себестоимости и здравому смыслу.
 
Наряду с этим, на днях министерство нацэкономики сообщило о повышении тарифов на электроэнергию с июля  месяца, от 10 до 30 процентов.
Заранее можем утверждать, что это повышение ляжет дополнительными расходами по всей цепочке производства и торговли, а значит – приведёт к новому витку инфляции. Особенно учитывая, что в производственном процессе электроэнергия и расходы на неё занимают ведущую роль.
А если предпринимателей заставлять продавать товары дешевле, чем они их производят - то такой бизнес будет просто обречён.
 
Мы понимаем стремление государства смягчить последствия инфляции хотя бы для социально-уязвимых слоёв населения.
Но в таком случае задачу нужно решать комплексно, а не перекладывая все проблемы на шею предпринимателям.
По-хорошему, задача предпринимателя – зарабатывать, давать работу другим и платить налоги государству.
Заботиться о бедных – это обязанность правительства. Но даже здесь бизнес готов идти навстречу государству, однако он не может выйти за границы себестоимости своих товаров.
Борьба с посредниками в торговле, чем сейчас занимаются министерства и акиматы – это хорошо, но это полдела.
Не меньше, а даже больше вреда наносят посредники в энергетике.
А также стремление монополистов собственные провалы и воровство снова переложить на население и бизнес.
Фракция «Ак жол» считает, что борьба с олигополиями в энергетике должна стать важнейшей частью сдерживания инфляции.
 
Кроме того, в рамках смягчения давления инфляции на социальное самочувствие в обществе, депутатская фракция ДПК «Ак жол» предлагает:
1. Установить для производителей социально значимых товаров для населения (согласно правительственного перечня СЗТН) фиксированные тарифы на электроэнергию и другие коммунальные расходы; либо целевые субсидии на такие тарифы.
 
2. Рассмотреть возможность субсидирования отечественным переработчикам расходов на сырьё и материалы, из которых производятся социально-значимые товары.
 
3. Включить в перечень социально значимых товаров для населения не только продукты питания, но и базовые лекарства, одежду и обувь, и средства личной гигиены.
 
С уважением,
Депутаты фракции «Ак жол»  

"Ақ жол": Халық үшін әлеуметтік маңызы бар тауарлардың отандық өндірушілерін қолдау керек

«Ақ жол” фракциясының
ҚР Премьер-Министрі
А.Смайыловқа
ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛЫ

Автор - Мәжіліс депутаты Асқар Садықов

Қазақстанда инфляцияның жоғары қарқыны сақталып, халықтың, ең алдымен, аз қамтылған отбасылардың өмір сүру деңгейін одан әрі әлсіретуде.
Бұл ретте Ұлттық банк пен Үкіметтің бағаны тежеу бойынша қабылдап жатқан шаралары отандық тауар өндірушілерді тежеумен ғана шектелсе, әкімдіктер кәсіпкерлерден өз тауарларының бағасын қымбаттатпауды талап етеді, бұл өзіндік құн мен дұрыс пайымға қарама-қайшы.

Сонымен қатар, жуырда Ұлттық экономика министрлігі шілде айынан бастап электр энергиясы тарифтерін 10-нан 30 пайызға дейін өсіретінін хабарлады.
Бұл өсім өндіріс пен сауданың барлық тізбегі бойынша қосымша шығындарға әкелетінін, яғни инфляцияның жаңа толқынына ұласатынын алдын ала айта аламыз. Әсіресе, өндіріс процесінде электр энергиясы мен оның өзіндік құны жетекші рөл атқаратынын ескерсек.
Ал егер кәсіпкерлерді тауарларды өздері өндіргеннен арзанға сатуға мәжбүрлесе, онда мұндай бизнес құрдымға кетеді.

Біз үкіметтің ең болмағанда халықтың әлеуметтік осал топтары үшін инфляцияның салдарын жеңілдетуге ұмтылысын түсінеміз.
Бірақ бұл жағдайда барлық мәселені кәсіпкерлердің мойнына жүктемей, кешенді түрде шешу керек.
Нақтысын айтқанда, кәсіпкердің міндеті – табыс табу, басқаларға жұмыс беру және мемлекетке салық төлеу.
Кедейлерге қамқорлық жасау – үкіметтің міндеті. Бірақ бұл ретте де бизнес мемлекетті қолдауға дайын болғанмен, тауарының өзіндік құнынан аса алмайды.
Қазір министрліктер мен әкімдіктер айналысып жатқан саудадағы делдалдарға қарсы күрес жақсы, бірақ бұл шаруаның жартысы ғана.
Энергетика саласындағы делдалдардың зияны бұдан көп болмаса, аз емес.
Сондай-ақ монополистердің өз сәтсіздіктері мен ұрлығын халық пен бизнеске жүктеп қою ұмтылысы байқалады.
«Ақ жол» фракциясы энергетика саласындағы олигополиямен күрес инфляцияны тежеудің ең маңызды бөлігіне айналуы тиіс деп есептейді.

Сонымен қатар, инфляцияның қоғамдағы әлеуметтік әл-ауқатқа қысымын азайту аясында «Ақ жол» ҚДП депутаттық фракциясы мыналарды ұсынады:
1. Халық үшін әлеуметтік маңызы бар тауарларды (ХӘМТ үкіметтік тізімі бойынша) өндірушілер үшін электр энергиясы мен басқа да коммуналдық қызметтер шығындарына белгіленген тарифтерді; немесе осындай тарифтер үшін мақсатты субсидиялар енгізу.

2. Әлеуметтік маңызы бар тауарлар өндірілетін шикізат пен материалдарға отандық өңдеушілердің шығындарын субсидиялау мүмкіндігін қарастыру.

3. Халық үшін әлеуметтік маңызы бар тауарлар тізбесіне азық-түлікті ғана емес, сонымен қатар киім-кешек пен аяқ киімді, негізгі дәрі-дәрмектерді және жеке гигиена құралдарын енгізу.

Құрметпен,
«Ақ жол» фракциясының депутаттары

«Ак жол»: Что мешает издать сборник старинных карт, подтверждающих государственность и территорию казахов?
 
Депутатский запрос фракции «Ак жол» Премьер-Министру РК А.Смаилову
 
Озвучил депутат Мажилиса Ержан Бейсенбаев (перевод с казахского)

В Демпартию «Ак жол» обратился исследовательский институт «Алаш» со следующим вопросом: в 2021 году в Брюсселе был издан сборник (Атлас) средневековых географических карт «Непрерывная государственность Казахстана на волне истории. Казахское государство на Европейских и Американских картах XVI-XIX веков» профессора ЕНУ им. Гумилева Мухит-Ардагер Сыдыкназарова.
Это результат 15-летнего труда автора, изучавшего средневековые архивы в ряде городов Европы. Как доказывают собранные карты и изложенные в них данные, уже с XVI века европейские правители и географы знали о Казахском государстве, его расположении и территории. Уже тогда земли Казахского ханства обозначались как Казахская Орда, Казакия, Кассакия.
В контексте сегодняшней геополитической ситуации, данная информация, источники и сами собранные карты (всего – более 1,5 тысяч!) служат важным свидетельством территориальной целостности современного Казахстана и доказательством исторической преемственности нашей страны государственности предков.
 
В целях популяризации указанного сборника, парламентская фракция «Ак жол» 20 октября 2022 г. направила Правительству депутатский запрос о необходимости издания Атласа в хорошем качестве и количестве, достаточным для снабжения учреждений образования и госучреждений.
 
В полученном ответе Правительства говорилось, Министерству культуры поручено разработать соответствующую бюджетную заявку на 2023 год о выделении необходимых средств для издания сборника, и этот вопрос взят на контроль Правительства.
Однако затем из ведомства сообщили, что тираж издания атласа сокращен втрое вместо запланированного. Кроме того, заказ на издание планируется разместить в Казахстане, т.е. по принципу меньшей цены.
Между тем, нужно учитывать, что собранные в средневековых архивах монастырей и муниципалитетов Европы карты нередко слабо сохранены, содержат повреждения и потёртости, прочие следы износа, а их печатание требует высокого разрешения,  детализации и цветового наполнения. Не случайно первое издание Атласа сделано в формате А2, для более чёткой визуализации подробностей содержащихся карт.
Поэтому для данного издания приоритетным является качество печати.
Однако из заложенных в сметах комитета по делам архивов Министерства культуры на издание 7-томного атласного сборника формата А2, по подсчетам института «Алаш», этих средств хватит на печать только трех томов вместо 7.
Какой толк печатать в несоответствующем качестве, да ещё в обрезанном объёме такой важный сборник документов, касающихся базовых вопросов историчности и территории нашего государства? Неужели только ради отчёта, что «поручение выполнено»?
 
Между тем, на первом заседании Курултая президент К.Токаев отмечал необходимость написания национальной истории Казахстана, как независимого государства, т.е. без навязываемых десятилетиями пренебрежительных оценок с точки зрения бывшей метрополии. И именно данный Атлас даёт учёным необходимые материалы до-колониальной истории казахской государственности. Не случайно 6 марта 2023 года глава государства встретился с автором сборника, дал высокую оценку проделанной им кропотливой работе и полностью поддержал необходимость издания.
 
Сегодня в мире происходят геполитические сдвиги. Звучат призывы ставить под сомнение происхождение наций и государств, занимаемых ими территорий и права на собственный выбор модели развития. Такие провокации происходят и в отношении нашей страны. И сейчас самое время показать миру и самим себе прямые и бесспорные доказательства исторической государственности казахов и территориальной целостности нашей земли.
 
В этой связи, фракция «Ак жол» настоятельно просит оказать поддержку в преодолении препятствий, возникших при подготовке издания указанного сборника (Атласа) средневековых географических карт.

С уважением, депутатская фракция «Ак жол»