Лёгкая Мова
4.39K subscribers
1.11K photos
52 videos
1 file
35 links
Створана зь любоўю да беларускае мовы і беларусаў 🩵

Тэрыторыя клясычнага правапісу 😌
加入频道
Неяк Вы, сябры, прасілі рабіць пасты пра беларускую народную кухню. Дык вось першы пост, прысьвечаны журу!

📍Дарэчы, гэтую смакату можна яшчэ і пакаштаваць у рэстарацыі "Кухмістр" @kuhmistr да 20 траўня (тэл.: +375291194900).

ЖУР (žur)
(назоўнік, мужчынскі род)

Іначай кісяліца — кіслы мясны альбо посны (малочны) суп, запраўлены закваскай на аснове закіслае мукі. Вядомы ў беларускай, польскай (па-польску: Żur), чэскай (па-чэску: Kyselo), славацкай (па-славацку: Kyslóvka) кухнях.

Для прыгатаваньня супу неабходная так званая цэжа — рошчына на аснове закіслае мукі, адстоеная цягам некалькіх сутак. Для прыгатаваньня цэжы зазвычай ужываецца аўсяная ці жытняя мука, якую расчыняюць вадой (на літар вады 150–200 грамаў мукі) і ставяць у цёплае месца, у выніку чаго пачынаецца працэс браджэньня. Рэдкую частку (квасьліны, малако) зьліваюць і вараць жур, а з густой (цэды) — кісель.
Пасьля падрыхтоўкі цэжы яе зьмешваюць з вадой, булёнам або малаком, ставяць на агонь і дадаюць іншыя складнікі. Варыянты інгрэдыентаў вельмі розьняцца ў залежнасьці ад рэгіёну: у большасьць жураў зазвычай дадаюць белую каўбасу, вэнджанае мяса, вараныя яйкі. Могуць выкарыстоўвацца клёцкі, вяршкі, грыбы, масла, спэцыі, алей. У Польшчы існуюць жур кракаўскі (з гароднінай), келецкі, падляскі, намыслаўскі.

Ужываюць у ежу як самастойна, так і з адваранай бульбай.
СКУГÓЛІЦЬ (skuholić)
(дзеяслоў, незакончанае трываньне)

1. Жаласна выць, падвываць (пра жывёліну).

🔸️Сабака ўсё выў. Не, нават ня выў, а скавытаў, скавытаў ціха, расьцяжна, бы ўсё роўна галасіў, некага аплакваў .. «Чаго ён гэтак жаласьліва вые, чаго скуголіць?» (Сачанка).

2. Утвараць гукі, падобныя на выцьцё.

🔸️Мяце, скуголіць над платамі, над хатамі белая каламуць завірухі. (Ракітны).

3. Размоўнае слова: ціха, жаласна плакаць, енчыць.

🔸️А дзяўчынка скуголіць і скуголіць, быццам сваім плачам хоча перамагчы завею. (Асіпенка).

2. Пераноснае значэньне, размоўнае слова: наракаць, скардзіцца, прасіць чаго-н.

🔸️— І навошта гэта, і навошта, — скуголіў пасажыр. — Выпілі б па чарцы дый разьехаліся... (Корбан).
#словы_С
СТА́НІК (stanik)
(назоўнік, мужчынскі род)

Тое, што і бюстгальтар.
#словы_С
ВÉСЬНІЧКІ (vieśnički)
(назоўнік)

Вузкія дзьверцы ў плоце; варотцы.

🔸️Адшукалі мужчыны ў плоце весьнічкі, што выходзілі на агарод, адчынілі іх і хуценька падышлі да
ганка. (Пальчэўскі).
#словы_В
Ніколі зноў! Марым, каб выбухі асацыяваліся толькі са сьвятамі 🎆

ВЫБУХНУЦЬ (vybuchnuć)
(дзеяслоў, закончанае трываньне)

1. Узарвацца, разьляцеўшыся на часткі.

🔸️Вось адзін снарад выбухнуў зусім блізка. (Васілёнак).

2. Зь сілаю вырвацца адкуль-н.

🔸️Танк адразу нейк акамянеў на месцы, і полымя з дымам выбухнула зь яго. (Чорны).

3. Пераноснае значэньне: нечакана пачацца, раптоўна ўзьнікнуць.

🔸️Пажар той выбухнуў, як з грому, Хоць ён і меў свае прычыны. (Колас).
#словы_В
ШЧАМЛЁТКА (ščamlotka)
(назоўнік, жаночы род)

Прыстасаваньне для зацісканьня чаго-н.
#словы_Ш
ВÉТРАЗЬ (vietraź)
(назоўнік, мужчынскі род)

Паэтычнае слова: парус.

🔸️Нахіліўся ветразь, човен хвалі рэжа. (Пушча).
🔸️Мірна на тонях, нібыта лілея, ветразь рыбацкі далёка бялее. (Вялюгін).
#словы_В
Сёньня пятніца 13! Ці верыце Вы ў забабоны/прымхі? Калі так, то ў якія?

А якое слова падабаецца Вам больш? 🐈‍⬛
КАЎНÉР (kaŭnier)
(назоўнік, мужчынскі род)

Верхняя, часьцей прышыўная частка адзеньня, якая прылягае да шыі.

🔸️Шэрае летняе паліто Зараніка стала плямістым, капялюш намок, і з абвіслых палёў сьцякала за каўнер вада. (Хадкевіч).
🔸️Каўнер ціснуў горла, замінаў гаварыць. (Мележ).
#словы_К
АГАЛÓМШАНЫ (ahałomšany)
(прыметнік, мужчынскі род)

🔸️Янусь ажно перастаў жаваць, агаломшаны важкасьцю мудраслоўя. (Васючэнка).
#словы_А
КУРАНЯ́ (kurania)
(назоўнік, ніякі род)

Птушаня курыцы.

🔸️Куранят увосень лічаць (рас. "цыплят по осени считают").
#словы_К
Вітаем, сябры! Трымайце падборку беларускамоўных каналаў 🤍
Зрабілі для вас падборку каналаў якія дапамогуць павялічыць слоўнікавы запас ды ўвогуле палепшыць свой моўны ўзровень праз цікавы кантэнт.

https://yangx.top/lohkaja_mova
Канал для тых, хто хоча палепшыць свой слоўнікавы запас беларускае мовы.

https://yangx.top/pabielarusku
Добрыя перакладныя жарты і не толькі.

https://yangx.top/belsquad
Беларускамоўны востраў мемаў і прышпілаў без палітыкі

https://yangx.top/karcinki
Смешныя карцінкі

https://yangx.top/sumnyja
Сумныя карцінкі

https://yangx.top/wir_by
Канал, які папулярызуе беларускую і сусветную культуру: відэа-лекцыі, папулярна-навуковыя артыкулы, тэсты і пазнавальныя гульні.

https://yangx.top/nezartyby
Годныя жарты на мове

https://yangx.top/Vuznapatelni
Канал, які распаўсюджвае кантэнт на беларускай

https://yangx.top/patajemnajabielarus
Цікавыя фотаздымкі з мінулага

https://yangx.top/belarusian_history
Гісторыя Беларусі ў фота жы цікавых фактах

https://yangx.top/poshtabel
Паштоўкі ды фотаздымкі з відарысамі Беларусі.

https://yangx.top/kupinaruzh
Беларускамоўны куточак вялікай банды аматараў кінематографа.

https://yangx.top/historianinBelarus
https://yangx.top/historyja
Каналы пра гісторыю Беларусі

https://yangx.top/horadnia
Горадня, Беларусь, Еўропа і шырокі тэматычны спектр: гісторыя, культура, цікавосткі, актуальнае.

https://yangx.top/januskevicbooks
Афіцыйны канал выдавецтва Янушкевіч.

https://yangx.top/belaruskipioner
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура.

https://yangx.top/bellitra
Чытацкі дзённік.
Пра беларускую і сусветную літаратуру на беларускай мове.

https://yangx.top/belarus_sacral
У пошуках Беларусі, якую мы згубілі

https://yangx.top/BY_Urbanism
Урбаністыка ў Беларусі

https://yangx.top/belbabylon
Беларуская гісторыя ў незвычайных ракурсах

https://yangx.top/kinakongby
Канал каманды, якая агучвае кіно на беларускую мову і паказвае яго ў  кінатэатрах


https://yangx.top/belpodcasts
Пра падкасты па-беларуску: звесткі пра іх, навіны пра новыя выпускі

https://yangx.top/supermova
Канал пра годных беларусаў і годныя падзеі, які натхняюць размаўляць на нашай Супер Мове кожны дзень, усюды і з усімі!

https://yangx.top/holybelawood
Уся праўда пра беларускае кіно

https://yangx.top/zoom_liekcyi
Онлайн -zoom - лекцыі для цікаўных

https://yangx.top/anibel_by
Навінкі анімэ і манга па-беларуску



https://yangx.top/bel_audiobooks
Усё пра беларускія аўдыякнігі: рэлізы, інтэрв'ю з аўтарамі і выканаўцамі ды іншыя цікавосткі.

https://yangx.top/kinakipaby
Сховішча фільмаў, серыялаў і мультфільмаў па-беларуску.
Самая поўная калекцыя.

https://yangx.top/hodnaby
Канал грамадскай кампаніі Годна, якая прысвечана вывучэнню, развіццю і далейшаму фармаванню беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці.

https://yangx.top/BelarusBased
Беларускі філіял based memes

https://yangx.top/razanau_wir_by
Тэкст Алеся Разанава кожны дзень.
https://yangx.top/spadczyna
Канал пра гістарычную архітэктурную спадчыну Беларусі і не толькі.

https://yangx.top/zzianniemovy
Зіхатлівыя крышталікі роднай мовы

https://yangx.top/mohilki
Чат для аматараў некрапалістыкі і могілкавага турызму

https://yangx.top/tutejsyja_bel
Гістарычныя артыкулы, мемы і беларускамоўныя відэа.

https://yangx.top/basio_tank
Творчасць. Хоку. Мова.

https://yangx.top/scasciejka_tut
Проста для душы

https://yangx.top/mova_how
Агрэгатар беларускамоўных праэктаў

https://yangx.top/akhadanovich
Канал Андрэя Хадановіча

https://yangx.top/halasy_zza_viarby
Аматарскія пераклады вершыкаў, пра якія звычайна не пачуць, калі ня ведаць, дзе шукаць.

https://yangx.top/zabiziapu
Распаўсюд беларускай мовы праз стварэньне сучаснага кантэнту на жыцьцёвыя тэмы

https://yangx.top/razmova
"РазМова" - цікавы канал пра мову.
ВАЛÍЗА (valiza)
(назоўнік, жаночы род)

Дарожная скрынка зь векам і ручкаю для рэчаў, багажу пасажыра.

🔸️Калі пасажыры, сьпяшаючыся, бягуць да свайго вагона, сумкі, валізкі, торбы ўчаперваюцца ім у рукі і ўпарта іх цягнуць назад. (Разанаў).
#словы_В
ЖÁЛАСЬЛІВЫ (žałaślivy)
(прыметнік, мужчынскі род)

1. Схільны да жаласьці, спачуваньня; спагадлівы, чульлівы.

🔸️[Ліза] засталася такою ж ласкаваю і жаласьліваю, як і была, але ў вонкавым выглядзе яе адбыліся перамены і зусім нечаканыя. (Арабей).

2. Які выклікае жаласьць, спачуваньне; няшчасны.

🔸️— Ты не крыўдуеш на мяне, Пеця? — запыталася .. [Люба] і сама зьдзівілася, да чаго голас яе слабы і жаласьлівы. (Асіпенка).
#словы_Ж
БРЫЛЬ (bryl)
(назоўнік, мужчынскі род)

Саламяны капялюш.

🔸️Чырвоныя хустачкі дзяўчат мяшаліся з хлапцоўскімі шапкамі розных гатункаў, пачынаючы з гарадзкімі кепкамі і канчаючы самадзельнымі саламянымі брылямі. (Колас).
#словы_Б
Ізноў трошкі разбавім нашую стужачку з коцікамі і іншаю мілатою 😉

ВАНIТАВА́ЦЬ (vanitavać)
(дзеяслоў, незакончанае трываньне)

1. Размоўнае слова: пра стан моташнасьці, рвоты.

🔸Алеся ванітавала, але ён перамагаў гэта і піў датуль, пакуль пляшка не апусьцела. (Чарнышэвіч).

2. Пераноснае значэньне: пра пачуцьцё агіды да каго‑, чаго‑н.

🔸Мяне ванітавала ад яго слоў.

Назоўнік: ВАНІТЫ.
#словы_В
БАЦЯ‌Н (bacian)
(назоўнік, мужчынскі род)

Тое, што і бусел.

🔸️І толькі рабыя бацяны ўлетку садзіліся на імху і блукалі па ім ды дзюбамі пілі з крыніц ваду, якой так хацелася людзям. (Галавач).
🔸️Твае лугі, твае балоты вартуе ўлетку госьць — бацян. (Гурло).
#словы_Б