Переговоры
Первыми инициативу проявили лидеры уральской группы партии «Алаш» Жаханша и Халел Досмухамедовы. В конце февраля 1918 года они выехали в Москву, где провели встречи со Сталиным и Лениным.
«Сохранился целый ряд свидетельств о ходе переговоров со стороны партии «Алаш», согласно которым стороны сумели установить контакт и достигнуть компромиссных договоренностей по всем актуальным вопросам», – говорит Радик Темиргалиев.
По его данным, воодушевленные состоявшимися переговорами руководители западного отделения «Алаш» отправили торжествующую телеграмму в Семипалатинск в адрес центрального руководства. В ней сообщалось, что советское правительство распорядилось освободить всех арестованных членов партии «Алаш», собирается рассмотреть вопрос по образованию автономии, что при советском правительстве решено открыть казахский комиссариат, состав которого будет определен алашским руководством.
1 апреля 1918 года состоялся обстоятельный телефонный разговор наркома по делам национальностей Иосифа Сталина и Халела Габбасова.
Спустя 10 лет на допросе в ОГПУ Халел Габбасов передавал содержание тех переговоров следующим образом: «Я настаивал на необходимости скорейшего осуществления идеи самоопределения нации, согласно провозглашенной Советской властью декларации о самоопределении. Точно не помню, но я уведомил о 14 пунктах, в основном заключавших восстановление ликвидированных казахских учреждений, организации национальной автономии в рамках Советов, освобождение арестованных деятелей казахского народа. Ответ Сталина сводился к тому, что от нас для этого требуется признание Советской власти. При этом условии будут приняты немедленные меры к организации Учредительного съезда для объявления автономии. Дальше он добавил, что постановление Всеказахского Оренбургского съезда целиком укладывается в рамки национальной политики Советской власти».
В итоге 16 апреля 1918 года центральное руководство Алашской автономии по телеграфу сообщило своим уездным комитетам: «Ведем по прямому проводу переговоры с Совнаркомом относительно автономии. Совнарком признает нашу автономию при условии признания Советской власти».
Продолжение 🔽🔽🔽
Первыми инициативу проявили лидеры уральской группы партии «Алаш» Жаханша и Халел Досмухамедовы. В конце февраля 1918 года они выехали в Москву, где провели встречи со Сталиным и Лениным.
«Сохранился целый ряд свидетельств о ходе переговоров со стороны партии «Алаш», согласно которым стороны сумели установить контакт и достигнуть компромиссных договоренностей по всем актуальным вопросам», – говорит Радик Темиргалиев.
По его данным, воодушевленные состоявшимися переговорами руководители западного отделения «Алаш» отправили торжествующую телеграмму в Семипалатинск в адрес центрального руководства. В ней сообщалось, что советское правительство распорядилось освободить всех арестованных членов партии «Алаш», собирается рассмотреть вопрос по образованию автономии, что при советском правительстве решено открыть казахский комиссариат, состав которого будет определен алашским руководством.
1 апреля 1918 года состоялся обстоятельный телефонный разговор наркома по делам национальностей Иосифа Сталина и Халела Габбасова.
Спустя 10 лет на допросе в ОГПУ Халел Габбасов передавал содержание тех переговоров следующим образом: «Я настаивал на необходимости скорейшего осуществления идеи самоопределения нации, согласно провозглашенной Советской властью декларации о самоопределении. Точно не помню, но я уведомил о 14 пунктах, в основном заключавших восстановление ликвидированных казахских учреждений, организации национальной автономии в рамках Советов, освобождение арестованных деятелей казахского народа. Ответ Сталина сводился к тому, что от нас для этого требуется признание Советской власти. При этом условии будут приняты немедленные меры к организации Учредительного съезда для объявления автономии. Дальше он добавил, что постановление Всеказахского Оренбургского съезда целиком укладывается в рамки национальной политики Советской власти».
В итоге 16 апреля 1918 года центральное руководство Алашской автономии по телеграфу сообщило своим уездным комитетам: «Ведем по прямому проводу переговоры с Совнаркомом относительно автономии. Совнарком признает нашу автономию при условии признания Советской власти».
Продолжение 🔽🔽🔽
Разочарование
Очевидно, что в начале апреля 1918 года алашевцы пребывали в эйфории. Все необходимые договоренности были достигнуты, они официально и открыто признали советскую власть, теперь осталось сделать лишь заключительный шаг – провести учредительный съезд казахской советской республики. Но оказалось, что алашевцы стали праздновать свою победу раньше времени. Большевистское руководство внезапно отказалось исполнять свою часть сделки и просто оборвало все связи с алашевцами.
Недоумевая по этому поводу, 21 апреля 1918 года заместитель председателя Алаш-Орды Халел Габбасов направил специальную телеграмму на имена Ленина и Сталина: «Вопрос автономии киргизских областей является вопросом жизни и смерти киргизского народа. Точка зрения Совнаркома, переданная комиссаром Сталиным по прямому проводу 2 апреля, внесла было успокоение среди киргизского населения. Но пренебрежение к естественному праву народа со стороны местных Совдепов не прекращаются, гонения киргизской организации, аресты членов их восстанавливают киргизскую массу, углубляют национальный антагонизм… Здесь киргизский народный Совет, выполняя непреклонную волю киргизского народа, считает за долг принять все меры к возможно скорому осуществлению идеи автономии, ждет срочного ответа на официальное свое представление по прямому проводу 3 апреля сего года». Никакого ответа на это обращение не последовало.
«…Члены Алаш-Орды в марте 1918 г. по прямому проводу вступили было в переговоры с центральной властью, но переговоры эти были скоро прерваны полным молчанием в ответ на предложенный Алаш-Ордой проект условий соглашения. Так как в этом проекте соглашения не было ничего выходящего из пределов основных положений, объявленных Советской властью в Декларации прав народов России, то прекращение переговоров полнейшим молчанием Советской власти показалось правительству Алаш-Орда по меньшей мере непонятным и сделало дальнейшие попытки в этом направлении совершенно безнадежными», – вспоминал позднее Ахмет Байтурсынов.
«Алашевцы оказались в совершенно нелепой ситуации. Им наверняка казалось, что Сталин, выманив публичное признание советской власти и, прекратив на этом всякое взаимодействие, просто обвел их вокруг пальца. В результате алашевцы оказались вынуждены примкнуть к антибольшевистскому движению, – говорит Радик Темиргалиев. – Неизбежно возникает вопрос: чем был вызван отказ большевиков от дальнейшего сотрудничества с алашевцами?»
К сожалению, данная тема не получила должного освещения в трудах отечественных историков. Один из самых известных исследователей эпохи, историк Дина Аманжолова, констатируя произошедшее резкое ухудшение отношения большевистского руководства к «Алаш» в апреле 1918 года, отмечает: «Определенную роль в формировании такой оценки сыграло, вероятно, и активное противодействие любым контактам Советским правительством с автономией «Алаш» и ее органами Алиби Джангильдиным и руководителем партии «Уш-жуз» Кольбаем Тогусовым».
Продолжение 🔽🔽🔽
Очевидно, что в начале апреля 1918 года алашевцы пребывали в эйфории. Все необходимые договоренности были достигнуты, они официально и открыто признали советскую власть, теперь осталось сделать лишь заключительный шаг – провести учредительный съезд казахской советской республики. Но оказалось, что алашевцы стали праздновать свою победу раньше времени. Большевистское руководство внезапно отказалось исполнять свою часть сделки и просто оборвало все связи с алашевцами.
Недоумевая по этому поводу, 21 апреля 1918 года заместитель председателя Алаш-Орды Халел Габбасов направил специальную телеграмму на имена Ленина и Сталина: «Вопрос автономии киргизских областей является вопросом жизни и смерти киргизского народа. Точка зрения Совнаркома, переданная комиссаром Сталиным по прямому проводу 2 апреля, внесла было успокоение среди киргизского населения. Но пренебрежение к естественному праву народа со стороны местных Совдепов не прекращаются, гонения киргизской организации, аресты членов их восстанавливают киргизскую массу, углубляют национальный антагонизм… Здесь киргизский народный Совет, выполняя непреклонную волю киргизского народа, считает за долг принять все меры к возможно скорому осуществлению идеи автономии, ждет срочного ответа на официальное свое представление по прямому проводу 3 апреля сего года». Никакого ответа на это обращение не последовало.
«…Члены Алаш-Орды в марте 1918 г. по прямому проводу вступили было в переговоры с центральной властью, но переговоры эти были скоро прерваны полным молчанием в ответ на предложенный Алаш-Ордой проект условий соглашения. Так как в этом проекте соглашения не было ничего выходящего из пределов основных положений, объявленных Советской властью в Декларации прав народов России, то прекращение переговоров полнейшим молчанием Советской власти показалось правительству Алаш-Орда по меньшей мере непонятным и сделало дальнейшие попытки в этом направлении совершенно безнадежными», – вспоминал позднее Ахмет Байтурсынов.
«Алашевцы оказались в совершенно нелепой ситуации. Им наверняка казалось, что Сталин, выманив публичное признание советской власти и, прекратив на этом всякое взаимодействие, просто обвел их вокруг пальца. В результате алашевцы оказались вынуждены примкнуть к антибольшевистскому движению, – говорит Радик Темиргалиев. – Неизбежно возникает вопрос: чем был вызван отказ большевиков от дальнейшего сотрудничества с алашевцами?»
К сожалению, данная тема не получила должного освещения в трудах отечественных историков. Один из самых известных исследователей эпохи, историк Дина Аманжолова, констатируя произошедшее резкое ухудшение отношения большевистского руководства к «Алаш» в апреле 1918 года, отмечает: «Определенную роль в формировании такой оценки сыграло, вероятно, и активное противодействие любым контактам Советским правительством с автономией «Алаш» и ее органами Алиби Джангильдиным и руководителем партии «Уш-жуз» Кольбаем Тогусовым».
Продолжение 🔽🔽🔽
Джангильдин против «Алаш»
Решение об образовании казахской советской автономии впервые должно было быть принято на Тургайском областном съезде Советов, открывшемся 21 марта 1918 года. Однако Алиби Джангильдин проигнорировал конкретное указание руководства. Этот факт, по данным Радика Темиргалиева, были вынуждены признавать с оговорками и советские историки: «Борясь против алашордынцев, как злейших врагов Советской власти, отбрасывая предлагаемую ими буржуазную автономию, некоторые Советы отрицали автономию вообще. Они не поняли коренной разницы между советской и буржуазной автономией. В частности, на Тургайском съезде Советов также не был поставлен вопрос о Советской автономии Казахстана».
В своей докладной записке, направленной в Совнарком РСФСР 21 апреля 1918 года, Алиби Джангильдин оправдывался: «Население области еще недостаточно политически развито. Контрреволюционные элементы среди крестьянской, киргизской и торговой буржуазии и националистически настроенных кругов не дремлют… Ввиду таких обстоятельств я решил не поднимать на съезде вопроса об автономизации киргизских областей. Автономия необходима, но до нее надо укрепить власть Советов, обезопасить ее от нападения извне и изнутри. Поэтому прошу Совет Народных Комиссаров предоставить решение вопроса о времени объявления автономии области мне и областному Совету, когда [он] покажет себя на деле органом, способным преобразовать местную жизнь на социалистических началах».
Надежным союзником в борьбе против создания автономии для Алиби Джангильдина стал старый оппонент алашевцев, лидер казахской социалистической партии «Үш жүз» Кольбай Тогусов. В апреле 1918 года Джангильдин и Тогусов в состоявшемся телефонном разговоре быстро нашли общий язык.
21 апреля 1918 года, то есть в тот же день, когда Джангильдин направляет свою записку руководству с объяснением причин невозможности создания автономии, на имя Ленина поступила телеграмма Кольбая Тогусова, в которой сообщалось: «До сведения моего, председателя партии «Уш-жуз», дошло, что А. Букейханов имел с вами разговор по прямому проводу об автономии казахов. Довожу до сведения, что партия «Алаш» разогнана, члены ее арестованы. А. Букейханов, один из видных активных участников выступления Дутова, разыскивается».
Вслед за этим Кольбай Тогусов назначил вознаграждение за поимку Алихана Букейханова в 10 тысяч рублей, Ахмета Байтурсынова – в 3 тысячи рублей.
Целенаправленные усилия Джангильдина, Тогусова принесли свои плоды. Сталин уступил. 2 мая 1918 года, отвечая на запрос ВЦИК о сущности партии «Алаш» он сообщил, что это буржуазно-кадетская организация, а ее лидер Алихан Букейханов разыскивается исполкомом Тургайской области.
В феврале 1918 года, когда большевистское руководство предложило направить в Москву представителей казахского народа для обсуждения важных вопросов, в том числе связанных с созданием автономии, Алиби Джангильдин телеграфировал в ответ, что не может этого обеспечить в связи с отсутствием «преданных интересам трудящихся масс кандидатов».
По сути, это было открытым признанием, что большевистский комиссар не может найти среди казахов двух-трех достаточно образованных людей, придерживающихся большевистской идеологии. Это свидетельства исторических личностей, гораздо лучше знавших и понимавших казахское общество того периода.
Учитывая популярность партии «Алаш» среди казахского населения, наглядно продемонстрированную в ходе выборов в Учредительное собрание, при колоссальном авторитете Алихана Букейханова, Ахмета Байтурсынова, Миржакыпа Дулатова, Жаханши Досмухамедова, Халела Досмухамедова и других ярких личностей национального движения они бы действительно заняли бы все ключевые позиции в советской автономии. Как считает Радик Темиргалиев, единственной возможностью избежать подобного варианта развития событий было в то время блокирование самой идеи образования национальной автономии.
#ИМЭП #ИМЭП_История #Алаш
https://iwep.kz/#/posts/60b5e1255fb3932faa0f561b/#header
Решение об образовании казахской советской автономии впервые должно было быть принято на Тургайском областном съезде Советов, открывшемся 21 марта 1918 года. Однако Алиби Джангильдин проигнорировал конкретное указание руководства. Этот факт, по данным Радика Темиргалиева, были вынуждены признавать с оговорками и советские историки: «Борясь против алашордынцев, как злейших врагов Советской власти, отбрасывая предлагаемую ими буржуазную автономию, некоторые Советы отрицали автономию вообще. Они не поняли коренной разницы между советской и буржуазной автономией. В частности, на Тургайском съезде Советов также не был поставлен вопрос о Советской автономии Казахстана».
В своей докладной записке, направленной в Совнарком РСФСР 21 апреля 1918 года, Алиби Джангильдин оправдывался: «Население области еще недостаточно политически развито. Контрреволюционные элементы среди крестьянской, киргизской и торговой буржуазии и националистически настроенных кругов не дремлют… Ввиду таких обстоятельств я решил не поднимать на съезде вопроса об автономизации киргизских областей. Автономия необходима, но до нее надо укрепить власть Советов, обезопасить ее от нападения извне и изнутри. Поэтому прошу Совет Народных Комиссаров предоставить решение вопроса о времени объявления автономии области мне и областному Совету, когда [он] покажет себя на деле органом, способным преобразовать местную жизнь на социалистических началах».
Надежным союзником в борьбе против создания автономии для Алиби Джангильдина стал старый оппонент алашевцев, лидер казахской социалистической партии «Үш жүз» Кольбай Тогусов. В апреле 1918 года Джангильдин и Тогусов в состоявшемся телефонном разговоре быстро нашли общий язык.
21 апреля 1918 года, то есть в тот же день, когда Джангильдин направляет свою записку руководству с объяснением причин невозможности создания автономии, на имя Ленина поступила телеграмма Кольбая Тогусова, в которой сообщалось: «До сведения моего, председателя партии «Уш-жуз», дошло, что А. Букейханов имел с вами разговор по прямому проводу об автономии казахов. Довожу до сведения, что партия «Алаш» разогнана, члены ее арестованы. А. Букейханов, один из видных активных участников выступления Дутова, разыскивается».
Вслед за этим Кольбай Тогусов назначил вознаграждение за поимку Алихана Букейханова в 10 тысяч рублей, Ахмета Байтурсынова – в 3 тысячи рублей.
Целенаправленные усилия Джангильдина, Тогусова принесли свои плоды. Сталин уступил. 2 мая 1918 года, отвечая на запрос ВЦИК о сущности партии «Алаш» он сообщил, что это буржуазно-кадетская организация, а ее лидер Алихан Букейханов разыскивается исполкомом Тургайской области.
В феврале 1918 года, когда большевистское руководство предложило направить в Москву представителей казахского народа для обсуждения важных вопросов, в том числе связанных с созданием автономии, Алиби Джангильдин телеграфировал в ответ, что не может этого обеспечить в связи с отсутствием «преданных интересам трудящихся масс кандидатов».
По сути, это было открытым признанием, что большевистский комиссар не может найти среди казахов двух-трех достаточно образованных людей, придерживающихся большевистской идеологии. Это свидетельства исторических личностей, гораздо лучше знавших и понимавших казахское общество того периода.
Учитывая популярность партии «Алаш» среди казахского населения, наглядно продемонстрированную в ходе выборов в Учредительное собрание, при колоссальном авторитете Алихана Букейханова, Ахмета Байтурсынова, Миржакыпа Дулатова, Жаханши Досмухамедова, Халела Досмухамедова и других ярких личностей национального движения они бы действительно заняли бы все ключевые позиции в советской автономии. Как считает Радик Темиргалиев, единственной возможностью избежать подобного варианта развития событий было в то время блокирование самой идеи образования национальной автономии.
#ИМЭП #ИМЭП_История #Алаш
https://iwep.kz/#/posts/60b5e1255fb3932faa0f561b/#header
Қырғызстанда бұрынғы және қазіргі жоғары лауазымды шенеуніктерді тұтқындау толқыны жалғасуда. Осылайша, ҰҚКҰ қызметкерлері Қырғызстанның экс-премьер-министрі Өмірбек Бабановты, Жогорку Кенештің экс-спикері Асылбек Жээнбековты, экс-премьер-министр Темір Сариевті, сондай-ақ ҚСДП парламенттік фракциясы жетекшісінің орынбасары Торобай Зұлпықаровты ұстады және олардан жауап алды. Олардан басқа Бішкектің экс-әкімі, «Қырғыз темір жолы» мемлекеттік кәсіпорнының бұрынғы басшысы және Бішкек қалалық кенешінің төрағасы ұсталды. ҰҚКҰ басшысы Қамшыбек Тәшиевтің өтініші бойынша аталған тізім толықтырыла береді.
Ресми түрде бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес қажеттілігімен түсіндіріледі. Әлемдік экономика және саясат институтының (ӘЭСИ) сарапшысы Лидия Пархомчик тұтқындаудың республика үшін тәуекелдері мен салдарын бағалады.
«Тұтқындаудың осындай ауқымды толқыны, бір жағынан, Қырғыз Республикасының жаңа президенті Садыр Жапаровтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы ымырасыз күресті бастау туралы сайлау алдындағы уәделеріне сәйкес келеді.
Екінші жағынан, елде бар тергеумен ынтымақтастықтың заңдастырылған практикасы кейіннен республикалық бюджетке келтірілген залалды өтей отырып, ұсталғандардың көпшілігіне қылмыстық қудалаудан аулақ болуға мүмкіндік береді.
Мұндай жағдайда Қырғызстан азаматтарының едәуір бөлігі биліктің әрекетін мүлікті қайта бөлудің кезекті кезеңі және олигархтардың есебінен бюджетті толықтыруға тырысу деп бағалайтыны таңқаларлық емес», - дейді Лидия Пархомчик.
Қырғызстанда болып жатқан оқиғалар канадалық Centerra Gold Inc компаниясы игеріп жатқан елдегі ең ірі алтын кен орны - Құмтөр төңірегінде. Кәсіпорын жыл сайын Қырғызстанның ЖІӨ-нің 10 пайызын және бүкіл өнеркәсіптің 20 пайызын қамтамасыз етеді.
Пархомчиктің айтуынша, Қырғызстанның ресми билігі кен орнын мемлекет меншігіне айналдыру туралы бірнеше рет айтқан. Садыр Жапаровтың жаңа әкімшілігі де осыдан тыс қалмады.
Алайда дәл осы жаңа басшылық кәсіпорында бақылауды қалпына келтіру, сондай-ақ «Құмтөр» жобасын іске асыру кезінде сыбайлас жемқорлық фактілері бойынша тергеу жүргізуді бастау үшін практикалық қадамдар жасады. Дәл осы қылмыстық іс аясында елдің саяси және іскери элита өкілдерінің көпшілігі қамауға алынды.
Бішкектің жоспарларына кен орнын игеріп жатқан канадалық «Кумтор Голд» компаниясын мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру ғана емес, сонымен бірге жоба операторына бес миллиард долларға жуық - экологиялық залал үшін үш миллиард және тағы екі миллиардқа жуық салық өндіріп алу туралы шағымдар пакетін қою кіреді.
Жалғасы 🔽🔽🔽
Ресми түрде бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес қажеттілігімен түсіндіріледі. Әлемдік экономика және саясат институтының (ӘЭСИ) сарапшысы Лидия Пархомчик тұтқындаудың республика үшін тәуекелдері мен салдарын бағалады.
«Тұтқындаудың осындай ауқымды толқыны, бір жағынан, Қырғыз Республикасының жаңа президенті Садыр Жапаровтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы ымырасыз күресті бастау туралы сайлау алдындағы уәделеріне сәйкес келеді.
Екінші жағынан, елде бар тергеумен ынтымақтастықтың заңдастырылған практикасы кейіннен республикалық бюджетке келтірілген залалды өтей отырып, ұсталғандардың көпшілігіне қылмыстық қудалаудан аулақ болуға мүмкіндік береді.
Мұндай жағдайда Қырғызстан азаматтарының едәуір бөлігі биліктің әрекетін мүлікті қайта бөлудің кезекті кезеңі және олигархтардың есебінен бюджетті толықтыруға тырысу деп бағалайтыны таңқаларлық емес», - дейді Лидия Пархомчик.
Қырғызстанда болып жатқан оқиғалар канадалық Centerra Gold Inc компаниясы игеріп жатқан елдегі ең ірі алтын кен орны - Құмтөр төңірегінде. Кәсіпорын жыл сайын Қырғызстанның ЖІӨ-нің 10 пайызын және бүкіл өнеркәсіптің 20 пайызын қамтамасыз етеді.
Пархомчиктің айтуынша, Қырғызстанның ресми билігі кен орнын мемлекет меншігіне айналдыру туралы бірнеше рет айтқан. Садыр Жапаровтың жаңа әкімшілігі де осыдан тыс қалмады.
Алайда дәл осы жаңа басшылық кәсіпорында бақылауды қалпына келтіру, сондай-ақ «Құмтөр» жобасын іске асыру кезінде сыбайлас жемқорлық фактілері бойынша тергеу жүргізуді бастау үшін практикалық қадамдар жасады. Дәл осы қылмыстық іс аясында елдің саяси және іскери элита өкілдерінің көпшілігі қамауға алынды.
Бішкектің жоспарларына кен орнын игеріп жатқан канадалық «Кумтор Голд» компаниясын мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру ғана емес, сонымен бірге жоба операторына бес миллиард долларға жуық - экологиялық залал үшін үш миллиард және тағы екі миллиардқа жуық салық өндіріп алу туралы шағымдар пакетін қою кіреді.
Жалғасы 🔽🔽🔽
«Белгіленген өтемақыны алып, Қырғызстан 2021 жылдың басында шамамен 4,2 миллиард долларды құраған мемлекеттік сыртқы қарыз мәселесін шеше алар еді. Дегенмен, Centerra Gold Inc. ол өз активінен айрылмақшы және осы іс бойынша талқылауды халықаралық төрелік сотқа ауыстырады», - дейді сарапшы.
Қырғыз басшылығының жасап жатқан іс-әрекеттері ел экономикасы үшін айқын тәуекелдерге алып келеді, деп есептейді Пархомчик. Бішкек ұсынған схема бойынша Құмтөрді мемлекет меншігіне алу Қырғызстанның инвестициялық климатына соққы береді.
«Еуропалық қайта құру және даму банкі мұндай шешім Қырғыз Республикасының халықаралық серіктестер мен шетелдік инвесторлар алдындағы міндеттемелерін орындауға күмән келтіретінін мәлімдеді.
Қырғызстанның тау-кен өндіру секторының басқа кен орындарын, әсіресе «Альянс Алтын» қырғыз-ресейлік компаниясы игеріп жатқан Джеруй кен орнын мемлекет меншігіне айналдыру сценарийінің қайталану мүмкіндігі туралы болжамдарға дәлел жоқ болса да, Бішкектің бизнес-серіктес ретіндегі сенімділігіне деген сенім бұзылды», - деп ескерді.
Сонымен қатар, сарапшының айтуынша, Қырғызстанның саяси мекемесінің бірқатар өкілдеріне қатысты сыбайлас жемқорлыққа қарсы ауқымды науқан 2021 жылдың шілдесінде Бішкек, Ош және Токмактағы қалалық және жергілікті кенештердің қайта сайлануына әсер етуі мүмкін.
«Биліктің шоғырлануы тұрғысынан негізгі қалалардағы сайлау нәтижелерінің күшін жою фактісі қазіргі партиялар мен саяси блоктар арасындағы белсенді ішкі саяси күрестің жалғасып жатқандығын көрсетеді. Жағымсыз сценарий бойынша оқиғалар өрбіген жағдайда алдағы 2021 жылдың күзінде кезектен тыс парламенттік сайлау қайтадан саяси шиеленіс жағдайында өтуі мүмкін.
Қырғызстанның ең жақын көршісі және оның дәстүрлі экономикалық серіктесі ретінде Қазақстан Бішкектің саяси тұрақтылығы мен экономикалық қауіпсіздігін нығайтуға мүдделі. Нұр-сұлтан бауырлас қырғыз халқына жан-жақты, соның ішінде одақтастық пен стратегиялық серіктестік қатынастарын дамыту үшін гуманитарлық көмек көрсетуді жалғастырады», - деп қорытындылады Пархомчик.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Саясат #Қырғызстан
https://tengrinews.kz/sng/ocherednoy-etap-peredela-sobstvennosti-ekspert-volne-arestov-439252/
Қырғыз басшылығының жасап жатқан іс-әрекеттері ел экономикасы үшін айқын тәуекелдерге алып келеді, деп есептейді Пархомчик. Бішкек ұсынған схема бойынша Құмтөрді мемлекет меншігіне алу Қырғызстанның инвестициялық климатына соққы береді.
«Еуропалық қайта құру және даму банкі мұндай шешім Қырғыз Республикасының халықаралық серіктестер мен шетелдік инвесторлар алдындағы міндеттемелерін орындауға күмән келтіретінін мәлімдеді.
Қырғызстанның тау-кен өндіру секторының басқа кен орындарын, әсіресе «Альянс Алтын» қырғыз-ресейлік компаниясы игеріп жатқан Джеруй кен орнын мемлекет меншігіне айналдыру сценарийінің қайталану мүмкіндігі туралы болжамдарға дәлел жоқ болса да, Бішкектің бизнес-серіктес ретіндегі сенімділігіне деген сенім бұзылды», - деп ескерді.
Сонымен қатар, сарапшының айтуынша, Қырғызстанның саяси мекемесінің бірқатар өкілдеріне қатысты сыбайлас жемқорлыққа қарсы ауқымды науқан 2021 жылдың шілдесінде Бішкек, Ош және Токмактағы қалалық және жергілікті кенештердің қайта сайлануына әсер етуі мүмкін.
«Биліктің шоғырлануы тұрғысынан негізгі қалалардағы сайлау нәтижелерінің күшін жою фактісі қазіргі партиялар мен саяси блоктар арасындағы белсенді ішкі саяси күрестің жалғасып жатқандығын көрсетеді. Жағымсыз сценарий бойынша оқиғалар өрбіген жағдайда алдағы 2021 жылдың күзінде кезектен тыс парламенттік сайлау қайтадан саяси шиеленіс жағдайында өтуі мүмкін.
Қырғызстанның ең жақын көршісі және оның дәстүрлі экономикалық серіктесі ретінде Қазақстан Бішкектің саяси тұрақтылығы мен экономикалық қауіпсіздігін нығайтуға мүдделі. Нұр-сұлтан бауырлас қырғыз халқына жан-жақты, соның ішінде одақтастық пен стратегиялық серіктестік қатынастарын дамыту үшін гуманитарлық көмек көрсетуді жалғастырады», - деп қорытындылады Пархомчик.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Саясат #Қырғызстан
https://tengrinews.kz/sng/ocherednoy-etap-peredela-sobstvennosti-ekspert-volne-arestov-439252/
В Кыргызстане продолжается волна арестов высокопоставленных чиновников - бывших и действующих. Так, сотрудники ГКНБ задержали и допросили экс-премьер-министра Кыргызстана Омурбека Бабанова, экс-спикера Жогорку Кенеша Асылбека Жээнбекова, экс-премьер-министра Темира Сариева, а также заместителя лидера парламентской фракции СДПК Торобая Зулпукарова. Помимо них были задержаны экс-мэр Бишкека, бывший глава государственного предприятия «Кыргыз темир жолу» и председатель Бишкекского городского кенеша. По заявлению главы ГКНБ Камчибека Ташиева, данный список будет продолжать пополняться.
Официально это объясняется необходимостью борьбы с коррупцией. Эксперт Института мировой экономики и политики (ИМЭП) Лидия Пархомчик оценила риски и последствия арестов для республики.
«Подобная масштабная волна арестов, с одной стороны, соответствует предвыборным обещаниям нового президента КР Садыра Жапарова начать бескомпромиссную борьбу с коррупцией.
С другой стороны, имеющаяся в стране узаконенная практика сотрудничества со следствием с последующим возмещением причиненного ущерба в республиканский бюджет позволит большинству задержанных избежать уголовного преследования.
В подобных обстоятельствах неудивительно, что значительная часть граждан Кыргызстана расценивает действия властей как очередной этап передела собственности и попытку пополнить бюджет за счет олигархов», - отмечает Лидия Пархомчик.
В центре разворачивающихся в Кыргызстане событий находится самое крупное золоторудное месторождение страны Кумтор, которое разрабатывается канадской компанией Centerra Gold Inc. Ежегодно предприятие обеспечивает до 10 процентов ВВП Кыргызстана и 20 процентов всей промышленности.
По словам Пархомчик, официальные власти Кыргызстана неоднократно высказывались за национализацию месторождения. Не стала исключением и новая администрация Садыра Жапарова.
Однако именно новое руководство предприняло практические шаги по возвращению контроля над предприятием, а также началу расследования по факту коррупции при реализации проекта «Кумтор». Именно в рамках заведенного уголовного дела и были задержаны большинство представителей политической и бизнес-элиты страны.
В планы Бишкека входит не только осуществить государственное поглощение канадской компании «Кумтор Голд», разрабатывающей месторождение, но и выставить оператору проекта «пакет претензий» почти на пять миллиардов долларов - три миллиарда за экологический ущерб и еще около двух миллиардов налоговых взысканий.
Продолжение🔽🔽🔽
Официально это объясняется необходимостью борьбы с коррупцией. Эксперт Института мировой экономики и политики (ИМЭП) Лидия Пархомчик оценила риски и последствия арестов для республики.
«Подобная масштабная волна арестов, с одной стороны, соответствует предвыборным обещаниям нового президента КР Садыра Жапарова начать бескомпромиссную борьбу с коррупцией.
С другой стороны, имеющаяся в стране узаконенная практика сотрудничества со следствием с последующим возмещением причиненного ущерба в республиканский бюджет позволит большинству задержанных избежать уголовного преследования.
В подобных обстоятельствах неудивительно, что значительная часть граждан Кыргызстана расценивает действия властей как очередной этап передела собственности и попытку пополнить бюджет за счет олигархов», - отмечает Лидия Пархомчик.
В центре разворачивающихся в Кыргызстане событий находится самое крупное золоторудное месторождение страны Кумтор, которое разрабатывается канадской компанией Centerra Gold Inc. Ежегодно предприятие обеспечивает до 10 процентов ВВП Кыргызстана и 20 процентов всей промышленности.
По словам Пархомчик, официальные власти Кыргызстана неоднократно высказывались за национализацию месторождения. Не стала исключением и новая администрация Садыра Жапарова.
Однако именно новое руководство предприняло практические шаги по возвращению контроля над предприятием, а также началу расследования по факту коррупции при реализации проекта «Кумтор». Именно в рамках заведенного уголовного дела и были задержаны большинство представителей политической и бизнес-элиты страны.
В планы Бишкека входит не только осуществить государственное поглощение канадской компании «Кумтор Голд», разрабатывающей месторождение, но и выставить оператору проекта «пакет претензий» почти на пять миллиардов долларов - три миллиарда за экологический ущерб и еще около двух миллиардов налоговых взысканий.
Продолжение🔽🔽🔽
«Получив обозначенную компенсацию, Кыргызстан смог бы решить проблему возросшего государственного внешнего долга, который на начало 2021 года составил порядка 4,2 миллиарда долларов. Однако очевидно, что Centerra Gold Inc. не намерена лишаться своего актива и перенесет разбирательство по данному делу в международный арбитражный суд», - говорит эксперт.
Предпринимаемые кыргызским руководством действия несут очевидные риски для экономики страны, считает Пархомчик. Национализация Кумтора по предлагаемой Бишкеком схеме нанесет удар по инвестиционному климату Кыргызстана.
«Европейский банк реконструкции и развития уже заявил, что подобное решение поставит под сомнение приверженность КР выполнению своих обязательств перед международными партнерами и иностранными инвесторами.
И хотя предположения о возможном повторении сценария национализации других месторождений горнодобывающего сектора Кыргызстана, в особенности месторождения Джеруй, которое разрабатывается кыргызско-российской компанией «Альянс Алтын», не имеют доказательств, уверенность в надежности Бишкека как бизнес-партнера оказалась подорвана», - отмечает она.
Помимо этого, по словам эксперта, масштабная антикоррупционная кампания в отношении ряда представителей политического истеблишмента Кыргызстана может оказать влияние на предстоящие в июле 2021 года перевыборы городских и местных кенешей в Бишкеке, Оше и Токмаке.
«Сам факт отмены результатов выборов в ключевых городах с точки зрения концентрации властных полномочий свидетельствует о продолжающейся активной внутриполитической борьбе между действующими партиями и политическими блоками. При развитии событий по негативному сценарию предстоящие осенью 2021 года внеочередные парламентские выборы могут вновь пройти в атмосфере возросшей политической напряженности.
Как ближайший сосед Кыргызстана и его традиционный экономический партнер, Казахстан заинтересован в укреплении политической стабильности и экономической безопасности Бишкека. Нур-Султан продолжит оказывать всестороннюю поддержку братскому кыргызскому народу, в том числе по линии гуманитарной помощи, чтобы развивать отношения союзничества и стратегического партнерства», - заключила Пархомчик.
#ИМЭП #ИМЭП_Политика #Кыргызстан
https://tengrinews.kz/sng/ocherednoy-etap-peredela-sobstvennosti-ekspert-volne-arestov-439252/
Предпринимаемые кыргызским руководством действия несут очевидные риски для экономики страны, считает Пархомчик. Национализация Кумтора по предлагаемой Бишкеком схеме нанесет удар по инвестиционному климату Кыргызстана.
«Европейский банк реконструкции и развития уже заявил, что подобное решение поставит под сомнение приверженность КР выполнению своих обязательств перед международными партнерами и иностранными инвесторами.
И хотя предположения о возможном повторении сценария национализации других месторождений горнодобывающего сектора Кыргызстана, в особенности месторождения Джеруй, которое разрабатывается кыргызско-российской компанией «Альянс Алтын», не имеют доказательств, уверенность в надежности Бишкека как бизнес-партнера оказалась подорвана», - отмечает она.
Помимо этого, по словам эксперта, масштабная антикоррупционная кампания в отношении ряда представителей политического истеблишмента Кыргызстана может оказать влияние на предстоящие в июле 2021 года перевыборы городских и местных кенешей в Бишкеке, Оше и Токмаке.
«Сам факт отмены результатов выборов в ключевых городах с точки зрения концентрации властных полномочий свидетельствует о продолжающейся активной внутриполитической борьбе между действующими партиями и политическими блоками. При развитии событий по негативному сценарию предстоящие осенью 2021 года внеочередные парламентские выборы могут вновь пройти в атмосфере возросшей политической напряженности.
Как ближайший сосед Кыргызстана и его традиционный экономический партнер, Казахстан заинтересован в укреплении политической стабильности и экономической безопасности Бишкека. Нур-Султан продолжит оказывать всестороннюю поддержку братскому кыргызскому народу, в том числе по линии гуманитарной помощи, чтобы развивать отношения союзничества и стратегического партнерства», - заключила Пархомчик.
#ИМЭП #ИМЭП_Политика #Кыргызстан
https://tengrinews.kz/sng/ocherednoy-etap-peredela-sobstvennosti-ekspert-volne-arestov-439252/
ӘЭСИ сарапшысы Ерлан Мәдиев атап өткендей, 2 маусымда ҚХР Төрағасы Си Цзиньпин мен Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың телефон арқылы сөйлесуі өзара құрмет пен өзара мүдделерді ескеруге негізделген кооперацияны жан-жақты тереңдету бағытын тағы да растады. Әңгіме барысында екі елдің көшбасшылары екіжақты қарым-қатынастың қазіргі жай-күйін, сондай-ақ БҰҰ, ШЫҰ және АӨСШК сияқты халықаралық құрылымдар аясындағы Қазақстан мен Қытайдың өзара әрекеттерінің болашағын талқылады.
Сарапшының айтуынша, биыл Қазақстан өз тәуелсіздігінің 30 жылдығын атап өтетіні келіссөздерге ерекше символдық мән берді. Сонымен қатар, келесі жылы екі ел дипломатиялық қатынастардың орнағанына 30 жыл толады. Өңірлік, сондай-ақ жаһандық мәнмәтіндегі қазіргі геосаяси жағдай көршілес екі ел басшыларының келіссөздеріне де өзектілік берді.
Е.Мәдиевтің пікірінше, жоғарыда аталған келіссөздер Қазақстан мен ҚХР екіжақты қарым-қатынастың тұрақты және болжамды дамуының негізгі шарты болып табылатын стратегиялық деңгейде тығыз диалог дәстүрін жалғастыруды айғақтайды.
Сарапшы соңғы жылдар ішінде COVID-19 коронавирус індетінің аясында жаңа серпін алған барлық басым бағыттар бойынша екі ел ынтымақтастығының оң серпіні сақталып отырғанын ескерді.
«Індет салдарынан әлемдік нарықтардағы күрделі ахуалдың аясында 15 пайызға өсудің оң серпіні тіркелген Қытай қазақстандық экспорттың бірден-бір ірі бағытына айналды. Бүгінде Қытай жаһандық экономиканы қалпына келтірудің басты локомотивтерінің бірі, сондай-ақ қазақстандық өндірушілер үшін, әсіресе, агроөнеркәсіптік кешен секторындағы перспективалы нарықтардың бірі болып табылады», - деп толықтырды Е.Мәдиев.
Оның пайымдауынша, Қытай үшін Қазақстанның Еуропа нарықтарына тұрақты құрлықтық жол ашатын басты көлік-логистикалық хабтардың бірі ретіндегі маңызы жоғары. Өткен жылы Қытай-Еуропа бағыты бойынша рекордтық 12400 жүк пойызы жөнелтілді, өсім 56 пайызды құрады.
«Халықаралық теңіз жолдарының толып кетуі мен тұрақсыздығы жағдайында құрлықішілік бағыттар қытайлық өндірушілер арасында кеңінен танымал. Еуропа бағытындағы пойыздардың негізгі бөлігі Қазақстан-Қытай шекарасында орналасқан Достық-Алашанькоу халықаралық өткелі арқылы өтеді», - деп хабарлады сарапшы.
Е.Мәдиев бүгінде екіжақты кооперацияны одан әрі тереңдету үшін үлкен әлеует сақталып отырғанын айтты. Қазақстан Президенті Қаржы, цифрландыру және «жасыл» технологиялар салаларын қоса алғанда, «Белдеу және жол» бастамасы аясында ықтимал жаңа бағыттар бойынша ынтымақтастықты арттырудың маңыздылығын атап өтті.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Сыртқы_Саясат #Халықаралық_Қатынастар #Қазақстан #Қытай
https://iwep.kz/#/posts/60b9d3445fb3932faa0f561c/#header
Сарапшының айтуынша, биыл Қазақстан өз тәуелсіздігінің 30 жылдығын атап өтетіні келіссөздерге ерекше символдық мән берді. Сонымен қатар, келесі жылы екі ел дипломатиялық қатынастардың орнағанына 30 жыл толады. Өңірлік, сондай-ақ жаһандық мәнмәтіндегі қазіргі геосаяси жағдай көршілес екі ел басшыларының келіссөздеріне де өзектілік берді.
Е.Мәдиевтің пікірінше, жоғарыда аталған келіссөздер Қазақстан мен ҚХР екіжақты қарым-қатынастың тұрақты және болжамды дамуының негізгі шарты болып табылатын стратегиялық деңгейде тығыз диалог дәстүрін жалғастыруды айғақтайды.
Сарапшы соңғы жылдар ішінде COVID-19 коронавирус індетінің аясында жаңа серпін алған барлық басым бағыттар бойынша екі ел ынтымақтастығының оң серпіні сақталып отырғанын ескерді.
«Індет салдарынан әлемдік нарықтардағы күрделі ахуалдың аясында 15 пайызға өсудің оң серпіні тіркелген Қытай қазақстандық экспорттың бірден-бір ірі бағытына айналды. Бүгінде Қытай жаһандық экономиканы қалпына келтірудің басты локомотивтерінің бірі, сондай-ақ қазақстандық өндірушілер үшін, әсіресе, агроөнеркәсіптік кешен секторындағы перспективалы нарықтардың бірі болып табылады», - деп толықтырды Е.Мәдиев.
Оның пайымдауынша, Қытай үшін Қазақстанның Еуропа нарықтарына тұрақты құрлықтық жол ашатын басты көлік-логистикалық хабтардың бірі ретіндегі маңызы жоғары. Өткен жылы Қытай-Еуропа бағыты бойынша рекордтық 12400 жүк пойызы жөнелтілді, өсім 56 пайызды құрады.
«Халықаралық теңіз жолдарының толып кетуі мен тұрақсыздығы жағдайында құрлықішілік бағыттар қытайлық өндірушілер арасында кеңінен танымал. Еуропа бағытындағы пойыздардың негізгі бөлігі Қазақстан-Қытай шекарасында орналасқан Достық-Алашанькоу халықаралық өткелі арқылы өтеді», - деп хабарлады сарапшы.
Е.Мәдиев бүгінде екіжақты кооперацияны одан әрі тереңдету үшін үлкен әлеует сақталып отырғанын айтты. Қазақстан Президенті Қаржы, цифрландыру және «жасыл» технологиялар салаларын қоса алғанда, «Белдеу және жол» бастамасы аясында ықтимал жаңа бағыттар бойынша ынтымақтастықты арттырудың маңыздылығын атап өтті.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Сыртқы_Саясат #Халықаралық_Қатынастар #Қазақстан #Қытай
https://iwep.kz/#/posts/60b9d3445fb3932faa0f561c/#header
Как отмечает эксперт ИМЭП Ерлан Мадиев, состоявшийся 2 июня телефонный разговор Председателя КНР Си Цзиньпина и Президента Казахстана Касым-Жомарта Токаева в очередной раз подтвердил курс на всестороннее углубление кооперации, которая базируется на взаимном уважении и учете обоюдных интересов. В ходе разговора лидеры двух стран обсудили текущее состояние двусторонних отношений, а также перспективы взаимодействия Казахстана и Китая в рамках международных структур, таких как ООН, ШОС и СВМДА.
По словам эксперта, особое символическое значение переговорам придал тот факт, что в текущем году Казахстан отмечает 30-летний юбилей своей независимости. Кроме этого, в следующем году две страны отметят 30-летие установления дипломатических отношений. Текущая геополитическая ситуация как в региональном, так и в глобальном контексте также придала актуальность переговорам лидеров двух соседних стран.
По мнению Е. Мадиева, вышеуказанные переговоры свидетельствуют о продолжении традиции тесного диалога на стратегическом уровне, который является ключевым условием стабильного и предсказуемого развития двусторонних отношений Казахстана и КНР.
Эксперт подчеркнул, что на протяжении последних лет сохраняется положительная динамика сотрудничества двух стран по всем приоритетным направлениям, которая получила новый импульс на фоне пандемии коронавируса нового типа COVID-19.
«На фоне сложной ситуации на мировых рынках в результате пандемии Китай стал единственным крупным направлением казахстанского экспорта, где зафиксирована положительная динамика роста на 15 процентов. Сегодня Китай является одним из главных локомотивов восстановления глобальной экономики, а также одним из перспективных рынков для казахстанских производителей, в частности, в секторе агропромышленного комплекса», - добавил Е. Мадиев.
Он считает, что для Китая высока значимость Казахстана как одного из главных транспортно-логистических хабов, который дает стабильный сухопутный выход на европейские рынки. В прошлом году по маршруту Китай-Европа были отправлены рекордные 12400 грузовых поездов, при этом прирост составил 56 процентов.
«На фоне перегруженности и нестабильности международных морских путей, сухопутные внутриконтинентальные маршруты пользуются растущей популярностью у китайских производителей. Основная масса поездов в направлении Европы проходит через международный переход Достык-Алашанькоу, расположенный на казахстанско-китайской границе», - сообщил эксперт.
Е. Мадиев заключил, что сегодня сохраняется большой потенциал для дальнейшего углубления двусторонней кооперации. Президент Казахстана отметил важность наращивания сотрудничества по потенциально новым направлениям в рамках инициативы «Пояс и путь», включая сферы финансов, цифровизации и «зеленых» технологий.
#ИМЭП #ИМЭП_Внешняя_Политика #Международные_Отношения #Казахстан #Китай
https://iwep.kz/#/posts/60b9d3445fb3932faa0f561c/#header
По словам эксперта, особое символическое значение переговорам придал тот факт, что в текущем году Казахстан отмечает 30-летний юбилей своей независимости. Кроме этого, в следующем году две страны отметят 30-летие установления дипломатических отношений. Текущая геополитическая ситуация как в региональном, так и в глобальном контексте также придала актуальность переговорам лидеров двух соседних стран.
По мнению Е. Мадиева, вышеуказанные переговоры свидетельствуют о продолжении традиции тесного диалога на стратегическом уровне, который является ключевым условием стабильного и предсказуемого развития двусторонних отношений Казахстана и КНР.
Эксперт подчеркнул, что на протяжении последних лет сохраняется положительная динамика сотрудничества двух стран по всем приоритетным направлениям, которая получила новый импульс на фоне пандемии коронавируса нового типа COVID-19.
«На фоне сложной ситуации на мировых рынках в результате пандемии Китай стал единственным крупным направлением казахстанского экспорта, где зафиксирована положительная динамика роста на 15 процентов. Сегодня Китай является одним из главных локомотивов восстановления глобальной экономики, а также одним из перспективных рынков для казахстанских производителей, в частности, в секторе агропромышленного комплекса», - добавил Е. Мадиев.
Он считает, что для Китая высока значимость Казахстана как одного из главных транспортно-логистических хабов, который дает стабильный сухопутный выход на европейские рынки. В прошлом году по маршруту Китай-Европа были отправлены рекордные 12400 грузовых поездов, при этом прирост составил 56 процентов.
«На фоне перегруженности и нестабильности международных морских путей, сухопутные внутриконтинентальные маршруты пользуются растущей популярностью у китайских производителей. Основная масса поездов в направлении Европы проходит через международный переход Достык-Алашанькоу, расположенный на казахстанско-китайской границе», - сообщил эксперт.
Е. Мадиев заключил, что сегодня сохраняется большой потенциал для дальнейшего углубления двусторонней кооперации. Президент Казахстана отметил важность наращивания сотрудничества по потенциально новым направлениям в рамках инициативы «Пояс и путь», включая сферы финансов, цифровизации и «зеленых» технологий.
#ИМЭП #ИМЭП_Внешняя_Политика #Международные_Отношения #Казахстан #Китай
https://iwep.kz/#/posts/60b9d3445fb3932faa0f561c/#header
Әлемдік экономика және саясат институтының (ӘЭСИ) сарапшысы Ерлан Мәдиев COVID-19 пайда болуының жаңа нұсқасына қатысты өз пікірін білдірді.
«Егер бұрын көпшілік вирустың табиғи шығу тегі туралы нұсқаға сүйенсе, бүгінде вирус Вухань қаласындағы зертханадан шыққан деп айтатындардың дауыстары қатты естіледі. Жағдай геосаяси мәнмәтінмен, атап айтқанда АҚШ пен Қытайдың өсіп келе жатқан қақтығысымен күрделене түсуде», - деп ол назар аударды.
Сарапшы мамыр айының соңында американдық БАҚ-та АҚШ-тың арнайы қызметтерінің мәліметтері бойынша Қытай жаңа вирустың таралуын ресми түрде жариялағанға дейін Вухань қаласындағы вирустық зертхананың бірқатар қызметкерлері 2019 жылдың қараша айында ауруханаға жатқызылды.
Сонымен қатар, АҚШ президенті Джо Байден американдық арнайы қызметтерге вирустың зертханалық шығу теориясын тексеруді тапсырды. Ол барлау қоғамдастығының пікірі екіге бөлінгенін және бұл мәселені тергеуге күш-жігерді «екі есе көбейту» керек екенін ескерді.
«Бұл-бүкіл әлемдік қоғамдастық үшін және ең алдымен Қытай үшін салмақты месседж. Егер бұрынғы Трамп әкімшілігінің пандемия Ухань зертханасынан ағып кетуден басталды деген пікірін көптеген мекеме және жетекші БАҚ Дональд Трампқа деген теріс көзқарасқа байланысты қабылдамаса, қазіргі демократ-президент Джо Байденнің ұстанымы және оның бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы бұл мәселенің АҚШ-тағы негізгі күн тәртібінің бір бөлігі болып табылатынын көрсетуі мүмкін», - деді Ерлан Мәдиев.
Сонымен бірге, сарапшы Қытай билігі бұл мәселені «саясаттандыруға» қарсы екенін білдіріп, вирустың табиғи шығу тегі туралы нұсқа, олардың көзқарасы бойынша, ғылыми дәлелденген және халықаралық күш-жігерді індеттің салдарын жеңуге бағыттау керек деп сендірді.
«ДДСҰ-ның ҚХР-дағы миссиясының соңғы тергеуі 2021 жылдың басында жауаптан гөрі көп сұрақтар тудырды. ДДСҰ инспекторларының тобы вирустың зертханалық шығу тегі туралы нұсқа «екіталай» деген қорытындыға келгеніне қарамастан, көптеген адамдар тергеу нәтижелеріне өте күмәнмен қарады», - деп түсіндірді Мадиев.
Ол ғалымдар тобының беделді Science ғылыми журналында жарияланған мәлімдемесін мысалға келтірді. Онда ғалымдар шығу тегінің екі теориясына өте «теңгерімсіз» назар аударылғанын, атап айтқанда, есептің 313 бетінің тек 4-і зертханалық шығу тегіне арналғанына ерекше мән берді.
«Осыған байланысты батыс елдерінің көпшілігі вирустың пайда болуы туралы егжей-тегжейлі және объективті тергеу жүргізуге шақыра отырып, ДДСҰ-ға да, Пекинге де қысым жасай бастады. Сонымен, мамыр айының соңында зертханалық шығу тегі туралы нұсқаны «екіталай» деп санайтын британдық барлау агенттіктері өз бағаларын қайта қарап, қайта, мұқият тергеу қажет екенін мәлімдеді. Сонымен қатар, қазіргі уақытта екі нұсқада да көптеген ақ дақтар бар екенін объективті түрде атап өткен жөн», - деді ол.
Сарапшының пікірінше, вирустың табиғи шығу тегі туралы нұсқада вирустың адамға жарадан тікелей немесе аралық байланыс арқылы берілгені туралы нақты жауап жоқ.
«Екінші жағынан, вирустың зертханалық шығу тегі туралы теорияны растау немесе жоққа шығару Қытай зертханасына тікелей және жедел қол жетімділік болмаған жағдайда да өте қиын. Нәтижесінде даулар мен алыпсатарлықтар үшін үлкен өріс пайда болады. Жағдайдың қауіптілігі соңғы жылдары қырғи қабақ соғыстың сипатына ие болған АҚШ пен Қытай арасындағы қатынастардың күрт шиеленісуі аясында ғылыми дау-дамайлар орын алады.
Нәтижесінде Бейжің мен Вашингтонның геосаяси қайшылықтары өлімге әкелетін вирустың себептерін объективті анықтауға басты кедергі болып отыр. Мұндай объективті анықтамасыз әлемдік қоғамдастыққа болашақта жаңа вирустық қауіптердің пайда болуына тиімді жауап беру өте қиын болатыны анық», - деп түйіндеді Мәдиев.
#ӘЭСИ #Халықаралық_Қатынастар #COVID #Коронавирус #Қытай #АҚШ
«Егер бұрын көпшілік вирустың табиғи шығу тегі туралы нұсқаға сүйенсе, бүгінде вирус Вухань қаласындағы зертханадан шыққан деп айтатындардың дауыстары қатты естіледі. Жағдай геосаяси мәнмәтінмен, атап айтқанда АҚШ пен Қытайдың өсіп келе жатқан қақтығысымен күрделене түсуде», - деп ол назар аударды.
Сарапшы мамыр айының соңында американдық БАҚ-та АҚШ-тың арнайы қызметтерінің мәліметтері бойынша Қытай жаңа вирустың таралуын ресми түрде жариялағанға дейін Вухань қаласындағы вирустық зертхананың бірқатар қызметкерлері 2019 жылдың қараша айында ауруханаға жатқызылды.
Сонымен қатар, АҚШ президенті Джо Байден американдық арнайы қызметтерге вирустың зертханалық шығу теориясын тексеруді тапсырды. Ол барлау қоғамдастығының пікірі екіге бөлінгенін және бұл мәселені тергеуге күш-жігерді «екі есе көбейту» керек екенін ескерді.
«Бұл-бүкіл әлемдік қоғамдастық үшін және ең алдымен Қытай үшін салмақты месседж. Егер бұрынғы Трамп әкімшілігінің пандемия Ухань зертханасынан ағып кетуден басталды деген пікірін көптеген мекеме және жетекші БАҚ Дональд Трампқа деген теріс көзқарасқа байланысты қабылдамаса, қазіргі демократ-президент Джо Байденнің ұстанымы және оның бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы бұл мәселенің АҚШ-тағы негізгі күн тәртібінің бір бөлігі болып табылатынын көрсетуі мүмкін», - деді Ерлан Мәдиев.
Сонымен бірге, сарапшы Қытай билігі бұл мәселені «саясаттандыруға» қарсы екенін білдіріп, вирустың табиғи шығу тегі туралы нұсқа, олардың көзқарасы бойынша, ғылыми дәлелденген және халықаралық күш-жігерді індеттің салдарын жеңуге бағыттау керек деп сендірді.
«ДДСҰ-ның ҚХР-дағы миссиясының соңғы тергеуі 2021 жылдың басында жауаптан гөрі көп сұрақтар тудырды. ДДСҰ инспекторларының тобы вирустың зертханалық шығу тегі туралы нұсқа «екіталай» деген қорытындыға келгеніне қарамастан, көптеген адамдар тергеу нәтижелеріне өте күмәнмен қарады», - деп түсіндірді Мадиев.
Ол ғалымдар тобының беделді Science ғылыми журналында жарияланған мәлімдемесін мысалға келтірді. Онда ғалымдар шығу тегінің екі теориясына өте «теңгерімсіз» назар аударылғанын, атап айтқанда, есептің 313 бетінің тек 4-і зертханалық шығу тегіне арналғанына ерекше мән берді.
«Осыған байланысты батыс елдерінің көпшілігі вирустың пайда болуы туралы егжей-тегжейлі және объективті тергеу жүргізуге шақыра отырып, ДДСҰ-ға да, Пекинге де қысым жасай бастады. Сонымен, мамыр айының соңында зертханалық шығу тегі туралы нұсқаны «екіталай» деп санайтын британдық барлау агенттіктері өз бағаларын қайта қарап, қайта, мұқият тергеу қажет екенін мәлімдеді. Сонымен қатар, қазіргі уақытта екі нұсқада да көптеген ақ дақтар бар екенін объективті түрде атап өткен жөн», - деді ол.
Сарапшының пікірінше, вирустың табиғи шығу тегі туралы нұсқада вирустың адамға жарадан тікелей немесе аралық байланыс арқылы берілгені туралы нақты жауап жоқ.
«Екінші жағынан, вирустың зертханалық шығу тегі туралы теорияны растау немесе жоққа шығару Қытай зертханасына тікелей және жедел қол жетімділік болмаған жағдайда да өте қиын. Нәтижесінде даулар мен алыпсатарлықтар үшін үлкен өріс пайда болады. Жағдайдың қауіптілігі соңғы жылдары қырғи қабақ соғыстың сипатына ие болған АҚШ пен Қытай арасындағы қатынастардың күрт шиеленісуі аясында ғылыми дау-дамайлар орын алады.
Нәтижесінде Бейжің мен Вашингтонның геосаяси қайшылықтары өлімге әкелетін вирустың себептерін объективті анықтауға басты кедергі болып отыр. Мұндай объективті анықтамасыз әлемдік қоғамдастыққа болашақта жаңа вирустық қауіптердің пайда болуына тиімді жауап беру өте қиын болатыны анық», - деп түйіндеді Мәдиев.
#ӘЭСИ #Халықаралық_Қатынастар #COVID #Коронавирус #Қытай #АҚШ
Эксперт Института мировой экономики и политики (ИМЭП) Ерлан Мадиев высказал свое мнение относительно новой версии происхождения COVID-19.
«Если ранее большинство склонялось к версии о природном происхождении вируса, то сегодня все громче слышны голоса тех, кто говорит о том, что вирус вышел из лаборатории, находившейся в городе Ухань. Ситуация осложняется геополитическим контекстом, а именно нарастающим конфликтом США и Китая», - отметил он.
Эксперт добавил, что в конце мае в американских СМИ появилась информация о том, что, по данным спецслужб США, ряд сотрудников вирусной лаборатории в городе Ухань были госпитализированы с характерными признаками еще в ноябре 2019 года, то есть задолго до того, когда Китай официально объявил о распространении нового вируса.
Кроме того, президент США Джо Байден поручил американским службам проверить теорию лабораторного происхождения вируса. Он признал, что мнение разведывательного сообщества разделилось и необходимо «удвоить» усилия по расследованию этого вопроса.
«Это - серьезный месседж для всего мирового сообщества и прежде всего для Китая. Если ранее утверждения прежней администрации Трампа о том, что пандемия началась с утечки из уханьской лаборатории, не воспринимались большинством истеблишмента и ведущими СМИ из-за негативного отношения к Дональду Трампу, то позиция действующего президента-демократа Джо Байдена и ее освещение в СМИ могут свидетельствовать о том, что данный вопрос становится частью мейнстримной повестки в США», - считает Ерлан Мадиев.
При этом эксперт отметил, что китайские власти выступили против «политизации» данного вопроса, настаивая на том, что версия о природном происхождении вируса, с их точки зрения, научно доказана, и необходимо сфокусировать международные усилия на преодолении последствий пандемии.
«Последнее расследование миссии ВОЗ в КНР в начале 2021 года оставило больше вопросов, чем ответов. Несмотря на то, что группа инспекторов ВОЗ пришла к выводу о том, что версия о лабораторном происхождении вируса является «крайне маловероятной», многие весьма скептически отнеслись к результатам расследования», - прокомментировал Мадиев.
В пример он привел опубликованное заявление группы ученых в авторитетном научном журнале Science. В нем ученые подчеркнули, что двум теориям происхождения было отдано крайне «несбалансированное» внимание, в частности версии о лабораторном происхождении было посвящено лишь 4 из 313 страниц отчета.
«На этом фоне все больше западных стран начали наращивать давление как на ВОЗ, так и на Пекин с призывом провести детальное и объективное расследование касательно вопроса о происхождении вируса. Так, в конце мая британские спецслужбы, которые ранее расценивали версию о лабораторном происхождении как «маловероятную», пересмотрели свои оценки и заявили о необходимости повторного, тщательного расследования. При этом необходимо объективно отметить, что на данный момент в обеих версиях присутствует множество белых пятен», - заметил он.
По мнению эксперта, в версии о природном происхождении вируса по сей день нет утвердительного ответа о том, передался ли вирус человеку от летучей мыши напрямую или через промежуточное звено.
«С другой стороны, подтвердить или опровергнуть наверняка теорию о лабораторном происхождении вируса также крайне сложно в условиях отсутствия прямого и оперативного доступа к китайской лаборатории. В результате создается огромное поле для споров и спекуляций. Опасность ситуации заключается в том, что научные споры происходят на фоне серьезного обострения отношений между США и Китаем, которое за последние годы приобрело характер холодной войны.
В результате геополитические противоречия Пекина с Вашингтоном становятся главным препятствием для объективного выяснения причин появления смертельного вируса. Очевидно, что без такого объективного выяснения мировому сообществу будет крайне сложно выработать эффективный ответ на неизбежное появление новых вирусных угроз в будущем», - заключил Мадиев.
#ИМЭП #Международные_Отношения #COVID #Коронавирус #Китай #США
«Если ранее большинство склонялось к версии о природном происхождении вируса, то сегодня все громче слышны голоса тех, кто говорит о том, что вирус вышел из лаборатории, находившейся в городе Ухань. Ситуация осложняется геополитическим контекстом, а именно нарастающим конфликтом США и Китая», - отметил он.
Эксперт добавил, что в конце мае в американских СМИ появилась информация о том, что, по данным спецслужб США, ряд сотрудников вирусной лаборатории в городе Ухань были госпитализированы с характерными признаками еще в ноябре 2019 года, то есть задолго до того, когда Китай официально объявил о распространении нового вируса.
Кроме того, президент США Джо Байден поручил американским службам проверить теорию лабораторного происхождения вируса. Он признал, что мнение разведывательного сообщества разделилось и необходимо «удвоить» усилия по расследованию этого вопроса.
«Это - серьезный месседж для всего мирового сообщества и прежде всего для Китая. Если ранее утверждения прежней администрации Трампа о том, что пандемия началась с утечки из уханьской лаборатории, не воспринимались большинством истеблишмента и ведущими СМИ из-за негативного отношения к Дональду Трампу, то позиция действующего президента-демократа Джо Байдена и ее освещение в СМИ могут свидетельствовать о том, что данный вопрос становится частью мейнстримной повестки в США», - считает Ерлан Мадиев.
При этом эксперт отметил, что китайские власти выступили против «политизации» данного вопроса, настаивая на том, что версия о природном происхождении вируса, с их точки зрения, научно доказана, и необходимо сфокусировать международные усилия на преодолении последствий пандемии.
«Последнее расследование миссии ВОЗ в КНР в начале 2021 года оставило больше вопросов, чем ответов. Несмотря на то, что группа инспекторов ВОЗ пришла к выводу о том, что версия о лабораторном происхождении вируса является «крайне маловероятной», многие весьма скептически отнеслись к результатам расследования», - прокомментировал Мадиев.
В пример он привел опубликованное заявление группы ученых в авторитетном научном журнале Science. В нем ученые подчеркнули, что двум теориям происхождения было отдано крайне «несбалансированное» внимание, в частности версии о лабораторном происхождении было посвящено лишь 4 из 313 страниц отчета.
«На этом фоне все больше западных стран начали наращивать давление как на ВОЗ, так и на Пекин с призывом провести детальное и объективное расследование касательно вопроса о происхождении вируса. Так, в конце мая британские спецслужбы, которые ранее расценивали версию о лабораторном происхождении как «маловероятную», пересмотрели свои оценки и заявили о необходимости повторного, тщательного расследования. При этом необходимо объективно отметить, что на данный момент в обеих версиях присутствует множество белых пятен», - заметил он.
По мнению эксперта, в версии о природном происхождении вируса по сей день нет утвердительного ответа о том, передался ли вирус человеку от летучей мыши напрямую или через промежуточное звено.
«С другой стороны, подтвердить или опровергнуть наверняка теорию о лабораторном происхождении вируса также крайне сложно в условиях отсутствия прямого и оперативного доступа к китайской лаборатории. В результате создается огромное поле для споров и спекуляций. Опасность ситуации заключается в том, что научные споры происходят на фоне серьезного обострения отношений между США и Китаем, которое за последние годы приобрело характер холодной войны.
В результате геополитические противоречия Пекина с Вашингтоном становятся главным препятствием для объективного выяснения причин появления смертельного вируса. Очевидно, что без такого объективного выяснения мировому сообществу будет крайне сложно выработать эффективный ответ на неизбежное появление новых вирусных угроз в будущем», - заключил Мадиев.
#ИМЭП #Международные_Отношения #COVID #Коронавирус #Китай #США
3 маусымда Армения президенті Армен Саркисянның Қазақстанға жұмыс сапары өтті, оның барысында ол ҚР Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевпен, сондай-ақ ҚР Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевпен кездесті.
Келіссөздер барысында тараптар екіжақты қарым-қатынастардың ағымдағы жағдайын, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одақ пен ҰҚШҰ аясындағы Қазақстан мен Арменияның өзара іс-қимылының перспективаларын талқылады. Сондай-ақ, келіссөздер барысында өңірлік ахуалдың қазіргі жай-күйі туралы тақырып қозғалды.
ӘЭСИ сарапшысы Ерлан Мәдиев Арменияның 2018 жылы парламенттік басқару нысанына көшуіне қарамастан, осы елдің Президенті бірқатар маңызды өкілеттіктерге, әсіресе сыртқы саясат саласына ие екенін еске салады.
Мәселен, Арменияның қазіргі Конституциясының 55-бабына сәйкес, ел Президенті халықаралық қатынастарда Армения Республикасын білдіреді, сыртқы саясатқа жалпы басшылықты жүзеге асырады және т.б..
Осылайша, Е.Мәдиев Президент Саркисянның сапары екіжақты қарым-қатынастарды жоғары саяси деңгейде қолдау, сондай-ақ оңтүстік Кавказдағы ағымдағы ахуал тұрғысынан неғұрлым ауқымды, өңірлік күн тәртібінің перспективаларын талқылау тұрғысынан маңызды мәнге ие екенін ескереді.
Қазақстанның Мүдделері
«Біріншіден, қақтығысып жатқан елдер Армения да Әзірбайжан да өңірлік деңгейдегі Қазақстанның сыртқы саясатының дәстүрлі достық және маңызды бағыттары болып табылады. Екіншіден, біздің еліміз Оңтүстік Кавказдағы жағдайды тез арада тұрақтандыруға мүдделі, соның нәтижесінде өңір Түркия, Еуропа және Азия елдері арасындағы тікелей байланысты қамтамасыз ететін негізгі транзиттік хабтардың біріне айналады», - деп атап өтті ӘЭСИ сарапшысы.
Елбасы биыл Түркі кеңесінің соңғы саммитінде атап өткендей, Баку мен Ереван арасында Мәскеудің делдалдығы арқылы қол жеткізілген бейбіт келісім «Еуропа мен Азия арасындағы ең қауіпсіз және ең қысқа сауда бағытына айналатын» қуатты халықаралық транзиттік-көлік дәлізін қалыптастыру үшін жағдай жасайды.
Қазақстан Оңтүстік Кавказ елдерінің Қытай мен Шығыс Азия нарығына құрлықтық тікелей кіруін қамтамасыз ете отырып, осы бағыттағы негізгі буын болып табылады.
Ерлан Мәдиев аталған факторларды ескере отырып, біздің еліміз Таулы Қарабақ төңірегіндегі жағдайды реттеуде дәстүрлі түрде ең белсенді және сындарлы рөл атқарғанын атап өтті. Мысалы, 1991 жылы Нұрсұлтан Назарбаев Ресейдің Тұңғыш Президенті Борис Ельцинмен бірге делдалдық миссияны басқарды, соның арқасында «Железноводск коммюникесіне» қол қойылды.
Бүгінде Қазақстан Оңтүстік Кавказда Ереван мен Баку арасында ғана емес, сонымен қатар Ресей, Түркия және Иран сияқты негізгі өңірлік ойыншылардың арасында маңызды байланыстырушы буын ретінде оң тұрақтандырушы рөл атқара алады.
Бұл ретте әділ және бейтарап делдал ретінде бүкіл посткеңестік кеңістікте елеулі саяси беделі мен құрметіне ие болған Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев бұл үдерісте ерекше рөл атқара алар еді.
«Қазақстан Армения мен Әзірбайжан арасындағы ұзақ мерзімді Тарихи қақтығыстың салдарын тез арада реттеуге және Оңтүстік Кавказ аймағын бейбітшілік, даму, өзара тиімді және прагматикалық ынтымақтастық кеңістігіне айналдыруға мүдделі», - деп түйіндеді Е.Мәдиев.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Сыртқы_Саясат #Халықаралық_Қатынастар #Армения #Әзірбайжан
https://iwep.kz/#/posts/60bbabcb5fb3932faa0f561f/#header
Келіссөздер барысында тараптар екіжақты қарым-қатынастардың ағымдағы жағдайын, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одақ пен ҰҚШҰ аясындағы Қазақстан мен Арменияның өзара іс-қимылының перспективаларын талқылады. Сондай-ақ, келіссөздер барысында өңірлік ахуалдың қазіргі жай-күйі туралы тақырып қозғалды.
ӘЭСИ сарапшысы Ерлан Мәдиев Арменияның 2018 жылы парламенттік басқару нысанына көшуіне қарамастан, осы елдің Президенті бірқатар маңызды өкілеттіктерге, әсіресе сыртқы саясат саласына ие екенін еске салады.
Мәселен, Арменияның қазіргі Конституциясының 55-бабына сәйкес, ел Президенті халықаралық қатынастарда Армения Республикасын білдіреді, сыртқы саясатқа жалпы басшылықты жүзеге асырады және т.б..
Осылайша, Е.Мәдиев Президент Саркисянның сапары екіжақты қарым-қатынастарды жоғары саяси деңгейде қолдау, сондай-ақ оңтүстік Кавказдағы ағымдағы ахуал тұрғысынан неғұрлым ауқымды, өңірлік күн тәртібінің перспективаларын талқылау тұрғысынан маңызды мәнге ие екенін ескереді.
Қазақстанның Мүдделері
«Біріншіден, қақтығысып жатқан елдер Армения да Әзірбайжан да өңірлік деңгейдегі Қазақстанның сыртқы саясатының дәстүрлі достық және маңызды бағыттары болып табылады. Екіншіден, біздің еліміз Оңтүстік Кавказдағы жағдайды тез арада тұрақтандыруға мүдделі, соның нәтижесінде өңір Түркия, Еуропа және Азия елдері арасындағы тікелей байланысты қамтамасыз ететін негізгі транзиттік хабтардың біріне айналады», - деп атап өтті ӘЭСИ сарапшысы.
Елбасы биыл Түркі кеңесінің соңғы саммитінде атап өткендей, Баку мен Ереван арасында Мәскеудің делдалдығы арқылы қол жеткізілген бейбіт келісім «Еуропа мен Азия арасындағы ең қауіпсіз және ең қысқа сауда бағытына айналатын» қуатты халықаралық транзиттік-көлік дәлізін қалыптастыру үшін жағдай жасайды.
Қазақстан Оңтүстік Кавказ елдерінің Қытай мен Шығыс Азия нарығына құрлықтық тікелей кіруін қамтамасыз ете отырып, осы бағыттағы негізгі буын болып табылады.
Ерлан Мәдиев аталған факторларды ескере отырып, біздің еліміз Таулы Қарабақ төңірегіндегі жағдайды реттеуде дәстүрлі түрде ең белсенді және сындарлы рөл атқарғанын атап өтті. Мысалы, 1991 жылы Нұрсұлтан Назарбаев Ресейдің Тұңғыш Президенті Борис Ельцинмен бірге делдалдық миссияны басқарды, соның арқасында «Железноводск коммюникесіне» қол қойылды.
Бүгінде Қазақстан Оңтүстік Кавказда Ереван мен Баку арасында ғана емес, сонымен қатар Ресей, Түркия және Иран сияқты негізгі өңірлік ойыншылардың арасында маңызды байланыстырушы буын ретінде оң тұрақтандырушы рөл атқара алады.
Бұл ретте әділ және бейтарап делдал ретінде бүкіл посткеңестік кеңістікте елеулі саяси беделі мен құрметіне ие болған Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев бұл үдерісте ерекше рөл атқара алар еді.
«Қазақстан Армения мен Әзірбайжан арасындағы ұзақ мерзімді Тарихи қақтығыстың салдарын тез арада реттеуге және Оңтүстік Кавказ аймағын бейбітшілік, даму, өзара тиімді және прагматикалық ынтымақтастық кеңістігіне айналдыруға мүдделі», - деп түйіндеді Е.Мәдиев.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Сыртқы_Саясат #Халықаралық_Қатынастар #Армения #Әзірбайжан
https://iwep.kz/#/posts/60bbabcb5fb3932faa0f561f/#header
3 июня состоялся рабочий визит президента Армении Армена Саркисяна в Казахстан, в ходе которого он встретился с главой государства РК Касым-Жомартом Токаевым, а также с Первым Президентом РК Нурсултаном Назарбаевым.
В ходе переговоров стороны обсудили текущее состояние двусторонних отношений, а также перспективы взаимодействия Казахстана и Армении в рамках Евразийского экономического союза и ОДКБ. Также в ходе переговоров была затронута тема текущего состояния региональной ситуации.
Эксперт ИМЭП Ерлан Мадиев напоминает, что несмотря на переход Армении к парламентской форме правления в 2018 году, президент этой страны наделен рядом важных полномочий, в особенности в области внешней политики.
Так, согласно 55 статье действующей конституции Армении, президент страны представляет Республику Армения в международных отношениях, осуществляет общее руководство внешней политикой и т.д.
Таким образом, подчеркивает Е. Мадиев, визит президента Саркисяна имеет важное значение с точки зрения поддержания двусторонних отношений на высшем политическом уровне, а также обсуждения перспектив более обширной, региональной повестки в контексте текущей ситуации на Южном Кавказе.
Интересы Казахстана
«Во-первых, обе конфликтующие страны и Армения и Азербайджан являются традиционно дружественными и важными направлениями внешней политики Казахстана на региональном уровне. Во-вторых, наша страна заинтересована в скорейшей стабилизации ситуации на Южном Кавказе, в результате которой регион превратится в один из главных транзитных хабов, обеспечивающих прямую коммуникацию между Турцией, Европой и странами Азии», - обращает внимание эксперт ИМЭП.
Как отметил Елбасы на последнем саммите Тюркского совета в этом году, достигнутое между Баку и Ереваном при посредничестве Москвы мирное соглашение создает условия для формирования мощного международного транзитно-транспортного коридора, который «становится самым безопасным и кратчайшим торговым маршрутом между Европой и Азией».
Казахстан является ключевым звеном на этом маршруте, обеспечивая прямой сухопутный доступ стран Южного Кавказа на рынок Китая и Восточной Азии.
Ерлан Мадиев отмечает, что с учетом указанных факторов наша страна традиционно играла самую активную и конструктивную роль в урегулировании ситуации вокруг Нагорного Карабаха. К примеру, еще в 1991 году Нурсултан Назарбаев вместе с первым президентом России Борисом Ельциным возглавил посредническую миссию, благодаря которой было подписано «Железноводское коммюнике».
Сегодня Казахстан может вновь сыграть позитивную стабилизирующую роль на Южном Кавказе в качестве важного связующего звена не только между Ереваном и Баку, но и ключевыми региональными игроками, такими как Россия, Турция и Иран.
При этом особую роль в этом процессе мог бы сыграть Первый Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев, который пользуется значительным политическим авторитетом и уважением на всем постсоветском пространстве как справедливый и непредвзятый посредник.
«Казахстан, безусловно, заинтересован в скорейшем урегулировании последствий длительного исторического конфликта между Армений и Азербайджаном и превращении региона Южного Кавказа в пространство мира, развития, взаимовыгодного и прагматичного сотрудничества», - резюмирует Е. Мадиев.
#ИМЭП #ИМЭП_Внешняя_Политика #Международные_Отношения #Армения #Азербайджан
https://iwep.kz/#/posts/60bbabcb5fb3932faa0f561f/#header
В ходе переговоров стороны обсудили текущее состояние двусторонних отношений, а также перспективы взаимодействия Казахстана и Армении в рамках Евразийского экономического союза и ОДКБ. Также в ходе переговоров была затронута тема текущего состояния региональной ситуации.
Эксперт ИМЭП Ерлан Мадиев напоминает, что несмотря на переход Армении к парламентской форме правления в 2018 году, президент этой страны наделен рядом важных полномочий, в особенности в области внешней политики.
Так, согласно 55 статье действующей конституции Армении, президент страны представляет Республику Армения в международных отношениях, осуществляет общее руководство внешней политикой и т.д.
Таким образом, подчеркивает Е. Мадиев, визит президента Саркисяна имеет важное значение с точки зрения поддержания двусторонних отношений на высшем политическом уровне, а также обсуждения перспектив более обширной, региональной повестки в контексте текущей ситуации на Южном Кавказе.
Интересы Казахстана
«Во-первых, обе конфликтующие страны и Армения и Азербайджан являются традиционно дружественными и важными направлениями внешней политики Казахстана на региональном уровне. Во-вторых, наша страна заинтересована в скорейшей стабилизации ситуации на Южном Кавказе, в результате которой регион превратится в один из главных транзитных хабов, обеспечивающих прямую коммуникацию между Турцией, Европой и странами Азии», - обращает внимание эксперт ИМЭП.
Как отметил Елбасы на последнем саммите Тюркского совета в этом году, достигнутое между Баку и Ереваном при посредничестве Москвы мирное соглашение создает условия для формирования мощного международного транзитно-транспортного коридора, который «становится самым безопасным и кратчайшим торговым маршрутом между Европой и Азией».
Казахстан является ключевым звеном на этом маршруте, обеспечивая прямой сухопутный доступ стран Южного Кавказа на рынок Китая и Восточной Азии.
Ерлан Мадиев отмечает, что с учетом указанных факторов наша страна традиционно играла самую активную и конструктивную роль в урегулировании ситуации вокруг Нагорного Карабаха. К примеру, еще в 1991 году Нурсултан Назарбаев вместе с первым президентом России Борисом Ельциным возглавил посредническую миссию, благодаря которой было подписано «Железноводское коммюнике».
Сегодня Казахстан может вновь сыграть позитивную стабилизирующую роль на Южном Кавказе в качестве важного связующего звена не только между Ереваном и Баку, но и ключевыми региональными игроками, такими как Россия, Турция и Иран.
При этом особую роль в этом процессе мог бы сыграть Первый Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев, который пользуется значительным политическим авторитетом и уважением на всем постсоветском пространстве как справедливый и непредвзятый посредник.
«Казахстан, безусловно, заинтересован в скорейшем урегулировании последствий длительного исторического конфликта между Армений и Азербайджаном и превращении региона Южного Кавказа в пространство мира, развития, взаимовыгодного и прагматичного сотрудничества», - резюмирует Е. Мадиев.
#ИМЭП #ИМЭП_Внешняя_Политика #Международные_Отношения #Армения #Азербайджан
https://iwep.kz/#/posts/60bbabcb5fb3932faa0f561f/#header
Биыл Қазақстан Тәуелсіздігіне 30 жыл толады. Егемен мемлекет үшін тарих ауқымындағы бұл қысқа мерзім.
Сонымен қатар, Қазақстан осындай қысқа мерзім ішінде көп нәрсеге қол жеткізді. ӘЭСИ сарапшысы Әмина Жарылғапова 2020 жылы номиналды ЖІӨ көлемі бойынша Қазақстан әлемнің 200-ден астам елінің арасында 54-ші орынға ие болғанына назар аударды. Бұл біздің елімізді табысы орташадан жоғары мемлекеттер тобына анықтайды. Екінші жағынан, көптеген салаларда, жеке елдермен салыстыруға байланысты, жасалатын жұмыс әлі біршама.
Көптеген қазақстандықтар жиі салыстыратын біздің елден 20 жыл бұрын тәуелсіздікке ие болған Қазақстан мен БАӘ жетістіктерін салыстыру болып табылады.
Алайда, сарапшы атап өткендей, екі елдің экономикасында мұнай экспорты айтарлықтай үлеске ие болғанына қарамастан, тек бір параметр бойынша салыстыруды дұрыс деп санауға болмайды. Әр түрлі география, геосаяси жағдай, тарихи және әлеуметтік факторларды ескермеу мүмкін емес.
Дәл сол себепті 30 жыл бұрын тәуелсіздік таңындағы бастапқы шарттары бірдей болмаған, көп жағдайда ұқсас болған Қазақстанның жетістіктерін ТМД елдерімен салыстырған дұрыс болады.
Экономика
Бүгінде Қазақстан ТМД елдері арасында көлемі бойынша екінші экономика болып табылады. Үшінші орын Украина. Украинаның ЖІӨ абсолюттік мәнде 1992 жылы Қазақстанның ЖІӨ-нен 7 еседен астамға асқанына қарамастан, алшақтықты 2009 жылға қарай қысқартуға қол жеткізді, ал 2010 жылдан бастап біздің еліміз осы өлшем бойынша Украинаны басып озды.
Жан басына шаққандағы ЖІӨ көрсеткіштерін (СҚП бойынша ЖІӨ) салыстыра отырып, А.Жарылғапова Бұл параметр бойынша да Қазақстан Ресейден кейін ғана (2020 жылы 29 мың доллар), 27,5 мың АҚШ доллары көрсеткішімен екінші орында тұрғанын атап өтті. Жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша нашар көрсеткіштерді Қырғызстан 5,4 мың және Тәжікстан 3,5 мың доллардан көрсетеді.
Халықаралық резервтер көлеміне келетін болсақ, Дүниежүзілік Банктің деректері бойынша ТМД елдері арасында 2019 жылы жалпы резервтер көлемі 555 млрд.долларды құрайтын Ресей көш бастап тұр. Алайда, бұл жерде де Қазақстан құрметті екінші орында.
Барлық сын-қатерлер мен дағдарыстарға қарамастан, тәуелсіздік жылдары Қазақстан халықаралық резервтер көлемін 50 (!) рет өсірді: 1993 жылғы $2,1 млрд-тан 2020 жылы 106 млрд-қа дейін.
Тұтастай алғанда, сауатты жинақ саясатының арқасында Қазақстан бірден бірнеше дағдарыстың салдарын жұмсартуға көмектескен өзіндік бір «қаржылық көпшікті» құрды. Атап айтқанда, республиканың Ұлттық қорының резервтері маңызды рөл атқарды, олар 660 млн-нан (2001 жылы) 2020 жылы 58,7 млрд долларға дейін ұлғайды.
Сонымен қатар, жалпы мемлекеттік қарыз деңгейі бойынша Қазақстан ТМД елдерінің арасында да өте жақсы позицияға ие. ХВҚ деректері бойынша республиканың жалпы қарызы ЖІӨ-нің 27,4%-ын құрайды. Төменгі деңгей тек Ресейде (19,3%) және Әзірбайжанда (21,4%). Сонымен қатар Армения мен Қырғызстанда жалпы мемлекеттік қарыз ЖІӨ-нің тиісінше 62,8% және 74,3%-ын құрайды.
Сонымен, Қазақстан ТМД елдері арасында тартылған тікелей шетелдік инвестициялар көлемі бойынша сөзсіз көшбасшы болып табылады.
Тәуелсіздік жылдары еліміз 330 млрд доллардан астам шетелдік инвестиция тартты. Орталық Азия елдеріне салынған барлық инвестициялардың 70%-ы Қазақстанға тиесілі. Бұл ретте, мысалы, 2016 жылы Дүниежүзілік банктің деректеріне сәйкес көлемі $17,2 млрд болатын инвестициялардың рекордтық саны тартылды, бұл Украинада, Беларусьте, Өзбекстанда, Әзірбайжанда, Түркіменстанда, Грузияда, Арменияда, Молдовада, Қырғызстанда және Тәжікстанда тартылған ТШИ-дің жиынтық көрсеткішінен ($16,1 млрд) асып түсті.
Әмина Жарылғапова экономикадағы жекелеген құрылымдық мәселелерге қарамастан, Қазақстан жалпы әлемдік әл-ауқат рейтингтерінде бұрынғы КСРО елдерінің басым көпшілігімен салыстырғанда тұрақты түрде неғұрлым жоғары позицияға ие екенін атап көрсетеді.
Рейтингтер
Егер елдердің экономикалық жағдайын бағалау үшін ЖІӨ көрсеткіштері, тұтыну бағаларының өзгеру деңгейі, халықаралық резервтер және т.б. бірыңғай көрсеткіштер болса, онда әлеуметтік көрсеткіштерді бағалау үшін әртүрлі халықаралық рейтингтерге жүгінуге болады.
Жалғасы 🔽🔽🔽
Сонымен қатар, Қазақстан осындай қысқа мерзім ішінде көп нәрсеге қол жеткізді. ӘЭСИ сарапшысы Әмина Жарылғапова 2020 жылы номиналды ЖІӨ көлемі бойынша Қазақстан әлемнің 200-ден астам елінің арасында 54-ші орынға ие болғанына назар аударды. Бұл біздің елімізді табысы орташадан жоғары мемлекеттер тобына анықтайды. Екінші жағынан, көптеген салаларда, жеке елдермен салыстыруға байланысты, жасалатын жұмыс әлі біршама.
Көптеген қазақстандықтар жиі салыстыратын біздің елден 20 жыл бұрын тәуелсіздікке ие болған Қазақстан мен БАӘ жетістіктерін салыстыру болып табылады.
Алайда, сарапшы атап өткендей, екі елдің экономикасында мұнай экспорты айтарлықтай үлеске ие болғанына қарамастан, тек бір параметр бойынша салыстыруды дұрыс деп санауға болмайды. Әр түрлі география, геосаяси жағдай, тарихи және әлеуметтік факторларды ескермеу мүмкін емес.
Дәл сол себепті 30 жыл бұрын тәуелсіздік таңындағы бастапқы шарттары бірдей болмаған, көп жағдайда ұқсас болған Қазақстанның жетістіктерін ТМД елдерімен салыстырған дұрыс болады.
Экономика
Бүгінде Қазақстан ТМД елдері арасында көлемі бойынша екінші экономика болып табылады. Үшінші орын Украина. Украинаның ЖІӨ абсолюттік мәнде 1992 жылы Қазақстанның ЖІӨ-нен 7 еседен астамға асқанына қарамастан, алшақтықты 2009 жылға қарай қысқартуға қол жеткізді, ал 2010 жылдан бастап біздің еліміз осы өлшем бойынша Украинаны басып озды.
Жан басына шаққандағы ЖІӨ көрсеткіштерін (СҚП бойынша ЖІӨ) салыстыра отырып, А.Жарылғапова Бұл параметр бойынша да Қазақстан Ресейден кейін ғана (2020 жылы 29 мың доллар), 27,5 мың АҚШ доллары көрсеткішімен екінші орында тұрғанын атап өтті. Жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша нашар көрсеткіштерді Қырғызстан 5,4 мың және Тәжікстан 3,5 мың доллардан көрсетеді.
Халықаралық резервтер көлеміне келетін болсақ, Дүниежүзілік Банктің деректері бойынша ТМД елдері арасында 2019 жылы жалпы резервтер көлемі 555 млрд.долларды құрайтын Ресей көш бастап тұр. Алайда, бұл жерде де Қазақстан құрметті екінші орында.
Барлық сын-қатерлер мен дағдарыстарға қарамастан, тәуелсіздік жылдары Қазақстан халықаралық резервтер көлемін 50 (!) рет өсірді: 1993 жылғы $2,1 млрд-тан 2020 жылы 106 млрд-қа дейін.
Тұтастай алғанда, сауатты жинақ саясатының арқасында Қазақстан бірден бірнеше дағдарыстың салдарын жұмсартуға көмектескен өзіндік бір «қаржылық көпшікті» құрды. Атап айтқанда, республиканың Ұлттық қорының резервтері маңызды рөл атқарды, олар 660 млн-нан (2001 жылы) 2020 жылы 58,7 млрд долларға дейін ұлғайды.
Сонымен қатар, жалпы мемлекеттік қарыз деңгейі бойынша Қазақстан ТМД елдерінің арасында да өте жақсы позицияға ие. ХВҚ деректері бойынша республиканың жалпы қарызы ЖІӨ-нің 27,4%-ын құрайды. Төменгі деңгей тек Ресейде (19,3%) және Әзірбайжанда (21,4%). Сонымен қатар Армения мен Қырғызстанда жалпы мемлекеттік қарыз ЖІӨ-нің тиісінше 62,8% және 74,3%-ын құрайды.
Сонымен, Қазақстан ТМД елдері арасында тартылған тікелей шетелдік инвестициялар көлемі бойынша сөзсіз көшбасшы болып табылады.
Тәуелсіздік жылдары еліміз 330 млрд доллардан астам шетелдік инвестиция тартты. Орталық Азия елдеріне салынған барлық инвестициялардың 70%-ы Қазақстанға тиесілі. Бұл ретте, мысалы, 2016 жылы Дүниежүзілік банктің деректеріне сәйкес көлемі $17,2 млрд болатын инвестициялардың рекордтық саны тартылды, бұл Украинада, Беларусьте, Өзбекстанда, Әзірбайжанда, Түркіменстанда, Грузияда, Арменияда, Молдовада, Қырғызстанда және Тәжікстанда тартылған ТШИ-дің жиынтық көрсеткішінен ($16,1 млрд) асып түсті.
Әмина Жарылғапова экономикадағы жекелеген құрылымдық мәселелерге қарамастан, Қазақстан жалпы әлемдік әл-ауқат рейтингтерінде бұрынғы КСРО елдерінің басым көпшілігімен салыстырғанда тұрақты түрде неғұрлым жоғары позицияға ие екенін атап көрсетеді.
Рейтингтер
Егер елдердің экономикалық жағдайын бағалау үшін ЖІӨ көрсеткіштері, тұтыну бағаларының өзгеру деңгейі, халықаралық резервтер және т.б. бірыңғай көрсеткіштер болса, онда әлеуметтік көрсеткіштерді бағалау үшін әртүрлі халықаралық рейтингтерге жүгінуге болады.
Жалғасы 🔽🔽🔽
Ірі халықаралық институттар мен білім орталықтары белгілі бір елдердегі халықтың өмір сүру сапасы мен технологиялық деңгейін анықтау үшін білім беру, медицина, бизнес, цифрлық трансформация сияқты салалардың және басқа да көптеген параметрлер арқылы көрсеткіштерін есептейді.
Мәселен, БҰҰ Даму Бағдарламасы шеңберінде жарияланатын Адам дамуының индексінде (АДИ) Қазақстан 189 елдің арасында Адам дамуының деңгейі жоғары елдер санатына кіре отырып, 51-ші орынды иеленді.
2020 жылы Қазақстан АДИ-да ТМД-ның барлық елдерін, соның ішінде Ресейді басып озды.
Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан білім беру саласында да елеулі табыстарға қол жеткізді. Мәселен, 2020 жылы «ЮНЕСКО» білім Индексінде республика 120 елдің арасында әлемде 7-ші орынға ие болды және соңғы 10 жылда үздік 8-ші орынға ие болды. ТМД елдерінің ішінде Қазақстаннан кейін рейтингтің 23-ші сатысында Грузия тұр.
2019 жылы Дүниежүзілік экономикалық форумның нұсқасы бойынша Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінде Қазақстан ТМД елдері арасында көшбасшы орынға ие болып, 141 мемлекеттің арасында 55-ші орынды алып, 43-ші орында тұрған Ресейден кейін екінші орында тұр.
«Біздің еліміз 2019 жылы Doing Business рейтингісінде 25 орынға ие болып, өз орнын үш тармаққа жақсартып, өңірдегі үздік инвестициялық ахуалға ие ел болды. Дүниежүзілік Банктің Doing Business рейтингінде 190 елде бизнесті жүргізу жеңілдігі бағаланады. Бұл ретте екі көрсеткіш бойынша 10 индикатордың ішінен Қазақстан 10 үздік елдің қатарына кіреді. Келісімшарттардың орындалуын қамтамасыз ету көрсеткіші бойынша Қазақстан әлемде 4 орында, ал миноритарлық инвесторларды қорғау бойынша 7 орында», - деп ескерді ӘЭСИ сарапшысы.
Қазақстан ТМД елдері арасында және БҰҰ-ның цифрлық трансформация бойынша рейтингтерінде сенімді көрсеткіштерімен көш бастап тұр.
Осылайша, БҰҰ жариялаған Электрондық үкіметті дамыту индексінде 2003 жылы 83 орынан көрсеткішті жақсартып, 193 елдің арасында 29-шы орынға ие болды.
ТМД елдері арасындағы ең жақын бәсекелестер әлдеқайда төмен. Сонымен, Ресейдегі ең жақын бәсекелестер көрсетілген индекс рейтингінде сәйкесінше 58 және 70-ші орындарды алады.
Сондай-ақ, Электрондық үкіметтің даму индексіне қосымша болып табылатын және азаматтарға мемлекеттік ақпарат беруді жеңілдету үшін онлайн-қызметтерді пайдалануға бағытталған Электрондық қатысу индексі бар. Бұл рейтингте Қазақстан ТМД-дан Ресей (27-орын) және Әзірбайжан (73-орын) сияқты ең жақын бәсекелестерінен озып, 26-орында тұр.
«Қазақстанның цифрлық трансформация саласындағы табысының маңызды факторларының бірі 2004 жылы «бір терезе» қағидаты бойынша мемлекеттік қызметтер көрсетуге мүмкіндік беретін бірыңғай жүйе – электрондық үкімет жобасын іске асырудың басталуы болды. Бүгінде еліміздегі мемлекеттік қызметтердің 90%-дан астамы электрондық форматқа көшірілді. Нәтижесінде бұл сала Қазақстанға Цифрлық технологияларды таяу және алыс шетелдерге экспорттау үшін мүмкіндіктер ашады», - дейді Әмина Жарылғапова.
Сондай-ақ ӘЭСИ сарапшысы Қазақстанның сөзсіз жетістігі сыртқы саясат саласы болып табылатынын атап өтті. Ресей мен Қытай сияқты ірі мемлекеттердің арасында бола отырып, сондай-ақ Батыс ойыншыларының мүдделерін ескере отырып, Қазақстан Елдің аумақтық тұтастығын сақтап, көршілермен қақтығысты болдырмай, сыртқы саяси дамудың табысты моделінің үлгісі бола алды.
Сонымен қатар, ӘЭСИ сарапшысының пікірінше, аса көрнекті нәтижелерге қол жеткізгеніне қарамастан (кейбір көрсеткіштер бойынша тіпті әлемдік деңгейде де) біздің еліміздің алдында бірқатар күрделі сын-қатерлер тұр. Олардың қатарында шикізатқа тәуелділіктен арылу, индустрияландыру және инновациялық экономиканы дамыту бар.
Нәтижесінде, «Қазақстан-2050 стратегиясына» сәйкес 30 жылдан кейін біз ЖІӨ көлемінің бір адамға шаққанда 60 мың АҚШ доллары көрсеткішіне қол жеткізуіміз керек, бұл әлемнің неғұрлым дамыған елдерінің көрметкіштеріне сәйкес келеді.
Жалғасы🔽🔽🔽
Мәселен, БҰҰ Даму Бағдарламасы шеңберінде жарияланатын Адам дамуының индексінде (АДИ) Қазақстан 189 елдің арасында Адам дамуының деңгейі жоғары елдер санатына кіре отырып, 51-ші орынды иеленді.
2020 жылы Қазақстан АДИ-да ТМД-ның барлық елдерін, соның ішінде Ресейді басып озды.
Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан білім беру саласында да елеулі табыстарға қол жеткізді. Мәселен, 2020 жылы «ЮНЕСКО» білім Индексінде республика 120 елдің арасында әлемде 7-ші орынға ие болды және соңғы 10 жылда үздік 8-ші орынға ие болды. ТМД елдерінің ішінде Қазақстаннан кейін рейтингтің 23-ші сатысында Грузия тұр.
2019 жылы Дүниежүзілік экономикалық форумның нұсқасы бойынша Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінде Қазақстан ТМД елдері арасында көшбасшы орынға ие болып, 141 мемлекеттің арасында 55-ші орынды алып, 43-ші орында тұрған Ресейден кейін екінші орында тұр.
«Біздің еліміз 2019 жылы Doing Business рейтингісінде 25 орынға ие болып, өз орнын үш тармаққа жақсартып, өңірдегі үздік инвестициялық ахуалға ие ел болды. Дүниежүзілік Банктің Doing Business рейтингінде 190 елде бизнесті жүргізу жеңілдігі бағаланады. Бұл ретте екі көрсеткіш бойынша 10 индикатордың ішінен Қазақстан 10 үздік елдің қатарына кіреді. Келісімшарттардың орындалуын қамтамасыз ету көрсеткіші бойынша Қазақстан әлемде 4 орында, ал миноритарлық инвесторларды қорғау бойынша 7 орында», - деп ескерді ӘЭСИ сарапшысы.
Қазақстан ТМД елдері арасында және БҰҰ-ның цифрлық трансформация бойынша рейтингтерінде сенімді көрсеткіштерімен көш бастап тұр.
Осылайша, БҰҰ жариялаған Электрондық үкіметті дамыту индексінде 2003 жылы 83 орынан көрсеткішті жақсартып, 193 елдің арасында 29-шы орынға ие болды.
ТМД елдері арасындағы ең жақын бәсекелестер әлдеқайда төмен. Сонымен, Ресейдегі ең жақын бәсекелестер көрсетілген индекс рейтингінде сәйкесінше 58 және 70-ші орындарды алады.
Сондай-ақ, Электрондық үкіметтің даму индексіне қосымша болып табылатын және азаматтарға мемлекеттік ақпарат беруді жеңілдету үшін онлайн-қызметтерді пайдалануға бағытталған Электрондық қатысу индексі бар. Бұл рейтингте Қазақстан ТМД-дан Ресей (27-орын) және Әзірбайжан (73-орын) сияқты ең жақын бәсекелестерінен озып, 26-орында тұр.
«Қазақстанның цифрлық трансформация саласындағы табысының маңызды факторларының бірі 2004 жылы «бір терезе» қағидаты бойынша мемлекеттік қызметтер көрсетуге мүмкіндік беретін бірыңғай жүйе – электрондық үкімет жобасын іске асырудың басталуы болды. Бүгінде еліміздегі мемлекеттік қызметтердің 90%-дан астамы электрондық форматқа көшірілді. Нәтижесінде бұл сала Қазақстанға Цифрлық технологияларды таяу және алыс шетелдерге экспорттау үшін мүмкіндіктер ашады», - дейді Әмина Жарылғапова.
Сондай-ақ ӘЭСИ сарапшысы Қазақстанның сөзсіз жетістігі сыртқы саясат саласы болып табылатынын атап өтті. Ресей мен Қытай сияқты ірі мемлекеттердің арасында бола отырып, сондай-ақ Батыс ойыншыларының мүдделерін ескере отырып, Қазақстан Елдің аумақтық тұтастығын сақтап, көршілермен қақтығысты болдырмай, сыртқы саяси дамудың табысты моделінің үлгісі бола алды.
Сонымен қатар, ӘЭСИ сарапшысының пікірінше, аса көрнекті нәтижелерге қол жеткізгеніне қарамастан (кейбір көрсеткіштер бойынша тіпті әлемдік деңгейде де) біздің еліміздің алдында бірқатар күрделі сын-қатерлер тұр. Олардың қатарында шикізатқа тәуелділіктен арылу, индустрияландыру және инновациялық экономиканы дамыту бар.
Нәтижесінде, «Қазақстан-2050 стратегиясына» сәйкес 30 жылдан кейін біз ЖІӨ көлемінің бір адамға шаққанда 60 мың АҚШ доллары көрсеткішіне қол жеткізуіміз керек, бұл әлемнің неғұрлым дамыған елдерінің көрметкіштеріне сәйкес келеді.
Жалғасы🔽🔽🔽
«Біздің алдымызда тұрған ауқымды міндеттерді шешуге қаншалықты дайын екендігімізге біздің тәуелсіз дамуымыздың келесі 30 жылының нәтижелері байланысты. Біз оларды 2050 жылы мақтан ете аламыз ба, тек өзімізге байланысты», - деп түйіндеді А.Жарылғапова.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Саясат #ӘЭСИ_Экономика #ӘЭСИ_ӘлеуметТану #Тәуелсіздік #Қазақстан #ТМД
https://iwep.kz/#/posts/60bbaa975fb3932faa0f561e/#header
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Саясат #ӘЭСИ_Экономика #ӘЭСИ_ӘлеуметТану #Тәуелсіздік #Қазақстан #ТМД
https://iwep.kz/#/posts/60bbaa975fb3932faa0f561e/#header
В этом году исполняется 30 лет независимости Казахстана. Срок в масштабах истории для суверенного государства небольшой.
В то же время Казахстан за такой короткий промежуток времени добился очень многого. Эксперт ИМЭП Амина Жарылгапова обращает внимание, что в 2020 году по объему номинального ВВП Казахстан занимал 54-е место среди более 200 стран мира, что определяет нашу страну в группу государств с доходами выше среднего. С другой стороны, в зависимости от того, с какими странами сравнивать, во многих сферах еще предстоит много работы.
Одним из любимых сравнений для многих казахстанцев является сравнение достижений Казахстана и ОАЭ, которые обрели независимость на 20 лет раньше нашей страны.
Однако, как отмечает эксперт, несмотря на то, что в экономиках обеих стран существенную долю занимает экспорт нефти, сравнение только по одному параметру нельзя считать корректным. Невозможно не учитывать различную географию, геополитическую ситуацию, исторические и социальные факторы.
Именно поэтому целесообразнее будет сравнить достижения Казахстана со странами СНГ – с теми, с кем 30 лет назад стартовые условия на заре независимости, были если не одинаковыми, то во многом схожими.
Экономика
Сегодня Казахстан является второй по величине экономикой среди стран СНГ. Третье место у Украины. Несмотря на то, что в абсолютном выражении ВВП Украины в 1992 году превышал ВВП Казахстана более чем в 7 раз, разрыв удалось сократить к 2009 году, а с 2010 года по этому параметру Украину наша страна даже опережает.
Сравнивая показатели ВВП на душу населения (ВВП по ППС), А. Жарылгапова отмечает, что и по этому параметру Казахстан также расположился на второй строчке с показателем в 27,5 тыс. долларов США, уступая лишь России (29 тыс. долларов в 2020 году). Худшие показатели по ВВП на душу населения демонстрируют Кыргызстан и Таджикистан с 5,4 тыс. и 3,5 тыс. долларов соответственно.
Что касается объема международных резервов, по данным Всемирного банка, среди стран СНГ лидирует Россия с объемом валовых резервов в 2019 году в 555 млрд. долларов. Однако и здесь Казахстан на почетном втором месте.
Несмотря на все вызовы и кризисы, за годы независимости Казахстану удалось нарастить объем международных резервов в 50 (!) раз: с $2,1 млрд в 1993 году до 106 млрд в 2020.
В целом благодаря грамотной сберегательной политике Казахстан создал своего рода «финансовую подушку», которая помогла смягчить последствия сразу нескольких кризисов. В частности, важную роль сыграли резервы Национального Фонда республики, которые увеличились с 660 млн (в 2001) до 58,7 млрд долларов в 2020.
Кроме того, по уровню валового государственного долга Казахстан также занимает среди стран СНГ весьма неплохие позиции. По данным МВФ, валовый долг республики составляет 27,4% от ВВП. Меньший уровень только в России (19,3%) и Азербайджане (21,4%). В то же время в Армении и Кыргызстане валовый государственный долг составляет 62,8% и 74,3% от ВВП соответственно.
Наконец, Казахстан является безусловным лидером среди стран СНГ по объемам привлеченных прямых иностранных инвестиций
За годы независимости наша страна привлекла более 330 млрд долларов иностранных инвестиций. На Казахстан приходится 70% всех инвестиций в страны Центральной Азии. При этом, например, в 2016 году, согласно данным Всемирного банка, было привлечено рекордное количество инвестиций объемом в $17,2 млрд, что превысило суммарные показатели ($16,1 млрд) привлеченных ПИИ в Украине, Беларуси, Узбекистане, Азербайджане, Туркменистане, Грузии, Армении, Молдове, Кыргызстане и Таджикистане.
Амина Жарылгапова подчеркивает: несмотря на отдельные структурные проблемы в экономике, в общемировых рейтингах благосостояния Казахстан стабильно занимает наиболее высокие позиции по сравнению с подавляющим большинством стран бывшего СССР.
Рейтинги
Если для оценки экономического положения стран существуют единые метрики в виде показателей ВВП, уровня изменения потребительских цен, международных резервов и т.д., то для оценки социальных показателей можно обратиться к различным международным рейтингам.
Продолжение🔽🔽🔽
В то же время Казахстан за такой короткий промежуток времени добился очень многого. Эксперт ИМЭП Амина Жарылгапова обращает внимание, что в 2020 году по объему номинального ВВП Казахстан занимал 54-е место среди более 200 стран мира, что определяет нашу страну в группу государств с доходами выше среднего. С другой стороны, в зависимости от того, с какими странами сравнивать, во многих сферах еще предстоит много работы.
Одним из любимых сравнений для многих казахстанцев является сравнение достижений Казахстана и ОАЭ, которые обрели независимость на 20 лет раньше нашей страны.
Однако, как отмечает эксперт, несмотря на то, что в экономиках обеих стран существенную долю занимает экспорт нефти, сравнение только по одному параметру нельзя считать корректным. Невозможно не учитывать различную географию, геополитическую ситуацию, исторические и социальные факторы.
Именно поэтому целесообразнее будет сравнить достижения Казахстана со странами СНГ – с теми, с кем 30 лет назад стартовые условия на заре независимости, были если не одинаковыми, то во многом схожими.
Экономика
Сегодня Казахстан является второй по величине экономикой среди стран СНГ. Третье место у Украины. Несмотря на то, что в абсолютном выражении ВВП Украины в 1992 году превышал ВВП Казахстана более чем в 7 раз, разрыв удалось сократить к 2009 году, а с 2010 года по этому параметру Украину наша страна даже опережает.
Сравнивая показатели ВВП на душу населения (ВВП по ППС), А. Жарылгапова отмечает, что и по этому параметру Казахстан также расположился на второй строчке с показателем в 27,5 тыс. долларов США, уступая лишь России (29 тыс. долларов в 2020 году). Худшие показатели по ВВП на душу населения демонстрируют Кыргызстан и Таджикистан с 5,4 тыс. и 3,5 тыс. долларов соответственно.
Что касается объема международных резервов, по данным Всемирного банка, среди стран СНГ лидирует Россия с объемом валовых резервов в 2019 году в 555 млрд. долларов. Однако и здесь Казахстан на почетном втором месте.
Несмотря на все вызовы и кризисы, за годы независимости Казахстану удалось нарастить объем международных резервов в 50 (!) раз: с $2,1 млрд в 1993 году до 106 млрд в 2020.
В целом благодаря грамотной сберегательной политике Казахстан создал своего рода «финансовую подушку», которая помогла смягчить последствия сразу нескольких кризисов. В частности, важную роль сыграли резервы Национального Фонда республики, которые увеличились с 660 млн (в 2001) до 58,7 млрд долларов в 2020.
Кроме того, по уровню валового государственного долга Казахстан также занимает среди стран СНГ весьма неплохие позиции. По данным МВФ, валовый долг республики составляет 27,4% от ВВП. Меньший уровень только в России (19,3%) и Азербайджане (21,4%). В то же время в Армении и Кыргызстане валовый государственный долг составляет 62,8% и 74,3% от ВВП соответственно.
Наконец, Казахстан является безусловным лидером среди стран СНГ по объемам привлеченных прямых иностранных инвестиций
За годы независимости наша страна привлекла более 330 млрд долларов иностранных инвестиций. На Казахстан приходится 70% всех инвестиций в страны Центральной Азии. При этом, например, в 2016 году, согласно данным Всемирного банка, было привлечено рекордное количество инвестиций объемом в $17,2 млрд, что превысило суммарные показатели ($16,1 млрд) привлеченных ПИИ в Украине, Беларуси, Узбекистане, Азербайджане, Туркменистане, Грузии, Армении, Молдове, Кыргызстане и Таджикистане.
Амина Жарылгапова подчеркивает: несмотря на отдельные структурные проблемы в экономике, в общемировых рейтингах благосостояния Казахстан стабильно занимает наиболее высокие позиции по сравнению с подавляющим большинством стран бывшего СССР.
Рейтинги
Если для оценки экономического положения стран существуют единые метрики в виде показателей ВВП, уровня изменения потребительских цен, международных резервов и т.д., то для оценки социальных показателей можно обратиться к различным международным рейтингам.
Продолжение🔽🔽🔽
Крупные международные институты и мозговые центры рассчитывают состояние таких сфер, как образование, медицина, бизнес, цифровая трансформация и многие другие параметры для определения качества и технологического уровня жизни населения в тех или иных странах.
Так, в Индексе человеческого развития (ИЧР), публикуемом в рамках Программы развития ООН, среди 189 стран Казахстан занял 51-ую строчку, входя в категорию стран с высоким уровнем человеческого развития.
В 2020 году Казахстан в ИЧР опередил все страны СНГ, включая Россию, которая занимает строчку ниже.
Значительных успехов за годы независимости достиг Казахстан и в сфере образования. Так, в Индексе образования «ЮНЕСКО» в 2020 году республика заняла 7 место в мире среди 120 стран и входит в лучшую 8-ку последние 10 лет. Среди стран СНГ за Казахстаном следует Грузия, которая занимает 23 строчку рейтинга.
В Индексе глобальной конкурентоспособности, по версии Всемирного экономического форума в 2019 году, Казахстан также занимает лидирующую позицию среди стран СНГ, занимая 55 строчку среди 141 государства, уступая лишь России, которая находится на 43 месте.
«Наша страна стала страной с лучшим инвестиционным климатом в регионе, заняв в 2019 году 25 строчку рейтинга Doing Business, улучшив свои позиции на три пункта. В рейтинге Doing Business Всемирного банка оценивается простота ведения бизнеса в 190 странах. При этом из 10 индикаторов по двум показателям Казахстан входит в 10-ку лучших стран. По показателю обеспечения исполнения контрактов Казахстан расположился на 4-м месте в мире, а по защите миноритарных инвесторов — на 7 строчке», - отмечает эксперт ИМЭП.
С уверенным отрывом лидирует Казахстан среди стран СНГ и в рейтингах ООН по цифровой трансформации.
Так, в Индексе развития электронного правительства, публикуемом ООН, он занимает 29 строчку среди 193 стран, улучшив показатель с 83 позиции в 2003 году.
Ближайшие конкуренты среди стран СНГ находятся намного ниже. Так, ближайшие конкуренты в лице России занимают в рейтинге указанного Индекса лишь 58-е и 70-е места соответственно.
Существует также Индекс электронного участия, который выступает дополнением к Индексу развития электронного правительства и фокусируется на использовании онлайн-сервисов для облегчения предоставления государственной информации гражданам. В этом рейтинге Казахстан занимает 26 строчку, также опережая ближайших конкурентов из СНГ в лице России (27 место) и Азербайджана (73 место).
«Одним из важных факторов успеха Казахстана в сфере цифровой трансформации стало начало реализации еще в 2004 году проекта электронного правительства – единой системы, позволяющей оказывать государственные услуги по принципу «одного окна». Сегодня более 90% государственных услуг в нашей стране переведены в электронный формат. В результате эта сфера уже открывает Казахстану возможности для экспорта цифровых технологий в страны как ближнего, так и дальнего зарубежья», - говорит Амина Жарылгапова.
Также эксперт ИМЭП подчеркивает, что безусловным достижением Казахстана является сфера внешней политики. Находясь между такими крупными державами, как Россия и Китай, а также учитывая интересы западных игроков, Казахстану удалось сохранить территориальную целостность страны, избежать столкновений с соседями и стать своего рода примером успешной модели внешнеполитического развития.
В то же время, по мнению эксперта ИМЭП, несмотря на достижение выдающихся результатов (по некоторым показателям даже на мировом фоне) перед нашей страной стоит целый ряд сложнейших вызовов. В их числе уход от сырьевой зависимости, индустриализация и развитие инновационной экономики.
В результате, согласно «Стратегии Казахатан-2050», уже через 30 лет мы должны достичь показателя объема ВВП в 60 тыс. долларов США на человека, что соответствует параметрам наиболее развитых стран мира.
Продолжение🔽🔽🔽
Так, в Индексе человеческого развития (ИЧР), публикуемом в рамках Программы развития ООН, среди 189 стран Казахстан занял 51-ую строчку, входя в категорию стран с высоким уровнем человеческого развития.
В 2020 году Казахстан в ИЧР опередил все страны СНГ, включая Россию, которая занимает строчку ниже.
Значительных успехов за годы независимости достиг Казахстан и в сфере образования. Так, в Индексе образования «ЮНЕСКО» в 2020 году республика заняла 7 место в мире среди 120 стран и входит в лучшую 8-ку последние 10 лет. Среди стран СНГ за Казахстаном следует Грузия, которая занимает 23 строчку рейтинга.
В Индексе глобальной конкурентоспособности, по версии Всемирного экономического форума в 2019 году, Казахстан также занимает лидирующую позицию среди стран СНГ, занимая 55 строчку среди 141 государства, уступая лишь России, которая находится на 43 месте.
«Наша страна стала страной с лучшим инвестиционным климатом в регионе, заняв в 2019 году 25 строчку рейтинга Doing Business, улучшив свои позиции на три пункта. В рейтинге Doing Business Всемирного банка оценивается простота ведения бизнеса в 190 странах. При этом из 10 индикаторов по двум показателям Казахстан входит в 10-ку лучших стран. По показателю обеспечения исполнения контрактов Казахстан расположился на 4-м месте в мире, а по защите миноритарных инвесторов — на 7 строчке», - отмечает эксперт ИМЭП.
С уверенным отрывом лидирует Казахстан среди стран СНГ и в рейтингах ООН по цифровой трансформации.
Так, в Индексе развития электронного правительства, публикуемом ООН, он занимает 29 строчку среди 193 стран, улучшив показатель с 83 позиции в 2003 году.
Ближайшие конкуренты среди стран СНГ находятся намного ниже. Так, ближайшие конкуренты в лице России занимают в рейтинге указанного Индекса лишь 58-е и 70-е места соответственно.
Существует также Индекс электронного участия, который выступает дополнением к Индексу развития электронного правительства и фокусируется на использовании онлайн-сервисов для облегчения предоставления государственной информации гражданам. В этом рейтинге Казахстан занимает 26 строчку, также опережая ближайших конкурентов из СНГ в лице России (27 место) и Азербайджана (73 место).
«Одним из важных факторов успеха Казахстана в сфере цифровой трансформации стало начало реализации еще в 2004 году проекта электронного правительства – единой системы, позволяющей оказывать государственные услуги по принципу «одного окна». Сегодня более 90% государственных услуг в нашей стране переведены в электронный формат. В результате эта сфера уже открывает Казахстану возможности для экспорта цифровых технологий в страны как ближнего, так и дальнего зарубежья», - говорит Амина Жарылгапова.
Также эксперт ИМЭП подчеркивает, что безусловным достижением Казахстана является сфера внешней политики. Находясь между такими крупными державами, как Россия и Китай, а также учитывая интересы западных игроков, Казахстану удалось сохранить территориальную целостность страны, избежать столкновений с соседями и стать своего рода примером успешной модели внешнеполитического развития.
В то же время, по мнению эксперта ИМЭП, несмотря на достижение выдающихся результатов (по некоторым показателям даже на мировом фоне) перед нашей страной стоит целый ряд сложнейших вызовов. В их числе уход от сырьевой зависимости, индустриализация и развитие инновационной экономики.
В результате, согласно «Стратегии Казахатан-2050», уже через 30 лет мы должны достичь показателя объема ВВП в 60 тыс. долларов США на человека, что соответствует параметрам наиболее развитых стран мира.
Продолжение🔽🔽🔽
«От того, насколько мы реально готовы к решению стоящих перед нами масштабных задач, зависят результаты следующих 30 лет нашего независимого развития. Сможем ли мы гордиться ими в 2050 году, зависит только от нас самих», - резюмирует А. Жарылгапова.
#ИМЭП #ИМЭП_Политика #ИМЭП_Экономика #ИМЭП_Социология #Независимость #Казахстан #СНГ
https://iwep.kz/#/posts/60bbaa975fb3932faa0f561e/#header
#ИМЭП #ИМЭП_Политика #ИМЭП_Экономика #ИМЭП_Социология #Независимость #Казахстан #СНГ
https://iwep.kz/#/posts/60bbaa975fb3932faa0f561e/#header
Қасым-Жомарт Тоқаев Президент қызметіне 2019 жылғы 19 наурызда кірісті. Оның билігі кезеңінде коронавирус індеті орын алды, соның салдарынан оған жоспарларды кейінге қалдыруға және дағдарыс-менеджер рөлінде әрекет етуге, Қазақстанда да, бүкіл әлемде де бірқатар жаңа сын-қатерлерді қойған дағдарыстың салдарымен шұғыл түрде күресуге тура келді.
Осылайша, «коронакризиске» байланысты жаһандық экономиканың шығындары сыни болып табылады және әлемдік ЖІӨ-нің минус 7,6%-ына дейін жетеді. ХВҚ 2020 жылғы дағдарыс 20 ғасырдың 30-жылдарындағы Ұлы депрессиядан кейінгі ең нашар деп санайды. Қазақстан экономикасы ЕАЭО елдерімен салыстырғанда басқаларға қарағанда аз зардап шекті, дегенмен елдегі экономиканың қысқаруы 2,6%-ды құрады.
ӘЭСИ сарапшысы Айман Жүсіпова атап өткендей, осы кезеңде Президенттің нұсқауы бойынша ел дағдарысты ең аз шығынмен жеңе алуы үшін бірқатар қадамдар жасалды. Бұл жерде дәрігерлердің жалақысын көтеру, елдің аз қамтылған азаматтарының несиелерін есептен шығару, жұмыссыз қалғандарға 42,5 мың теңге көлемінде төлем жасау, әлеуметтік төлемдер мен шығындарды көбейту бар.
Сонымен қатар, зейнетақы жинақтарының бір бөлігін пайдалануға рұқсат беру еліміздің көптеген азаматтарына тұрғын үй мәселелерін шешуге көмектесті. Сондай-ақ, ШОБ-ты қалпына келтіру және бизнестің тоқтап қалуын және жұмыссыздықты болдырмау бойынша бірқатар шаралар қабылданды.
Қазіргі жағдайға сәйкес үкімет пен ҚР ҰБ-інің дағдарысқа қарсы шаралары COVID-19 індетінің әсерін теңестіруге оң әсер етеді. ХВҚ Қазақстан үкіметінің індетке қарсы шараларын батыл және уақтылы деп оң бағалайтынын атап өткен жөн. Сонымен қатар ХВҚ миссиясы Ұлттық Банктің инфляцияны таргеттеу саясатын жоғары бағалады.
«Сонымен, ел экономикасы саласында бұрын да болған, бірақ індетпен байланысты жағдай өте ушыққан елеулі мәселелердің болуын жоққа шығаруға болмайды. Ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың дамуына негізделген жалпы әлемдік тренд болып табылатын елдегі одан әрі ырықтандыруға деген сұраныстың артуын да атап өткен жөн», - деп атап өтті Айман Жүсіпова.
Осыған байланысты Мемлекет басшысы «халық үніне құлақ асатын мемлекет» деп аталатын дамудың бағытын қабылдады. Сонымен қатар, наразылық білдіретін электорат пен оппозицияның ұсынымдары мен ұсыныстарын әзірлеу бойынша сындарлы кері байланыс арнасы ретінде Ұлттық қоғамдық сенім кеңесі (ҰҚСК) құрылды.
Бүгінгі таңда ҰҚСК маңызды алаңға айналуда, оның аясында заңдар, елдің демократиялық дамуына, азаматтардың өмірін жақсартуға бағытталған нақты шаралар мен бастамалар әзірленуде. Осылайша, Қазақстанда 13 заң қабылданды, олар ҰСК отырыстарында бастамашылық етілді, олардың ішінде өлім жазасын жою туралы заңдар, жала жапқаны үшін жазаны жеңілдету жөніндегі нормаларды енгізу, оны қылмыстық қылмыстардан әкімшілік құқық бұзушылық қатарына ауыстыру. Тағы жеті заң жобасы қараудың түрлі сатыларында тұр.
Ұлттық Кеңестің құрамына түрлі саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктердің, үкіметтік емес ұйымдардың, БАҚ өкілдері, белгілі қоғам қайраткерлері, құқық қорғаушылар, жетекші қазақстандық сарапшылар кіреді.
ӘЭСИ сарапшысы ҰҚСК қызметі аясында қабылданған маңызды шешімдердің бірі «жер мәселесі» бойынша шешім қабылдағанына назар аударады. Осылайша, ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің V отырысында Президент ауыл шаруашылығы жерлерін шетелдіктерге сатуға заң жүзінде тыйым салуды тапсырды.
Сондай-ақ, жер туралы мәселелерді шешу шеңберінде ауылдардың маңында мал жаю бойынша халықтың мұқтаждықтары үшін жерді мәжбүрлеп алып қою мүмкіндігі заңнамалық түрде айқындалды, пайдаланылмайтын ауыл шаруашылығы жерлерін алып қою мерзімдерін 3 жылдан 1 жылға дейін қысқартатын заң жобалары әзірленді, сондай-ақ осындай жер иеленушілерге қатысты айыппұлдар 20 есеге арттырылды.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың пайдаланылмайтын ауыл шаруашылығы жерлерін алып қою және оларды тиімді пайдалану туралы тапсырмасын іске асыру аясында елде соңғы 4 жылда 15 миллион гектар пайдаланылмайтын учаске анықталды. Олардың үштен бірі мемлекеттік меншікке қайтарылды, 4 миллион гектардан сот талқылаулары жүріп жатыр.
Жалғасы 🔽🔽🔽
Осылайша, «коронакризиске» байланысты жаһандық экономиканың шығындары сыни болып табылады және әлемдік ЖІӨ-нің минус 7,6%-ына дейін жетеді. ХВҚ 2020 жылғы дағдарыс 20 ғасырдың 30-жылдарындағы Ұлы депрессиядан кейінгі ең нашар деп санайды. Қазақстан экономикасы ЕАЭО елдерімен салыстырғанда басқаларға қарағанда аз зардап шекті, дегенмен елдегі экономиканың қысқаруы 2,6%-ды құрады.
ӘЭСИ сарапшысы Айман Жүсіпова атап өткендей, осы кезеңде Президенттің нұсқауы бойынша ел дағдарысты ең аз шығынмен жеңе алуы үшін бірқатар қадамдар жасалды. Бұл жерде дәрігерлердің жалақысын көтеру, елдің аз қамтылған азаматтарының несиелерін есептен шығару, жұмыссыз қалғандарға 42,5 мың теңге көлемінде төлем жасау, әлеуметтік төлемдер мен шығындарды көбейту бар.
Сонымен қатар, зейнетақы жинақтарының бір бөлігін пайдалануға рұқсат беру еліміздің көптеген азаматтарына тұрғын үй мәселелерін шешуге көмектесті. Сондай-ақ, ШОБ-ты қалпына келтіру және бизнестің тоқтап қалуын және жұмыссыздықты болдырмау бойынша бірқатар шаралар қабылданды.
Қазіргі жағдайға сәйкес үкімет пен ҚР ҰБ-інің дағдарысқа қарсы шаралары COVID-19 індетінің әсерін теңестіруге оң әсер етеді. ХВҚ Қазақстан үкіметінің індетке қарсы шараларын батыл және уақтылы деп оң бағалайтынын атап өткен жөн. Сонымен қатар ХВҚ миссиясы Ұлттық Банктің инфляцияны таргеттеу саясатын жоғары бағалады.
«Сонымен, ел экономикасы саласында бұрын да болған, бірақ індетпен байланысты жағдай өте ушыққан елеулі мәселелердің болуын жоққа шығаруға болмайды. Ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың дамуына негізделген жалпы әлемдік тренд болып табылатын елдегі одан әрі ырықтандыруға деген сұраныстың артуын да атап өткен жөн», - деп атап өтті Айман Жүсіпова.
Осыған байланысты Мемлекет басшысы «халық үніне құлақ асатын мемлекет» деп аталатын дамудың бағытын қабылдады. Сонымен қатар, наразылық білдіретін электорат пен оппозицияның ұсынымдары мен ұсыныстарын әзірлеу бойынша сындарлы кері байланыс арнасы ретінде Ұлттық қоғамдық сенім кеңесі (ҰҚСК) құрылды.
Бүгінгі таңда ҰҚСК маңызды алаңға айналуда, оның аясында заңдар, елдің демократиялық дамуына, азаматтардың өмірін жақсартуға бағытталған нақты шаралар мен бастамалар әзірленуде. Осылайша, Қазақстанда 13 заң қабылданды, олар ҰСК отырыстарында бастамашылық етілді, олардың ішінде өлім жазасын жою туралы заңдар, жала жапқаны үшін жазаны жеңілдету жөніндегі нормаларды енгізу, оны қылмыстық қылмыстардан әкімшілік құқық бұзушылық қатарына ауыстыру. Тағы жеті заң жобасы қараудың түрлі сатыларында тұр.
Ұлттық Кеңестің құрамына түрлі саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктердің, үкіметтік емес ұйымдардың, БАҚ өкілдері, белгілі қоғам қайраткерлері, құқық қорғаушылар, жетекші қазақстандық сарапшылар кіреді.
ӘЭСИ сарапшысы ҰҚСК қызметі аясында қабылданған маңызды шешімдердің бірі «жер мәселесі» бойынша шешім қабылдағанына назар аударады. Осылайша, ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің V отырысында Президент ауыл шаруашылығы жерлерін шетелдіктерге сатуға заң жүзінде тыйым салуды тапсырды.
Сондай-ақ, жер туралы мәселелерді шешу шеңберінде ауылдардың маңында мал жаю бойынша халықтың мұқтаждықтары үшін жерді мәжбүрлеп алып қою мүмкіндігі заңнамалық түрде айқындалды, пайдаланылмайтын ауыл шаруашылығы жерлерін алып қою мерзімдерін 3 жылдан 1 жылға дейін қысқартатын заң жобалары әзірленді, сондай-ақ осындай жер иеленушілерге қатысты айыппұлдар 20 есеге арттырылды.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың пайдаланылмайтын ауыл шаруашылығы жерлерін алып қою және оларды тиімді пайдалану туралы тапсырмасын іске асыру аясында елде соңғы 4 жылда 15 миллион гектар пайдаланылмайтын учаске анықталды. Олардың үштен бірі мемлекеттік меншікке қайтарылды, 4 миллион гектардан сот талқылаулары жүріп жатыр.
Жалғасы 🔽🔽🔽
Қасым-Жомарт Тоқаевтың президенттік кезеңінде жүзеге асырылған саяси реформаларға келетін болсақ, бірінші кезекте саяси партиялардың заң шығарушы органға өту шегінің 5%-ға дейін төмендеуін, сондай-ақ әйелдер мен жастар үшін квотаның пайда болуын атап өткен жөн.
«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын іске асыру аясында «қоғамдық бақылау туралы» жаңа заңды қабылдау және бірыңғай заңды онлайн-петиция институтын құру бойынша түзетулер енгізу жоспарланып отыр.
Экономика саласында да бірқатар жүйелі шаралар қабылдануда, түйінді міндеттер 2025 жылға қарай өсу траекториясына 5%-дан астам деңгейде шығу, ЖІӨ-дегі ШОБ үлесін 35%-ға дейін, негізгі капиталға инвестициялар көлемін ЖІӨ-ден 30%-ға дейін, шикізаттық емес экспортты екі есеге, еңбек өнімділігін 45%-ға ұлғайту болып табылады.
«Айта кету керек, Тоқаевтың президенттігінің осы екі жылы өте қиын болды және көптеген сарапшылар атап өткендей, билік транзитіне байланысты ғана емес, дамыған елдерге де қатты соққы берген коронавирус індетінің салдарынан қаншалықты ойластырылған түрде жүзеге асырылды. Соған қарамастан, еліміздің Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев бағдарының сабақтастығына бағытталған стратегия экономикалық, сондай-ақ қоғамдық-саяси салалардағы дағдарысты еңсеруге, теңгерімді сақтауға көмектесті. Сонымен қатар, президент қызметінде уақыт талаптарынан туындаған жаңа тәсілдер де айқын», - деп түйіндеді Айман Жүсіпова.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Саясат #ҰҚСК
https://iwep.kz/#/posts/60c04dc55fb3932faa0f5626/#header
«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын іске асыру аясында «қоғамдық бақылау туралы» жаңа заңды қабылдау және бірыңғай заңды онлайн-петиция институтын құру бойынша түзетулер енгізу жоспарланып отыр.
Экономика саласында да бірқатар жүйелі шаралар қабылдануда, түйінді міндеттер 2025 жылға қарай өсу траекториясына 5%-дан астам деңгейде шығу, ЖІӨ-дегі ШОБ үлесін 35%-ға дейін, негізгі капиталға инвестициялар көлемін ЖІӨ-ден 30%-ға дейін, шикізаттық емес экспортты екі есеге, еңбек өнімділігін 45%-ға ұлғайту болып табылады.
«Айта кету керек, Тоқаевтың президенттігінің осы екі жылы өте қиын болды және көптеген сарапшылар атап өткендей, билік транзитіне байланысты ғана емес, дамыған елдерге де қатты соққы берген коронавирус індетінің салдарынан қаншалықты ойластырылған түрде жүзеге асырылды. Соған қарамастан, еліміздің Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев бағдарының сабақтастығына бағытталған стратегия экономикалық, сондай-ақ қоғамдық-саяси салалардағы дағдарысты еңсеруге, теңгерімді сақтауға көмектесті. Сонымен қатар, президент қызметінде уақыт талаптарынан туындаған жаңа тәсілдер де айқын», - деп түйіндеді Айман Жүсіпова.
#ӘЭСИ #ӘЭСИ_Саясат #ҰҚСК
https://iwep.kz/#/posts/60c04dc55fb3932faa0f5626/#header
