📌РУДЕНКО: Башҡорттар аждаһа тураһында🐲

🐲Башҡорттарҙың күҙаллауы буйынса, ябай йылан йөҙ йәшкәсә йәшәп, аждаһаға әүерелә.

🐲Аждаһаның оҙонлоғо бер нисә сажин була, күлдәрҙә, ҡайһы берҙә ҡоҙоҡтарҙа йәшәй.

🐲500 йәки 1000 йыл йәшәп, ул юхаға әйләнә. Юха кеше, хайуан һ.б. булып әүерелергә һәләтле, кешеләрҙе, бигерәк тә ҡыҙҙарҙы ашай.

🐲Аллаһ ҡөҙрәте менән, аждаһа юха йәшенә етмәй, сөнки болоттар уны Боҙло океан артында ятҡан һәм һәр төрлө йыландар, аждаһалар менән тулған Ҡаф тау артына алып китә.

📌Аждаһаны нисек болоттар алып киткәнлеге тураһында башҡорттарҙа бик күп хикәйәттәрҙән һәм уны үҙ күҙҙәре менән күргән шаһиттарҙан ишетергә мөмкин. Уларҙың ҡайһылары Юлыевтың мәҡәләләренең береһендә ентекле бәйән ителә:

😨Аяҙ көндә ҡапыл бәләкәй генә болот килеп сыға ла, йәшенле ямғыр күл яғына ыңғайлай. Болоттоң күлгә тейеүе була, күл ярһый, ҡайнай башлай. Унан ҡымыҙ өсөн тәғәйенләнгән ағас туҫтаҡҡа кеүек аҡайған ҙур күҙле ҡот осҡос ғифриттең башы күренә. Болот уны ҡосағына алып, өҫкә күтәрелә, үҙенең артынан кәүҙәһен дә һөйрәй; ғифриттең тәне ялтыр таплы, ҡойроғо һәнәк кеүек икегә айырылған.
🐉Ғифрит һыуҙан бер ни тиклем күтәрелгәс, һуҙыла, борғолана башлай, ҡойроғон ян-яҡҡа бәргеләй һәм уның артынан ерҙә бураҙналар ҡала. Болот алып киткән йән эйәһе уфылдай, һыҙғыра, йә ҡойроғон ҡулса итеп урай, йә үҙен асыулы итеп ҡойроғо менән ҡамсылай башлай һәм тотҡонлоҡтан ҡотолорға теләй; әммә ниндәйҙер көс уның башын ҡыпһыуырҙай ҡыҫып тотоп, уға борғоланырға ла мөмкинлек бирмәй.
Ҡотола алмағас, ул яйлап болот тарафынан йотола бара, ә уның ҡояш нурҙары аҫтында ҡалған кәүҙәһе сағыу алтын төҫкә мансыла.

❗Ҡайһы бер хикәйәләүҙәр буйынса, айырым осраҡтарҙа аждаһа кеше ҡиәфәтенә инә. Бер хан күл буйында осраған матур ҡыҙға өйләнә, ул, ахырҙа, аждаһа булып сыға. Ханды һунарҙа ла, барлыҡ эшмәкәрлегендә лә уңышһыҙлыҡ һағалай башлай. Ҡатынын һынап ҡарау өсөн, яҡындарының кәңәше буйынса, ул уға тоҙло ит ашата һәм һыу эсермәй. Төнөн ҡатыны ҡойроғон иренең өҫтөндә ҡалдырып, кәүҙәһе менән йорттан 150 метр алыҫлыҡта булған күлгә һуҙыла һәм шунан һыу эсә. Шулай итеп ҡатынының аждаһа булыуын асыҡлаған хан уны тимер өйҙә яндыра. Шунан башлап көл әле лә күҙ ауырыуҙарын дауалағанда файҙаланыла.

🐲Башҡа хикәйәләүҙәр буйынса, матур ҡыҙға әүерелгән юха ханға кейәүгә сыға һәм хан уның кендеге булмауына иғтибар итеп, яндыра.

Һүрәт: рәссам Тәнзилә Ғәйфуллина.

Булған хәлме, булмағанмы...

Видео: Юлдаш Мусин.

📌ХУДОЛАЗ - ТӨЙӘЛӘҪ УЛ!

✅Көньяҡ-көнсығыш Уралдағы йылға, Урал (Яйыҡ) йылғаһының уң ҡушылдығы.

✅Башҡортостандың Баймаҡ районы, артабан Силәбе өлкәһе буйлап төньяҡ-көнсығышҡа (Туғажман тауынан — көньяҡҡараҡ) табан аға.

✅Башҡортостан биләмәһендә оҙонлоғо яҡынса 64 км, дөйөм оҙонлоғо 81 км тәшкил итә.

📌Төйәләҫ йылғаһының үрге ағымында киң билдәле тәбиғәт ҡомартҡыһы – Ғәҙелша шарлауығы урынлашҡан, уның бейеклеге 15 метрҙан ашыу.
Шарлауыҡтың координаттары: 52.744247, 58.351102.

📍"Төйәләҫ" тигән башҡорт халыҡ йыры ла бар.

Шәһит Хамматовтың видеоһын ҡарағас, бер ҡыҙыҡ һорау тыуҙы әле. Яуап табышығыҙ😉😁

Кәрәкле вариантты һайлап, тейешле смайлды ҡуйығыҙ🔽

Ә ҺЕҘ ҠАСАН ҮҪТЕРҘЕГЕҘ?

✅Кәләш алғансы/кейәүгә сыҡҡансы - 🫠

✅Кәләш алғас/кейәүгә сыҡҡас - 😎

✅Мин энә ашаған этҡошап (Ябыҡмын, тигән мәғәнәлә)))) - 😜

🎼Рәил Өмөтбаев ижадын һөйөүселәр иғтибарына: "Ғүмер үтә".🎶

Халыҡ-ара ир-егеттәр көнө менән тәбрикләйбеҙ!❤

ИР-ЕГЕТТӘР

Ысын ир-егеттәр һирәк осрай:
Улар әйткән һүҙен тоталар,
Улар һүҙгә һаран, эшкә – йомарт,
Тормош йөгөн төптән тарталар.

Ысын ир-егеттәр киң күңелле,
Ваҡ-төйәккә асыу һаҡламай,
Кәрәк икән, ярҙам ҡулын һуҙа,
Үткән үпкәләргә ҡарамай.

Ысын ир-егеттәр уй-фекерен
Һүҙ ыңғайы илгә фашламай.
Хаталарҙы ул кисерә белә,
Ауырлыҡта дуҫын ташламай.

Ысын ир-егеттең үҙ башы бар –
Ҡабатламай кеше фекерен,
Ул хәҡиҡәт итеп иҫбатламай
Бисә-сәсәләрҙең эс керен.

Ысын ир-егеттең ышығында
Ҡатын-ҡыҙға тыныс, уңайлы,
Балалары уның шат, бәхетле,
Ата-әсәләре ҡараулы.

Ысын ир-егеттең мөхәббәте
Бөтә ғүмеренә бер генә,
Һайлап алған ошо берәүенән
Айыра алыр һалҡын гүр генә.

Ысын ир-егеттәр ил хәстәрен
Иңдәренә һала аһ-зарһыҙ.
Шундай ир-егеттәр тураһында
Хыялланмай ниндәй ҡатын-ҡыҙ?!

Фирүзә АБДУЛЛИНА.

Атайҙар һәм улдар мөнәсәбәте шулай үҙенсәлекле генә инде ул, шулаймы?😁

Видео: Күршеләр / Соседи | Фаниль и Салима Карачурины
ALTYN IR

💥БЫЛАР ҠЫҘЫҠЛЫ 💥
Муйылдан һалма һөҙгөс

📍Ҡайһы бер хужалыҡ кәрәк-яраҡтары ағас материалдарҙың ҡалдыҡтарынан – нәҙек ботаҡтар, ҡабыҡ, ҡайырынан эшләнгән.

☘Башҡортостандың көньяҡ райондарында һурпанан ит һәм һалма һөҙөп алыу өсөн үреп яһалған ҡалаҡтар киң таралған.

☘Ғәҙәттә, уларҙы ҡабыҡтарынан таҙартылған ике йәки дүрт балан, йә муйыл сыбыҡтарын ярым түңәрәк рәүешендә бөгөп, үргәндәр һәм остарын бергә ҡушып тотҡа хасил итеп эшләгәндәр.

☘“Сулпы”, “һалмағыс” тип йөрөтөлгән бындай әйберҙәрҙе Хәйбулла, Йылайыр, Ейәнсура, Күгәрсен райондарында осраттыҡ. 1906 йылда С.И. Руденко Бөрйән районы Мәндәғол ауылында ике муйыл һөҙгөсө һатып алған.

Фото: интернеттан алынды.

📌Башҡортостандың Ҡурайсылар дәүләт ансамбле республика буйлап беренсе гастролдәренә юлланды.

🎶Концерт программалары боронғо башҡорт көйҙәре, йырҙарынан тора. “Урал”, “Ҡаһым түрә”, “Ашҡаҙар”, “Ҡолой кантон”, “Абдрахман”, “Байыҡ”, “Зарифа”, “Ирмәк” һ.б. быуындан-быуынға телдән-телгә күсә килгән башҡорт халыҡ йырҙары яңғыраясаҡ.

✅Беренсе концерт Асҡын ауылында үткән, тип хәбәр ителә.

💯Ҡурайсылар 19 ноябрҙә – Благовещенск, 20 ноябрҙә – Йомағужа, 23 ноябрҙә – Стәрлетамаҡ, 25 ноябрҙә – Талбазы халҡы алдында сығыш яһаясаҡ.

Ә декабрь айында Салауат, Мәләүез, Ишембайға һәм Башҡортостандың башҡа ҡалаларына барырға йыйыналар. 2025 йылдың башында Силәбе өлкәһе һәм Татарстанға юлланырға ниәтләйҙәр.

МХО биләмәһенә барған «Яңылыҡтар» хеҙмәте тележурналистары Айнур Кәбиров һәм Азат Саҙрыев хеҙмәттәштәре, «Журналист» позывнойлы яугирҙың барып хәлен белешкән.

Һәр береһенә үҙ бурыстарын үтәп, имен-аман тыуған яҡҡа әйләнеп ҡайтырға яҙһын!

Уңышлы көндәр!

ӘҘӘБИӘТ ҮҪЕШҺЕН ӨСӨН...
нимә эшләргә?

📌БР Яҙыусылар берлеге рәйесе Айгиз Ғиззәт улы Баймөхәмәтов әҙәбиәт үҫешһен өсөн тәү сиратта нимә эшләргә кәрәк булыуы тураһында һөйләне.

📍Кисәге Башҡортостандың халыҡ шағиры Фаҡиһа Туғыҙбаева исемендәге балалар һәм үҫмерҙәр өсөн әҫәрҙәр республика конкурсы еңеүселәрен тәбрикләнеләр.

✅Тантаналы сара Ә.-З. Вәлиди исемендәге Милли китапханала үтте.

✅Конкурсты “Аҡбуҙат” журналы менән берлектә Башҡортостан Яҙыусылар берлеге ойошторған.

✅Конкурсҡа Башҡортостандан, Силәбе һәм Архангел өлкәләренән, Пермь крайынан бөтәһе 109 эш килгән, шуларҙың 73-сө – башҡорт телендә, 35-е татар телендә һәм 1 эш рус телендә ижад ителгән.

📍“Поэзия” номинацияһында еңеүселәр:

🥇 урын – Гүзәл Әхмәҙиева (башҡорт телендәге шиғырҙары өсөн);
🥈 урын – Рәсимә Ильясова (татар телендәге шиғырҙары өсөн);
🥉 урын – Ринат Сөләймәнов (башҡорт телендәге шиғырҙары өсөн).

📍“Проза” номинацияһында еңеүселәр:

🥇 урын – Ләйсән Сәлимова (“Шарҙар йыйыусы дейеү” хикәйәләр циклы өсөн);
🥈 урын – Рәзинә Урманшина (“Рәмилә-Рокси” хикәйәһе өсөн);
🥉 урын – Алһыу Мансурова (“Безәнби” хикәйәһе өсөн).

✅Бынан тыш, махсус приздар ҙа тапшырылған.