Жимма «Нохчалла» хьокъехь
НОХЧИЙН СИНКЪЕРАМ
Доцца аьлча, синкъерам, шен диканиг-вониг зуьйш, цецах чекхдоккхуш, толлуш, шен оьздангаллин тархашца нисйеш, нохчийн къомо кхоьллина Ӏаламат мехала институт йу.
Дайшкара вайга кхаьчна кхин хӀума ца хилча а, и цхьаъ а тоьар дара вайна йуьхькӀайн хӀитта а, кортош айъина дуьнен чохь лела а.
ДогӀуш а, мегар долчарех а ду, кегийрачу чкъурана ша довза а, зен а аьтто бан, хьанна а хьалха куралла йан кхоьллина и институт хиларна.
Кхечу къаьмнийн иза цахилар хьаьжча-м хӀета а вайн дайшкара доккха хьуьнар оьшуш хӀума хилла иза.
Гуттар доккха хӀума ду иза, дуьненна йукъара хьоле диллича, кхечанхьа и саннарг цахилар дага лаьцча: йоьӀан аьтто бар; дуккха а кегийра нах бовзийтар; тӀехьийзорца, царах цхьаъ къасто аьтто баккхар; цуьнца шен дахаран некъ дӀаболор.
НОХЧИЙН СИНКЪЕРАМ
Доцца аьлча, синкъерам, шен диканиг-вониг зуьйш, цецах чекхдоккхуш, толлуш, шен оьздангаллин тархашца нисйеш, нохчийн къомо кхоьллина Ӏаламат мехала институт йу.
Дайшкара вайга кхаьчна кхин хӀума ца хилча а, и цхьаъ а тоьар дара вайна йуьхькӀайн хӀитта а, кортош айъина дуьнен чохь лела а.
ДогӀуш а, мегар долчарех а ду, кегийрачу чкъурана ша довза а, зен а аьтто бан, хьанна а хьалха куралла йан кхоьллина и институт хиларна.
Кхечу къаьмнийн иза цахилар хьаьжча-м хӀета а вайн дайшкара доккха хьуьнар оьшуш хӀума хилла иза.
Гуттар доккха хӀума ду иза, дуьненна йукъара хьоле диллича, кхечанхьа и саннарг цахилар дага лаьцча: йоьӀан аьтто бар; дуккха а кегийра нах бовзийтар; тӀехьийзорца, царах цхьаъ къасто аьтто баккхар; цуьнца шен дахаран некъ дӀаболор.
Жимма «Нохчалла» хьокъехь
ЙАХЬ
Нохчийн ламастех ду доьзалехь дас-нанас нийса къийсар – йахь кхиор:
– нахана йуккъехь дика цӀе йаккхийтар.
– къахьегарехь уггар хьалха хилар;
– латарехь уггар майра хилар;
– оьшучунна гӀодаккхарехь хьалхара хилар;
– совгӀаташ доькъучохь тӀаьххьара хилар;
– комаьрша а, бала кхочуш а хилар.
Йахь йолуш хилар кхечарал лакхара хила гӀертар дац.
Йахь йолуш хилар кхечарал эшна ца хила гӀертар ду.
ЙАХЬ
Нохчийн ламастех ду доьзалехь дас-нанас нийса къийсар – йахь кхиор:
– нахана йуккъехь дика цӀе йаккхийтар.
– къахьегарехь уггар хьалха хилар;
– латарехь уггар майра хилар;
– оьшучунна гӀодаккхарехь хьалхара хилар;
– совгӀаташ доькъучохь тӀаьххьара хилар;
– комаьрша а, бала кхочуш а хилар.
Йахь йолуш хилар кхечарал лакхара хила гӀертар дац.
Йахь йолуш хилар кхечарал эшна ца хила гӀертар ду.
Жимма «НОХЧАЛЛА» хьокъехь
ГӀУЛЛАКХ
ГӀуллакх долу стаг – иза ша шена оьшучу, хьашт долчу хӀумане хьожург ву.
Нагахь санна, цхьа гӀуллакх дарехь дакъалоцуш воккханиг а, жиманиг а велахь, жимачо воккхачуьнга ала деза:
«Соьга дайтахьа иза, соьгара гӀиллакх а ца доккхуш»
ГӀУЛЛАКХ
ГӀуллакх долу стаг – иза ша шена оьшучу, хьашт долчу хӀумане хьожург ву.
Нагахь санна, цхьа гӀуллакх дарехь дакъалоцуш воккханиг а, жиманиг а велахь, жимачо воккхачуьнга ала деза:
«Соьга дайтахьа иза, соьгара гӀиллакх а ца доккхуш»
Жимма «НОХЧАЛЛА» хьокъехь
ГӀИЛЛАКХ
ГӀиллакх долуш верг:
– Шен бехкечу нахана хьалха охьахуур вац (баккхийчарна, ненахойшна, стунцхойшна хьалха охьахаар товш дац);
– Уллехь болучарна мала ца кховдош шен хьогалла малйийр йац, воккханиг велахь йа жиманиг велахь. Иштта воккхачо маллалц хи мер дац жимачо, цо гӀилаккхана ца молу алахь а;
– Мацалла а йойъур йац, уллехь болчаьрга йуий ца хоттуш. Цара шаьш ца йуу алахь а, шайерг дӀа ца йууш, доккхаха долу дакъа царна дуьтур ду.
ГӀИЛЛАКХ
ГӀиллакх долуш верг:
– Шен бехкечу нахана хьалха охьахуур вац (баккхийчарна, ненахойшна, стунцхойшна хьалха охьахаар товш дац);
– Уллехь болучарна мала ца кховдош шен хьогалла малйийр йац, воккханиг велахь йа жиманиг велахь. Иштта воккхачо маллалц хи мер дац жимачо, цо гӀилаккхана ца молу алахь а;
– Мацалла а йойъур йац, уллехь болчаьрга йуий ца хоттуш. Цара шаьш ца йуу алахь а, шайерг дӀа ца йууш, доккхаха долу дакъа царна дуьтур ду.
Жимма «НОХЧАЛЛА» хьокъехь
НОХЧИЙН ДЕМОКРАТИН КЪЕПЕ
Нохчийн къоман йуккъехь тайпа олуш шортта декъадаларан тобанаш йу.
Таханлерачу дийнахь уьш 150 сов лоруш ду.
ДӀадахначу бӀешеран йуккъехь 100 гергга дара, ткъа дӀадахначу бӀешеран йуьххьехь 59 тайпа дара, нохчийн хьосташца лерича.
ХӀора а тайпано шена чу нехан тоба йукъалоцу – оьздангаллин чӀогӀа бехкамаш болу кӀезиг-дукха гергара нах.
Тайпанан ширалле хьаьжжина хуьлуш йу цуьнан йукъабогӀучу нехан дукхалла.
НОХЧИЙН ДЕМОКРАТИН КЪЕПЕ
Нохчийн къоман йуккъехь тайпа олуш шортта декъадаларан тобанаш йу.
Таханлерачу дийнахь уьш 150 сов лоруш ду.
ДӀадахначу бӀешеран йуккъехь 100 гергга дара, ткъа дӀадахначу бӀешеран йуьххьехь 59 тайпа дара, нохчийн хьосташца лерича.
ХӀора а тайпано шена чу нехан тоба йукъалоцу – оьздангаллин чӀогӀа бехкамаш болу кӀезиг-дукха гергара нах.
Тайпанан ширалле хьаьжжина хуьлуш йу цуьнан йукъабогӀучу нехан дукхалла.
Жимма «НОХЧАЛЛА» хьокъехь
КЪОНАХ
Эхь – иза къонахчун синӀаткъаме амал йу. Ткъа кхийерш цуьнан тӀаьхье лара мегар ду.
Иштта, Къонах - иза шен синхаамех Ӏеха ца луш верг ву.
Масала, къонахчун амал гучуйаккха тарло нехан чӀир шена тӀе а лаьцна, йукъарчу хьашташна дуьхьа, лурвоьллачу стага.
Къонах шел гӀийлачунна тӀехӀутту.
Цо къаьсттина лору шен ден накъостий, шайчарал кхин а лакхарчу тӀегӀан тӀе боху.
КЪОНАХ
Эхь – иза къонахчун синӀаткъаме амал йу. Ткъа кхийерш цуьнан тӀаьхье лара мегар ду.
Иштта, Къонах - иза шен синхаамех Ӏеха ца луш верг ву.
Масала, къонахчун амал гучуйаккха тарло нехан чӀир шена тӀе а лаьцна, йукъарчу хьашташна дуьхьа, лурвоьллачу стага.
Къонах шел гӀийлачунна тӀехӀутту.
Цо къаьсттина лору шен ден накъостий, шайчарал кхин а лакхарчу тӀегӀан тӀе боху.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Жимма «НОХЧАЛЛА» хьокъехь
ЗАХАЛО
Шен бийца орам а болуш, схьайаьллачу ц1ийнан сийлалла а йевзаш хилла к1анта йало къастайо йо1.
Дикачу къонахчунна санна, чохь, арахь, шайн йуьртахь, к1оштахь нахалахь ларамца йаккха ц1е эшна цунна а.
Цундела деза а, доккхачу жоьпаллин а г1уллакх лаьрра шаьш йукъадоккху захало.
Йа сиха ца луш, к1ентан, йоь1ан доьналла, г1иллакх-оьздангалла, сий-ларам, ц1енна пайденна хилар девзина ца 1аш, хиндолчу марден, марненан амалш а толлуш хилла.
Аьлча а, ларбелла шайна ледара т1аьхье лунйолу доьзалш кхоллабаларх.
ЗАХАЛО
Шен бийца орам а болуш, схьайаьллачу ц1ийнан сийлалла а йевзаш хилла к1анта йало къастайо йо1.
Дикачу къонахчунна санна, чохь, арахь, шайн йуьртахь, к1оштахь нахалахь ларамца йаккха ц1е эшна цунна а.
Цундела деза а, доккхачу жоьпаллин а г1уллакх лаьрра шаьш йукъадоккху захало.
Йа сиха ца луш, к1ентан, йоь1ан доьналла, г1иллакх-оьздангалла, сий-ларам, ц1енна пайденна хилар девзина ца 1аш, хиндолчу марден, марненан амалш а толлуш хилла.
Аьлча а, ларбелла шайна ледара т1аьхье лунйолу доьзалш кхоллабаларх.
Сегодня нашему проекту исполнилось 12 лет.
Столько всего позади, что в одной публикации и не счесть.
Все началось с искреннего желания помочь в распространении и популяризации родного языка. Сегодня это, можно сказать, мировой проект, в первую очередь благодаря Всевышнему, во вторую Вам, уважаемые подписчики, за вашу поддержку и веру в нас.
⠀
Хотелось бы также поблагодарить всех, кто так или иначе связан с нашим проектом и принимает активное участие: преподаватели, методисты, админы в соц сетях, дизайнер, блоггеры, операторы, программисты, лингвисты, модераторы уроков, менеджеры по работе с учениками.
⠀
Массарна а Дела реза хуьлда шуна. Шу доккха дакъа лоцуш ду шуна. ТIекхуьучу чкъоранна чIогIа мехала а, пайде а хир болуш болх бу шуна аша бийриг. Дала сий дойла шун, хьомсара декъахой.
⠀
Столько всего позади, что в одной публикации и не счесть.
Все началось с искреннего желания помочь в распространении и популяризации родного языка. Сегодня это, можно сказать, мировой проект, в первую очередь благодаря Всевышнему, во вторую Вам, уважаемые подписчики, за вашу поддержку и веру в нас.
⠀
Хотелось бы также поблагодарить всех, кто так или иначе связан с нашим проектом и принимает активное участие: преподаватели, методисты, админы в соц сетях, дизайнер, блоггеры, операторы, программисты, лингвисты, модераторы уроков, менеджеры по работе с учениками.
⠀
Массарна а Дела реза хуьлда шуна. Шу доккха дакъа лоцуш ду шуна. ТIекхуьучу чкъоранна чIогIа мехала а, пайде а хир болуш болх бу шуна аша бийриг. Дала сий дойла шун, хьомсара декъахой.
⠀
Жимма «Нохчалла» хьокъехь:
ПХЬОЬХА
Пхьоьхана баха бакъо йерш гӀеметтахӀиттина, йукъ йихкина, жималлех чекхбевлла, гӀароле бахийта а, хӀитто а, пхьа хьарча а, чӀир эца а йиш йолу нах бу.
Дагалацал вайн зударий пхьоьханахь дош догӀуш бац.
Нагахь санна цхьа хӀума йукъадаккха шайна лиъча, воьхий валавой, шайна хетарг довзийта цига векал хьажош хилла цара.
Иштта цигахь дош ца догӀу кхиазхойн а. Вайн гӀад дуткъа далар бахьанехь, кху тӀаьхьарчу масийтта бӀешерашкахь, йукъйаьстина болчу баккхийчеран дош лела доьлла цигахь.
Амма хьалха а санна, чӀирана йукъа ца бохуьйтуш битина уьш нохчаша.
ПХЬОЬХА
Пхьоьхана баха бакъо йерш гӀеметтахӀиттина, йукъ йихкина, жималлех чекхбевлла, гӀароле бахийта а, хӀитто а, пхьа хьарча а, чӀир эца а йиш йолу нах бу.
Дагалацал вайн зударий пхьоьханахь дош догӀуш бац.
Нагахь санна цхьа хӀума йукъадаккха шайна лиъча, воьхий валавой, шайна хетарг довзийта цига векал хьажош хилла цара.
Иштта цигахь дош ца догӀу кхиазхойн а. Вайн гӀад дуткъа далар бахьанехь, кху тӀаьхьарчу масийтта бӀешерашкахь, йукъйаьстина болчу баккхийчеран дош лела доьлла цигахь.
Амма хьалха а санна, чӀирана йукъа ца бохуьйтуш битина уьш нохчаша.